Stanisława Golec (1928–1946)
Stanisława Golec ps. „Gusta” (ur. 1928 w Milówce, zm. 1946 w okolicach Barutu) – uczestniczka grup leśnych VII (Śląskiego) Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Stanisława była czternastym i ostatnim dzieckiem swoich w rodzinie Golców z Milówki. Członkowie rodziny walczyli w kampanii wrześniowej a później byli członkami Armii Krajowej. Po wybuchu II wojny światowej rodzina została wysiedlona z Milówki, która znalazła się w granicach III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa. Tam dwaj bracia Stanisławy: Franciszek i Zygmunt zostali żołnierzami Narodowej Organizacji Wojskowej. Wrócili do rodzinnej wsi w 1945 roku i wtedy Stanisława Golec dołączyła do oddziału NZS pod dowództwem Antoniego Bieguna ps. „Sztubak” i przyjęła pseudonim „Gusta”. Później służyła pod dowództwem kpt. Henryka Flame ps. „Bartek”. Oddział „Bartka” był największym antykomunistycznym ugrupowaniem na Górnym Śląsku i w Beskidach. To największe zgrupowanie niepodległościowe na Śląsku Cieszyńskim, którego liczebność, w szczytowym okresie, wynosiła ponad 300 dobrze uzbrojonych i umundurowanych żołnierzy. Stoczył wiele walk. Najgłośniejszą akcją było zajęcie 3 maja 1946 roku Wisły. Została aresztowana w ramach operacji „Lawina”. Według ustaleń IPN, ponad 120 żołnierzy „Bartka” przewieziono na Opolszczyznę we wrześniu 1946 roku. Informowano ich, że w ramach zorganizowanego przerzutu trafią na Zachód. Kilkudziesięciu żołnierzy „Bartka” umieszczono w niewielkim budynku, tzw. baraniarni, w pobliżu polany śmierci, gdzie podano im kolację, alkohol ze środkami nasennymi, a nad ranem rozbrojono i wysadzono w powietrze lub rozstrzelano[1][2][3][4][5][6].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W rodzinnej Milówce ma symboliczny nagrobek[4]. Zespół muzyczny Golec uOrkiestra zadedykował pamięci Stanisławy Golec piosenkę pt. „Lawina”. Stanisława Golec prywatnie była stryjenką Łukasza i Pawła Golców[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Szafrańska: Niezwykła historia Golców. bielsko.biala.pl, 2016-04-08. [dostęp 2018-06-03].
- ↑ Maryla: Stanisława Golec ps. „Gusta” zginęła z rąk UB, mając 18 lat. Milówka pamięta.. blogmedia24.pl, 2015-06-27. [dostęp 2018-06-03].
- ↑ Dziewczyna z charakterem. naszdziennik.pl, 2015-06-27. [dostęp 2018-06-03].
- ↑ a b Golcowie szukają grobu ciotki. Jak zginęła 18-latka?. fakt.pl, 2015-08-03. [dostęp 2018-06-03].
- ↑ Łukasz Golec zagrał Żołnierzom Wyklętym: „Trzeba robić swoje, odkłamując historię”. 2015-06-27. [dostęp 2018-06-03].
- ↑ Operacja „Lawina”. naszdziennik.pl, 2017-04-27. [dostęp 2018-06-09].
- ↑ GOLEC uORKIESTRA – LAWINA. youtube.com, 2018-05-14. [dostęp 2018-06-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Biegun: Moje życie mój los. Wspomnienia okupacyjne i więzienne. Biała Podlaska: Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Arte”, Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, 2006. ISBN 83-921586-5-2.
- Tomasz Greniuch: Pod komendą „Bartka”. Kraków: Oficyna Wydawnicza Mireki, 2016. ISBN 978-83-64452-79-6.
- Danuta Suchorowska: Najdłużej stawiali zbrojny opór: zbrojne podziemie na Podbeskidziu 1945–1950. Kraków: Księgarnia Akademicka Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, 1993. ISBN 83-900882-6-6.