Pirotyn
Wygląd
Pirotyn pochodzący z Trepčy (region Mitrowica) (4,8 x 4,1 x 3,4 cm) | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny |
FeS – siarczek żelaza |
---|---|
Twardość w skali Mohsa |
4 |
Przełam |
nierówny |
Łupliwość |
wyraźna |
Pokrój kryształu |
słupki, tabliczki |
Układ krystalograficzny |
heksagonalny |
Gęstość minerału |
4,58 – 4,65 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
brązowomiedziowa ciemniejąca pod wpływem zmian powierzchniowych |
Rysa |
czarnoszara |
Połysk |
metaliczny |
Pirotyn (piryt magnetyczny) – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem rzadkim. Nazwa pochodzi od gr. pyrrhos = ognisty.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Występuje w skupienia zbitych i warstwowych. Tworzy kryształy tabliczkowe, słupkowe o sześciobocznym przekroju. Jest kruchy, nieprzezroczysty, wykazuje silne właściwości magnetyczne. Często zawiera domieszki niklu, kobaltu, złota, platyny.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
W złożach hydrotermalnych, metasomatycznych, kontaktowych oraz w złożach powstałych w wyniku wietrzenia. Spotykany w skałach magmowych: gabrach, norytach, bazaltach.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Kanada, Rosja – Ural, była Jugosławia, Austria, Rumunia, Brazylia, Norwegia, Finlandia, Niemcy, Włochy.
- W Polsce: spotykany w gabrach i norytach Dolnego Śląska, w bazaltach okolic Lubania, granitach strzegomskich. W żyłach hydrotermalnych okolic Wojcieszowa, Miedzianki i Kowar oraz złożu arsenu w Złotym Stoku. Występuje też w okolicach Suwałk.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- do produkcji kwasu siarkowego,
- źródło żelaza i siarki także: kobaltu, niklu, platyny, złota,
- wydobywany w celu otrzymania pewnych metali, które zastępują żelazo w sieci krystalicznej,
- ma znaczenie naukowe,
- rzadki, poszukiwany kamień kolekcjonerski.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G.G. Gormaz, J.J. Casanovas: Atlas mineralogii, „Wiedza i życie”, 1992
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski, Wyd. „Antykwa”, 1998
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II, – 2003
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma-Press” 2003 r.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Encyklopedia internetowa (gatunek mineralny):
Identyfikatory zewnętrzne: