Bystrzanka (dopływ Ropy)
 Bystrzanka w Bystrej | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Lokalizacja | |
| Potok | |
| Długość | 7,1 km |
| Spadek |
26‰ |
| Powierzchnia zlewni |
13 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | Bieśnik, Maślana Góra |
| Wysokość |
495 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Ropa |
| Miejsce | |
| Wysokość |
300 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Mapa | |
 Zlewnia potoku Bystrzanka | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Gorlice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
Bystrzanka – potok, lewobrzeżny dopływ Ropy.
Źródło potoku znajduje się na wysokości 495 m na zalesionym stoku w rozległym masywie Maślana Góra, na północno-zachodnim krańcu Beskidu Niskiego. Bystrzanka jest potokiem górskim o długości 7,1 km i średnim spadku w korycie 26‰. Koryto cieku przy ujściu ma szerokość około 2 m[1]. Potok bierze początek we południowo-wschodnim krańcu Bieśnika, przepływa przez Bystrą i na obszarze Szymbarku uchodzi do Ropy[2].
Zlewnia Bystrzanki, o powierzchni 13 km², położona jest w dorzeczu górnej Wisły. Obszar zlewni leży między szczytami Jelenią Górą, Maślaną Górą, Zieloną Górą, Buczem, Działem i Taborówką, na granicy Beskidów i Pogórza Karpackiego. Średnia wysokość zlewni wynosi 467 m, a średnie nachylenie stoków – 9,6°[3]. Zlewnię zasila 15 sklasyfikowanych dopływów o łącznej długości 19 km, najdłuższy z nich (Gerucha[4]) ma długość 3,1 km[5].
W Szymbarku znajduje się Stacja Badawcza im. Eugeniusza Gila Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk[6]. Zlewnia Bystrzanki od 1994 roku objęta jest ogólnopolskim Zintegrowanym Monitoringiem Środowiska Przyrodniczego. W 2021 roku jakość wód płynących w klasyfikacji elementów fizykochemicznych była dobra, skład chemiczny również dobry. Woda posiada wodorowęglanowo-siarczanowo-wapniowych typ hydrochemiczny, o odczynie obojętnym (pH 7,55). Na podstawie wskaźników MIR i RHS stan geoekologiczny zlewni Bystrzanka zakwalifikowany został do umiarkowanego (3 klasa)[7].
Prawie 53% długości koryta Bystrzanki i 64% jej zlewni znajduje się na obszarze Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[8]. W latach 2019-2021 w Bystrzance w pobliżu dawnego dworu rodziny Groblewskich w Bystrej żyło kilka bobrów[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ L. Starkel (red.), Badania fizyczno-geograficzne otoczenia stacji naukowo-badawczej Instytutu Geografii PAN w Szymbarku (tom I), Warszawa: Instytut Geografii PAN, Dokumentacja geograficzna Zeszyt 3, 1970, 34-35).
- ↑ geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2023-08-09].
- ↑ Charakterystyka przyrodnicza zlewni Bystrzanki, [w:] Witold Bochenek, Prawidłowości obiegu wody na obszarze beskidzko-pogórskim Karpat Zachodnich na przykładzie zlewni Bystrzanki w świetle zmian klimatu i działalności człowieka, Warszawa: IGiPZ PAN, Prace Geograficzne nr 271, 2020, s. 15.
- ↑ Małgorzata Kijowska-Strugała, Transport zawiesiny w warunkach zmieniającej się antropopresji w zlewni Bystrzanki (Karpaty fliszowe), Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, Prace Geograficzne nr 247, 2015, s. 92.
- ↑ Małgorzata Kijowska, Geneza i przebieg wezbrań we fliszowej zlewni Bystrzankiw latach 1995–2009,, Kielce 2011, s. 61.
- ↑ Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Szymbark [online], zmsp.gios.gov.pl [dostęp 2017-11-06] (pol.).
- ↑ Mikołaj Majewski, Stan geoekosystemów Polski w 2021 rokna podstawie badań Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, Poznań 2022, s. 77-82.
- ↑ Charakterystyka JCWP
- ↑ Bystre bobry? Bobry z Bystrej! [online], halogorlice.info, 16 grudnia 2020 [dostęp 2021-08-04] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bystra, 1.) potok górski, ..., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 507.
- Charakterystyka JCWP Bystrzanka RW2000122134299 [online].
- Małgorzata Kijowska-Strugała, Krzysztof Kiszka, Ocena wielkości rozbryzgu gleby na stoku pogórskim (Karpaty fliszowe, zlewnia Bystrzanki) [online].