Barbara Torelli
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1475 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
włoska |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
Barbara Torelli (ur. ok. 1475 w Montechiarugolo, zm. po 7 listopada 1533 w Bolonii) – włoska poetka renesansowa[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Barbara Torelli urodziła się około 1475 roku. Wiadomości na temat jej życia są skromne i niepewne[2]. Była córką Marsiglia, hrabiego Montechiarugolo[3]. W 1491 poślubiła Ercolego Bentivoglia[3]. Wkrótce jednak porzuciła męża, zakochawszy się w poecie Ercolem Strozzim[4], synu Tytusa Wespazjana Strozziego, znanego liryka łacińskojęzycznego.
Gdy w czerwcu 1507 zmarł Bentivoglio, małżeństwo ze Strozzim stało się możliwe. Barbara wyszła za niego za mąż w 1508[3]. Niedługo potem, 6 czerwca tego samego roku[5], Strozzi stał się ofiarą zamachu[3]. Zasztyletowano go na głównym placu Ferrary, miał podcięte gardło i 22 rany kłute[6][7]. Niekiedy wskazuje się, że inicjatorem zbrodni była rodzina Bentivoglio[3], na co brak dowodów. Wiadomo jednak, że ówczesne poczucie honoru dopuszczało możliwość krwawej zemsty na niewiernej żonie lub siostrze[a] i na rywalu. Możliwe jest też, że Strozziego kazał zasztyletować książę Alfons I d’Este, w odwecie za pośrednictwo w romansie pomiędzy jego żoną Lukrecją Borgią a Pietrem Bembem[6][7].
Poetka zmarła w Bolonii w 1533 roku[1]. Literatką była też jej prawnuczka Barbara Torelli Benedetti[8].
Sonet[edytuj | edytuj kod]
Barbarze Torelli przypisuje się sonet[4], rozpoczynający się od słów Spenta è d’Amor la face, il dardo è rotto[3] (Pochodnia miłości zgasła, jej strzała jest już złamana), napisany po tragicznej śmierci Ercolego Strozziego. Rymuje się on „ABBA – BAAB – CDE – ECD”. Poetka ubolewa, że nie może razem z ukochanym wstąpić do grobu, w którym on znalazł się z wyroku przeznaczenia po zaledwie trzynastu dniach[9], od kiedy się pobrali. Pisze też, że chciałaby ogrzać lód, w który się przemienił, własnym ogniem, łzami zmoczyć jego prochy, a następnie odważnie pójść z nim przed oblicze tego, który zastawił na niego pułapkę i powiedzieć mu wprost: „Potworze, miłość może wygrać”. Na język angielski omawiany utwór przełożył Marc A. Cirigliano[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W ten sposób zginęła poetka Isabella di Morra. Zbrodnia, będąca wynikiem zemsty honorowej jest też tematem poematu Roberta Browninga Pierścień i księga.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Personal data Barbara Torelli. genealogieonline.nl. [dostęp 2016-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-23)]. (ang.).
- ↑ [Personaggi Barbara Torelli]. Camelot, la patria della cavalleria. [dostęp 2016-09-24]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Marc A. Cirigliano: Melancolia Poetica. A Dual Language Anthology of Italian Poetry 1160-1560. Leicester: Troubador Publishing Ltd., 2007, s. 329, seria: Troubador Italian studies. ISBN 978-1905886-821.
- ↑ a b Stròzzi, Ercole. Treccani, la cultura italiana. [dostęp 2016-09-22]. (wł.).
- ↑ Strozzi, Tito Vespasiano (1424 – c. 1505); Strozzi, Ercole (1473-1508). uni-mannheim.de. [dostęp 2016-09-24]. (ang.).
- ↑ a b Michele Catalano: Lucrezia Borgia, duchessa di Ferrara; con nuovi documenti, note critiche e un ritratto inedito. Ferrara: Taddei, 1920. OCLC 13099908.
- ↑ a b Kazimierz Chłędowski: Dwór w Ferrarze. Lwów: Wydawn. Zakładu narodowego im. Ossolińskich, 1930, s. 160-161 i 153. OCLC 16581951.
- ↑ Partenia, a Pastoral Play, by Barbara Torelli Benedetti. A Bilingual Edition. Centre for Reformation and Renaissance Studies Victoria University in the University of Toronto. [dostęp 2016-09-27]. (ang.).
- ↑ Cesare Cantù [red.]: Parnaso italiano: poeta italiani contemporani maggiori e minori, Tom 1. books.google.pl. [dostęp 2016-09-27]. (wł.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Angelina Chinni: La poesia coniugale di tre poetesse del cinquecento (Vittorio Colonna, Barbara Torelli e Veronica Gambara). Napoli: 1906. [dostęp 2016-09-29]. (wł.).