Józef Szurka

Józef Szurka

Data i miejsce urodzenia	8 sierpnia 1923 Poznań
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1997 Bydgoszcz
Zawód, zajęcie	dyrygent
Odznaczenia

Józef Szurka (ur. 1923, zm. 1997) – działacz ruchu muzycznego – śpiewaczego i instrumentalnego, chórmistrz, dyrygent zespołów wokalnych, instrumentalnych, kierownik artystyczny i muzyczny, współtwórca Zespołu Pieśni i Tańca Pomorskiego Okręgu Wojskowego z siedzibą w Bydgoszczy, Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Bydgoskiej oraz Estrady Bydgoskiej.

Wczesne lata

Urodził się 8 sierpnia 1923 r. w Poznaniu. W latach 1935-1939 uczył się gry na skrzypcach i fortepianie. W 1937 roku ukończył Publiczną Szkołę Powszechną nr 39 w Poznaniu. W okresie okupacji kształcił się muzycznie na tajnych kompletach u profesorów Władysława Drzewieckiego i Wiktora Buchwalda. Wystawione w 1968 r. zaświadczenie profesora Wiktora Buchwalda - ówczesnego dyrygenta i kierownika wokalnego Opery Poznańskiej, potwierdza fakt pobierania przez Józefa Szurkę nauki muzyki na regularnych lekcjach w okresie 1941-1945 w Poznaniu. Mimo trudnych, okupacyjnych warunków zakres nauczania obejmował naukę gry na fortepianie, harmonię, instrumentoznawstwo, historię muzyki, solfeż oraz dyrygowanie.

Po wojnie w 1945 r. założył zespół wokalno-instrumentalny w Poznaniu uprawiający muzykę popularno-estradową. W okresie służby wojskowej w latach 1945-1950 w Poznaniu, a następnie w Szczecinie był uczestnikiem kursu kapelmistrzowskiego, muzykiem orkiestry wojskowej /grał na klarnecie/ oraz sam prowadził żołnierskie chóry wielogłosowe i zespoły wokalno-instrumentalne.

Działalność artystyczna

Po odbyciu służby wojskowej, Józef Szurka, zamieszkał w Bydgoszczy, przy al. Adama Mickiewicza, w pobliżu przyszłej dzielnicy muzycznej miasta. W Okręgowym Klubie Oficerskim założył zespół wokalno-instrumentalny. W 1950 r. wraz z nim zdobył I miejsce w Konkursie Zespołów Chóralno-Instrumentalnych w Warszawie.

W 1950 r. był współorganizatorem, dyrektorem artystycznym i chórmistrzem Zespołu Pieśni i Tańca Pomorskiego Okręgu Wojskowego. Zespół obejmował wówczas 50-osobowy chór, 36-osobową orkiestrę, balet i grupę solistów-wokalistów. Podczas swojej działalności – do 1956 roku zespół dał ponad 800 występów – skierowanych głównie do szerszej "cywilnej" widowni. Na podbudowie tego zespołu powstał popularny w latach 70. Wojskowy Zespół Estradowy Czarne Berety. Od roku 1957 Józef Szurka związał się z Polskim Związkiem Chórów i Orkiestr, zostając w 1995 r. jego Prezesem Honorowym.

W 1958 r., Józef Szurka był jednym z założycieli Estrady Bydgoskiej, w której pełnił funkcję kierownika artystycznego. Jako dyrygent i impresario wystawił m.in. operetkę Herve'go "Mamzell Nitouche". Z jego inicjatywy, przy współpracy ze Studiem Operowym w Bydgoszczy, powołano przy „Estradzie” Bydgoską Komedię Muzyczną, która zajmowała się popularyzowaniem operetki i komedii muzycznej w małych miastach i miasteczkach. W latach 1957-1959 był również dyrygentem chóru mieszanego "Harmonia" w Bydgoszczy. Z Estradą Bydgoską związany był do roku 1965.

W 1963 roku był pomysłodawcą i współtwórcą Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Bydgoskiej, który został utworzony na bazie chłopięcego chóru działającego przy Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Zespół w początkach swojej działalności składał się z 80-osobowego chóru, 26-osobowej orkiestry i dwóch baletów z 50 tancerzami. Pod dyrekcją Józefa Szurki zespół dał około 25 galowych występów. Zespół istnieje i koncertuje nieprzerwanie od 1963 r.

Od roku 1966-1972 prowadził 80-osobowy chór mieszany "Lutnia" w Toruniu. W tym okresie opracował na chór mieszany m.in. wiązankę pieśni wojskowych w historycznym przekroju od dawnych wojów i rycerzy poprzez pieśni partyzanckie i wojskowe. W latach 1966-1968 współpracował z Towarzystwem Kultury Muzycznej w Koszalinie. W latach 1972-1989 był kierownikiem chóru męskiego "Hasło" w Bydgoszczy, który pod jego dyrekcją w latach 70. i 80. odnosił wiele artystycznych sukcesów wpisując się w czołówkę polskich zespołów chóralnych tego okresu.

Zmarł 14 grudnia 1997 r. w Bydgoszczy.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• odznaczenia Polskiego Związku Chórów i Orkiestr.

Upamiętnienie

Dla upamiętnienia zasług Jerzego Szurki Zarząd Chóru „Hasło” postanowił organizować co roku, w dniu rocznicy jego śmierci (14 grudnia), specjalny koncert "Józef Szurka in memoriam", podczas którego prezentowane były zespoły chóralne i instrumentalne. Koncerty te odbywały się w latach 1998-2003 w dużej sali Filharmonii Pomorskiej i cieszyły się powodzeniem wśród miłośników śpiewu i amatorskich zespołów instrumentalnych.

Bibliografia

• Pruss Zdzisław, Weber Alicja, Kuczma Rajmund: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004, str. 572-573
• Dokumenty archiwalne znajdujące się w posiadaniu rodziny oraz wydane przez Pomorski Związek Śpiewaczy w Toruniu,
• Publikacja z okazji 15-lecia Zespołu Estradowego Pomorskiego Okręgu Wojskowego " Czarne Berety",
• Wywiad z Józefem Szurką zamieszczony w książce Henryka Martenki Miasto zasłuchane. Muzyczna Bydgoszcz u schyłku wieku Delta Bydgoszcz 1999.
• Dokumentacja Bydgoskiego Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr