Nowoświecka
Nowoświecka[1][2] – jurydyka duchowna założona w 1659 roku przez warszawską kapitułę kolegiacką[3].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jurydyka została utworzona w 1659 roku[4] na terenie Kałęczyna[5]. Powstała ona częściowo na terenie założonej w 1539 jurydyki należącej do Szpitala św. Ducha, nazywanej Szpitalną[6]. Jurydyka ta została założona na dwóch włókach ziemi zakupionej dla szpitala przez Annę Fiodorównę w połowie XV wieku[7].
Nazwa Nowowiecka została przejęta od wcześniej istniejącej nazwy przedmieścia, a następnie ulicy Warszawy[2].
Jurydyka miała silnie wydłużony kształt[3]. Zajmowała obszar po wschodniej stronie obecnej ulicy Nowy Świat, między obecnymi ulicami: Ordynacką a Tamką, po obu stronach obecnej ulicy Wróblej, a także kilka posesji na wąskiej roli między obecnymi ulicami Warecką (według innego źródła − Złotą)[8] i Sienną, biegnącej na zachód od ulicy Nowy Świat do granicy wsi Wielka Wola[9] (do obecnej ulicy Karolkowej)[10]. Powierzchnia jurydyki, stanowiącej pas ziemi o wymiarach ok. 3 km na ok. 120 metrów, wynosiła ok. 38 hektarów[10]. Jej ratusz znajdował się na posesji pod współczesnym numerem ul. Nowy Świat 47[3].
W 1725 roku teren między obecnymi ulicami Nowy Świat i Okólnik sprzedano Zamoyskim (powstała tam później jurydyka Ordynacka)[8]. Z kolei część terenu w pobliżu placu Wareckiego odstąpiono pod budowę Szpitala Dzieciątka Jezus[8].
Tak jak pozostałe warszawskie jurydyki, Nowoświecka została zniesiona w 1791 roku przez ustawę – Prawo o miastach, która zaczęła obowiązywać od 1794 roku[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 552. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 240. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska−Francesco Nullo. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 70. ISBN 978-83-88372-37-7.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Warszawa. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1952, s. 47.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 304. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 145.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Warszawa. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1952, s. 46.
- ↑ a b c Kazimierz Konarski: Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970, s. 67.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 553. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Warszawa. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1952, s. 47.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.