Rędziny (gmina)

Rędziny
	gmina wiejska
	; Urząd gminy w Rędzinach
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	częstochowski
TERC	2404152
Wójt	Adam Norbert Jaruga
Powierzchnia	41,36 km²
Populacja (10 stycznia 2022); • liczba ludności	; 9446.
• gęstość	237,6 os./km²
Nr kierunkowy	34
Tablice rejestracyjne	SCZ
	Adres urzędu:ul. Wolności 87; 42-242 Rędziny
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miejscowości	7
	Położenie na mapie województwa śląskiego Rędziny
	Położenie na mapie Polski Rędziny
	50°52′N 19°13′E/50,858889 19,216111
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Rędziny – gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim. Siedzibą gminy są Rędziny, pozostałe miejscowości to: Karolina, Konin, Kościelec, Madalin, Marianka Rędzińska, i Rudniki. Gmina sąsiaduje z Częstochową oraz z gminami: Kłomnice, Mstów i Mykanów.

Według danych z 31 grudnia 2018 gminę zamieszkiwało 9 826 osób^[2]. Jest to najgęściej zaludniona gmina powiatu częstochowskiego^[3].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Przez Rędziny i Rudniki przebiega droga krajowa nr 91. Przez północno-zachodnie krańce gminy przebiega droga krajowa nr 1 (E75).

Przez gminę przechodzą dwie linie kolejowe: nr 1 (odcinek Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, ze stacją Rudniki koło Częstochowy) oraz nr 146 (Wyczerpy – Chorzew Siemkowice, z przystankiem kolejowym Rząsawa w Kościelcu).

W Kościelcu znajduje się lotnisko Częstochowa-Rudniki.

Gmina Rędziny jako jedna z nielicznych gmin wiejskich w Polsce posiada własną komunikację autobusową. Zajmuje się nią Gminny Zakład Komunikacyjny w Rędzinach^[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1867 roku gmina Rędziny (istniejąca już wcześniej) weszła w skład nowo utworzonego powiatu częstochowskiego należącego do guberni piotrkowskiej^[4]. Gmina zajmowała wówczas obszar znacznie większy, niż obecnie. Należały do niej m.in. Brzyszów, Kusięta, Kręciwilk, Lubojna, Mirów, Wyczerpy Górne^[5]. W 1933 roku gminę podzielono na 15 gromad. Taki stan utrzymywał się do II wojny światowej. W czasie niemieckiej okupacji gmina należała do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski)^[4].

W 1952 roku granice gminy uległy znacznym zmianom. Mirów oraz Kręciwilk zostały włączone do Częstochowy, Lubojna i Wola Hankowska weszły w skład nowo utworzonej gminy Lubojna^[6]^[7]. Nastąpiła także wymiana terenów z gminą Mstów: Srocko zostało włączone do gminy Mstów, natomiast osiedle Ołowianka do gminy Rędziny^[6].

W latach 1954–1972 gmina nie funkcjonowała – była podzielona na gromady (m.in. gromada Rędziny, gromada Rudniki, gromada Wyczerpy Górne). Została reaktywowana w 1973 roku. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie częstochowskim.

1 stycznia 1977 roku z gminy wyłączono Wyczerpy Górne, Rząsawę oraz Zagajnik. Miejscowości te włączono do Częstochowy^[8].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia gminy wynosi 41,36 km². Według danych z 2014 roku struktura powierzchni jest następująca^[9]:

użytki rolne: 76,74%,
grunty zabudowane i zurbanizowane: 18,14%,
grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione: 4%.

Gmina stanowi 2,72% powierzchni powiatu.

Honorowi Obywatele Gminy[edytuj | edytuj kod]

Aleksandra Polanowska-Libner – mieszkanka Rędzin, pedagog, społecznik, a także autorka licznych książek dla dzieci i młodzieży.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gmina Rędziny w liczbach. polskawliczbach.pl. [dostęp 2024-05-21].
↑ Statystyczne podsumowanie 2018 roku w naszej gminie. redziny.pl, 7 stycznia 2019. [dostęp 2019-04-24].
↑ ^a ^b O gminie. archiwum3.redziny.pl. [dostęp 2020-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-22)].
↑ ^a ^b R. Sikorski: Akta gminy Rędziny. Archiwum Państwowe w Częstochowie, 2009. [dostęp 2020-01-21].
↑ Florian Huras: Zmiany terytorialne powiatu częstochowskiego. Towarzystwo Genealogiczne Ziemi Częstochowskiej, 2009-07-23. [dostęp 2020-01-21]. (pol.).}
↑ ^a ^b Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 120
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 245
↑ Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Rędziny do 2020 roku [online], s. 11 [dostęp 2019-04-24] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Rędziny w serwisie polskawliczbach.pl (dostępne m.in. szczegółowe informacje o demografii)

[1] Gmina Rędziny w liczbach. polskawliczbach.pl. [dostęp 2024-05-21].

[2] Statystyczne podsumowanie 2018 roku w naszej gminie. redziny.pl, 7 stycznia 2019. [dostęp 2019-04-24].

[archiwum3-3] O gminie. archiwum3.redziny.pl. [dostęp 2020-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-22)].

[archiwum-4] R. Sikorski: Akta gminy Rędziny. Archiwum Państwowe w Częstochowie, 2009. [dostęp 2020-01-21].

[tgzcz-5] Florian Huras: Zmiany terytorialne powiatu częstochowskiego. Towarzystwo Genealogiczne Ziemi Częstochowskiej, 2009-07-23. [dostęp 2020-01-21]. (pol.).}

[du1952-6] Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117

[7] Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 120

[8] Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 245

[9] Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Rędziny do 2020 roku [online], s. 11 [dostęp 2019-04-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Siedziba gminy	Rędziny
Wsie	Karolina Konin Kościelec Madalin Marianka Rędzińska Rudniki
Integralne części wsi	Glinianki Lipówka Nowe Rudniki Rędziny-Kolonia Rędziny-Okupniki Rędziny-Ołowianka Rędziny-Osiedle Rędziny-Wyrazów Wodnica

Miasta	Blachownia Koniecpol Przyrów Olsztyn
Gminy miejsko-wiejskie	Blachownia Koniecpol Przyrów Olsztyn
Gminy wiejskie	Dąbrowa Zielona Janów Kamienica Polska Kłomnice Konopiska Kruszyna Lelów Mstów Mykanów Poczesna Rędziny Starcza

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Blachownia (od 1967) Częstochowa (do 1928 →) Janów (do 1870) Kłobuck (do 1870 i 1919–52 →) Krzepice (do 1870 i 1919–52 →) Mstów (do 1870) Olsztyn (do 1870) Przyrów (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Blachownia (1959–66)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bargły (1868–187?) Cykarzew Stary (1952–54) Dankowice (do 1868) Dźbów (do 1954) Gnaszyn Dolny (od 1952) Grabówka (do 1954) Huta Stara (do 1931) Hutki (1952–54) Iwanowice (do 1868) Janów (od 1952) Kamienica Polska (od 1868) Kamyk (do 1952 →) Klepaczka (do 1868) Konopiska (od 1952) Krasice (do 1868) Krzepice (1870–1919) Kuźniczka (1868–1952) Lipie (do 1952 →) Lubojna (1952–54) Miedźno (do 1954) Mokrzesz (1952–54) Mstów (od 1952) Mykanów Olsztyn Opatów (1868–1952 →) Ostrowy (1952–54) Panki (do 1952 →) Poczesna (do 1868 i od 1923) Popów (do 1952 →) Potok Złoty (Złoty Potok) (do 1952) Przyrów (od 1870) Przystajń (do 1952 →) Rędziny Rększowice (do 1952) Staropole (do 1877/1880) Wancerzów (1868–1952) Węglowice (1868–1952 →) Wrzosowa (1931–54) Zrębice (1952–54) Żuraw (1952–54)
Gromady (1954–72)	Aleksandria (1954–61) Biskupice (1954–57) Blachownia (1954–59) Borowno (← 1958–72) Broniszew Nowy (1954–57) Brzeziny Wielkie (1954–61) Brzyszów (1954–61) Bystrzanowice (1954–61) Cykarzew Stary (1954–72) Dźbów (1954–72) Gnaszyn Dolny (1954–72) Grabówka (1954–72) Hutki (1954–72) Janów (1954–72) Kamienica Polska (1954–72) Kawodrza Dolna (1954–61) Konopiska (1954–72) Kościelec (1954–59) Krasice (1954–59) Lubojna (1954–72) Łojki (1954–57) Mokrzesz (1954–72) Mstów (1954–72) Mykanów (1954–72) Nierada (1954–59) Olsztyn (1954–72) Ostrowy (1954–72) Piasek (1954–59) Poczesna (1954–72) Przyrów (1954–72) Rędziny (1954–72) Rudniki (1954–72) Rybna (1954–61) Siedlec (1954–57) Starcza (1954–72) Szarlejka (1954–61) Turów (1954–59) Wanaty (1954–61) Wrzosowa (1954–72) Wyczerpy Górne (1954–61) Zalesice (1954–68) Zarębice (1954–57) Zawada (1954–59) Zrębice (1954–61) Żuraw (1954–68)