Baszta Tkaczy w Chojnowie
51°16′23″N 15°55′57″E/51,273056 15,932500 nr rej. 63/L/528 z 23.02.1959
| |
_ID_593387.jpg) widok od strony wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Ulica Tkacka / Ciemna |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Wysokość całkowita |
około 15 m |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Chojnowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu legnickiego  | |
| 51°16′23″N 15°55′57″E/51,273056 15,932500
| |
Baszta Tkaczy (niem. Weberturm) – gotycka baszta z pierwszej połowy XV wieku, będąca częścią fortyfikacji miasta Chojnowa. Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie obiektu nastąpiło przypuszczalnie około 1400 roku[1]; podstawą tego wniosku są badania cegły użytej do budowy baszty, identycznej z tą, z której wzniesiono na przełomie XIV i XV wieku chojnowski kościół farny. Pierwsza wzmianka o ulicy Tkackiej (przy której znajduje się baszta) pochodzi z 1398 roku, natomiast najstarszy znany dokument potwierdzający istnienie budowli sporządzony został w 1572 roku[2]. Budowla przydzielona została miejscowemu cechowi tkaczy, wzmiankowanemu po raz pierwszy w 1332 roku; stanowił on jedną z liczniejszych grup rzemieślniczych średniowiecznego Chojnowa[3].
W XVI wieku wewnątrz baszty ulokowano więzienie; w 1631 roku, decyzją radnych, osadzono w nim grupę mieszczan uchylających się od płacenia podatków oraz odmówiono więźniom jedzenia. Sytuacja spowodowała niezadowolenie wśród mieszkańców Chojnowa, którzy zwrócili się do księcia ze skargą na radnych. Pokarm dla osadzonych w baszcie dostarczany był bezpośrednio przez mieszczan za pomocą koszów wciąganych sznurami na szczyt wieży. Masywna bryła baszty była także miejscem schronienia w czasie zagrożenia. W 1642 roku, podczas plądrowania grodu przez wojska szwedzkie, wewnątrz schronienie znalazło kilku mieszkańców – najeźdźcom nie udało się sforsować murów[2].
Baszta Tkaczy kilkukrotnie ulegała pożarom. Obiekt był odbudowywany w latach 1651–1692 oraz w 1749 roku[1]. Podczas pierwszej odbudowy baszta zyskała ośmioboczną wieżyczkę, która zwieńczyła konstrukcję. Sama odbudowa była możliwa dzięki darowiźnie jednego z tkaczy. Zwieńczeniem odbudowy było przytwierdzenie kopuły ufundowanej przez Johanna von Reinhardtena, cesarskiego kapitana podporucznika w książęcym regimencie Lotaryngii[4].
W 1903 roku w Chojnowie rozpoczął się proces organizacji pierwszego miejskiego muzeum, na siedzibę którego wytypowano Basztę Tkaczy[5]. Otwarcie placówki poprzedziła generalna renowacja, jaką wieża przeszła w latach 1904–1905[1]. W 1908 roku w baszcie uroczyście zainaugurowano funkcjonowanie Muzeum Starożytności (niem. Alterthums-Museum), które w 1933 roku zostało przeniesione do budynku zamku Piastów legnicko-brzeskich[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Steinborn 1959 ↓, s. 66.
- ↑ a b Horodecki 2010 ↓, s. 30.
- ↑ Horodecki 2000 ↓, s. 23.
- ↑ Horodecki 2010 ↓, s. 32.
- ↑ a b Na 100. lecie powstania i 50. lecie reaktywacji, „Gazeta Chojnowska”, Chojnów, 18 grudnia 2019, s. 6, ISSN 1234-9518 (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Horodecki: Przeszłości okruchy: zabytki i przyroda powiatu legnickiego. Chojnów: Skryba, 2000. ISBN 83-907755-9-X.
- Stanisław Horodecki: Dawny ratusz i Baszta Tkaczy w Chojnowie. Chojnów: Unifot, 2010. ISBN 978-83-62407-01-9.
- Bożena Steinborn: Złotoryja, Chojnów, Świerzawa: zabytki sztuki regionu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.