Coccinia grandis

*Coccinia grandis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Rodzaj	Coccinia
Gatunek	Coccinia grandis
	Nazwa systematyczna
	Coccinia grandis (L.) Voigt; Hort. suburb. Calcutt. 59. 1845
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Coccinia grandis – gatunek tropikalnego pnącza z rodziny dyniowatych, uprawiany w krajach azjatyckich dla jadalnych owoców. Zasięg gatunku obejmuje obszary w Afryce środkowej, wschodniej i północno-wschodniej oraz w Azji południowej i na północnych krańcach Australii^[3]. Poza zasięgiem w wielu miejscach gatunek zadomowiony i inwazyjny (wyspy Oceanii, południowa Australia, południowe obszary USA i Karaiby). Zabroniony do uprawy w południowej Australii i na Hawajach. Pnącze gęsto porasta drzewa i znane jest jako rezerwuar wirusów porażających inne rośliny z rodziny dyniowatych^[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Owoce, zarówno niedojrzałe, zielone jak i dojrzałe (czerwone) zawierają dużo witaminy A i C i betakarotenu^[5], wykorzystywane są w kuchni indyjskiej jako popularne warzywo, przyrządzane na wiele sposobów, zwykle w pikantnych potrawach^[4]. W Azji południowo-wschodniej spożywa się również młode pędy i liście.
W Indiach tradycyjnie zaleca się spożywanie owoców przy cukrzycy.

Lokalne nazwy[edytuj | edytuj kod]

malajalam: kowaj' കോവയ്
tamilski: kowej' கோவை, கொவ்வை
marathi: tondli तोंडली
tajski: tam lueng' ตำลึง

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wielojęzyczna baza taksonomiczna Uniwersytetu w Melbourne

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-22] (ang.).
↑ ^a ^b Coccinia grandis. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Janet Marinelli (red.): Wielka Encyklopedia Roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 450. ISBN 83-7391-888-4.
↑ Plants in Human Health and Nutrition Policy, Artemis P.A.P. Simopoulos, CC. Gopalan, Basel: Karger Publishers, 2003, ISBN 3-8055-7554-8, OCLC 53154259 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-22] (ang.).

[grin-3] Coccinia grandis. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-01]. (ang.).

[marinelli-4] Janet Marinelli (red.): Wielka Encyklopedia Roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 450. ISBN 83-7391-888-4.

[5] Plants in Human Health and Nutrition Policy, Artemis P.A.P. Simopoulos, CC. Gopalan, Basel: Karger Publishers, 2003, ISBN 3-8055-7554-8, OCLC 53154259 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]