Świerżeń Nowy
53°27′N 26°44′E/53,450000 26,733333.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
1717 |
| Kod pocztowy |
222690 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 53°27′N 26°44′E/53,450000 26,733333
| |
Świerżeń Nowy (biał. Новы Свержань, Nowy Swierżań; ros. Новый Свержень, Nowyj Swierżeń) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim, w sielsowiecie Świerżeń Nowy, nad Niemnem.
Siedziba parafii prawosławnej (pw. Zaśnięcia Matki Bożej)[2] i rzymskokatolickiej (pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła).
W miejscowości koło starego katolickiego cmentarza znajduje się cmentarz wojskowy polskich żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolszewickiej. Cmentarz został w 1941 r. zniszczony przez Niemców podczas budowy magazynów wojskowych. W 2006 r. mieszkańcy uporządkowali teren i ustawili około 93 znalezione krzyże. W latach 2017–2018 cmentarz odnowiono z funduszy MKiDN[3][4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do panowania Zygmunta I Starego własność królewska, następnie szlachecka (m.in. Radziwiłłów). Pod koniec XVI w. wzniesiono tu kościół (1588) i cerkiew (1590), istniejące do dzisiaj[2]. 26 kwietnia 1706 roku miejscowość została spalona przez Szwedów.
W dwudziestoleciu międzywojennym miasteczko leżące w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie stołpeckim[a]. Częściowo w gminie Świerżeń, której było siedzibą[5], natomiast część miasteczka nazywana Jurzdyka Swierżeńska do 15 kwietnia 1930 w gminie Stołpce, następnie w gminie Świerżeń[6][7]. W 1921 część położona w gminie Świerżeń liczyła 1195 mieszkańców, zamieszkałych w 228 budynkach, w tym 661 Białorusinów, 267 Polaków, 257 Żydów i 10 osób innej narodowości[b]. 667 mieszkańców było wyznania prawosławnego, 425 mojżeszowego i 103 rzymskokatolickiego. Część położona w gminie Stołpce (Jurzdyka Swierżeńska) liczyła zaś 51 mieszkańców, zamieszkałych w 9 budynkach, wyłącznie Białorusinów wyznania prawosławnego[6].
Podczas okupacji hitlerowskiej, w sierpniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 700 osób. 29 stycznia 1943 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano[8].
Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
-
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła z 1588 -
Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej z 1590 -
Cmentarz żołnierzy polskich
.jpg)
.jpg)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ do 1920 w powiecie mińskim
- ↑ Innej niż polska, białoruska, niemiecka i żydowska. Wśród osób innych narodowości zamieszkujących gminę Świerżeń było 15 Rosjan, 4 Ukraińców, 1 Gruzin, 1 Litwin, 1 Łotysz i 1 Małorusin. Skorowidz nie wyszczególnia narodowości osób z grupy inne z podziałem na miejscowości.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ a b Приход храма Успения пресвятой Богородицы д. Новый Свержень. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-13]. (ros.).
- ↑ [OSR] Cmentarze i pomniki walk o utrwalenie granic (1918-21r.) : Nowy Świerzeń (Новы Сьвежань) [online], www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2020-05-06].
- ↑ StackPath [online], belsat.eu [dostęp 2020-05-06].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 27, poz. 238
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1252.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Świerżeń (2) wieś, miasteczko i dobra poradziwiłłowskie na lewym brzegu Niemna, przy ujściu rzeki Zacieroży..., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 677.