Jan Karnicki (duchowny)
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 stycznia 1908 |
| Data i miejsce śmierci |
7 lutego 1970 |
| Kapelan Armii Krajowej | |
| Okres sprawowania |
1939-1945 |
| Proboszcz parafii miasteckiej | |
| Okres sprawowania |
1945-1962 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
18 kwietnia 1935 |
Jan Karnicki ps. „Miś” (ur. 26 stycznia 1908 w Lucynie (powiat wilejski), zm. 7 lutego 1970 w Ostrożanach) – polski ksiądz katolicki, kapelan WP oraz Armii Krajowej, organizator i pierwszy proboszcz na cały teren powiatu miasteckiego na Ziemiach Odzyskanych, Honorowy Obywatel Gminy Miastko.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młodość i pierwsze lata kapłaństwa[edytuj | edytuj kod]
Rodzicami jego byli Antoni i Magdalena z d. Michalkiewicz. Ukończył seminarium w Pińsku i 18 kwietnia 1935 r. przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1935–1938 był wikariuszem w Rubieżewiczach, a w latach 1938–1939 pełnił funkcję proboszcza w Mikaszewiczach. W 1939 otrzymał nominację na kapelana rezerwy i pełnił funkcję administratora parafii wojskowej w Słonimiu, gdzie znajdował się garnizon 79 Pułku Strzelców Słonimskich im. Lwa Sapiehy[1].
Lata II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]
Brał udział w wojnie obronnej 1939 jako kapelan Ośrodka Zapasowego 20 Dywizji Piechoty, włączonego do związku taktycznego gen. Franciszka Kleeberga (zreorganizowanego ostatecznie w SGO Polesie). Po kapitulacji 5 października, w miejscowości Krzywda, dostał się do niewoli niemieckiej, skąd wkrótce zbiegł[2][1].
Po przejściu do partyzantki otrzymał pseudonim „Miś”. Był kapelanem Inspektoratu Radzyń Okręgu Lublin Armii Krajowej[3] i Oddziału Partyzanckiego 34 Pułku Piechoty Armii Krajowej 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK, którym dowodził „Zenon” - mjr Stefan Wyrzykowski[4]. Awansowany do stopnia majora[5]. Potem ukrywał się na terenach podwarszawskich. Był m.in. pomocnikiem proboszcza, a następnie kapelanem sióstr urszulanek w Miedzeszynie[1].
Posługa na Ziemiach Odzyskanych[edytuj | edytuj kod]
W 1945 r. ks. Jan Zieja, konfrater z diecezji pińskiej, urzędujący proboszcz w Słupsku, namówił go do pracy duszpasterskiej na Ziemiach Odzyskanych. Od sierpnia 1945 do 30 września 1962 był pierwszym proboszczem w Miastku. Zorganizował od podstaw życie religijne na terenie dawnego powiatu miasteckiego, gdyż taki zasięg miała jego parafia Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Miastku, której nadał to wezwanie. Przystosował do kultu katolickiego, poświęcił i nadał tytuły następującym kościołom: 28 lipca 1946 pw. św. Anny w Barcinie, 15 września 1946 pw. św. Andrzeja Boboli w Biesowicach, w 1946 pw. Chrystusa Króla w Kołczygłowach, 18 sierpnia 1946 pw. MB Bolesnej w Płocku, 13 kwietnia 1946 pw. św. Wojciecha w Sępolnie Wielkim, 13 kwietnia 1946 pw. św. Stanisława w Kołtkach, 2 lutego 1946 pw. św. Stanisława Kostki w Wałdowie, 16 czerwca 1946 pw. Najświętszego Serca Jezusa w Kramarzynach, 18 sierpnia 1946 pw. MB Różańcowej w Kępicach. 12 maja 1947 pw. Niepokalanego Serca Maryi w Świerznie, 27 września 1947 pw. św. Michała Archanioła w Miłocicach i w sierpniu 1947 kapliczka w Dretyniu[1].
Jako kapłan uczestniczył w historycznych wydarzeniach początków polskości w Miastku i okolicach. Był m.in. nauczycielem religii oraz geografii w gimnazjum w Miastku[6]. Pełnił funkcję wicedziekana dekanatu bytowskiego, do którego należało wówczas Miastko. Pisał kronikę, która jest źródłem do historii miasta w okresie powojennym[7][2].
Powrót do diecezji pińskiej[edytuj | edytuj kod]
30 września 1962 powrócił do rodzinnej diecezji pińskiej i rozpoczął pracę w Wyszkach. W latach 1965–1970 był proboszczem parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Ostrożanach. Rozpoczął tam starania o uznanie kościoła parafialnego za sanktuarium Maryjne, ze względu na znajdujący się tam od XVII wieku łaskami słynący obraz Matki Bożej Ostrożańskiej[8]. Bp Władysław Jędruszuk, administrator apostolski diecezji pińskiej poparł je, występując w tej sprawie do Stolicy Apostolskiej, co zostało uwieńczone w 1987 roku[9]. Ks. Jan Karnicki zmarł w Ostrożanach 7 lutego 1970 i został pochowany na cmentarzu parafialnym[1].
Powtórny pochówek[edytuj | edytuj kod]
Z inicjatywy księży pochodzących z Miastka w roku 2010 został powołany Komitet honorowy (w jego skład weszli: ks. kanonik Ryszard Łopaciuk, dziekan dziekanów diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, przewodniczący komitetu; ks. kanonik Józef Domińczak, proboszcz parafii Miłosierdzia Bożego w Miastku, wicedziekan miastecki; ks. kanonik Ludwik Musiał, dawny wikariusz i proboszcz miastecki; ks. prałat Ireneusz Maraszkiewicz; ks. dr Ireneusz Blank; ks. Piotr Flis; ks. dr Wojciech Wójtowicz i ks. Piotr Zieliński, sekretarz) w celu sprowadzenia ciała ks. Jana Karnickiego do Miastka. Powtórny pochówek kapłana miał miejsce 9 kwietnia 2011 na cmentarzu komunalnym w Miastku, gdzie ks. Karnicki spoczął w grobowcu razem ze swoim ojcem – Antonim (pochowanym w Miastku w lutym 1962)[10].
Podczas tej uroczystości ks. Jan Karnicki nazwany został „pierwszym proboszczem – budowniczym Kościoła duchowego i materialnego, przewodnikiem dla kapłanów i wiernych Miastka oraz okolic, ojcem parafii miasteckich”[10].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
29 sierpnia 2015 r. w Ostrożanach odbyło się poświęcenie i wmurowanie tablicy pamiątkowej upamiętniającej ks. Jana Karnickiego. Inicjatorem tego był Waldemar Kosieradzki twórca Muzeum Historii i Tradycji w Łosicach, a organizatorem Konna Straż Ochrony Przyrody i Tradycji. W uroczystości uczestniczyli: ostatni żyjący partyzant oddziału „Zenona” mjr Tadeusz Sobieszczak ps. „Dudek”, starosta siemiatycki Jan Zalewski, delegacja Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łosickiej, Barbara Wyczółkowska-Łotocka autorka wielu opracowań o oddziale „Zenona” i społeczeństwo powiatu siemiatyckiego[1].
Wiosną 2017 roku, w ramach przygotowań do XXIII Sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży, której tematem była „Przestrzeń publiczna, jako miejsce wolne od symboli propagujących systemy totalitarne. Lokalni bohaterowie w przestrzeni publicznej”, uczennice Gimnazjum im. Jana Pawła II w Miastku podjęły inicjatywę, aby nowo zbudowany most w Miastku nosił imię „lokalnego bohatera”. Według nich „pamięć o proboszczu powinna być stałym elementem świadomości lokalnej”[7].
11 listopada 2017 roku, podczas uroczystości z okazji 400-lecia Miastka i Święta Niepodległości, rada gminy nadała ks. Janowi Karnickiemu tytuł Honorowego Obywatela Gminy Miastko. Jego kandydaturę zgłosił burmistrz Roman Ramion. Stwierdzono, iż „przez cały okres pobytu w Miastku ksiądz Karnicki wszystkie swe siły i umiejętności poświęcił odbudowie i krzewieniu wiary katolickiej w Miastku. Odegrał bardzo ważną rolę integracji wśród swoich wiernych, którzy w powojennym tyglu przybyli na Ziemie Zachodnie. Przystosował do kultu katolickiego, poświęcił i nadał tytuły kilkunastu kościołom w powiecie miasteckim oraz do przejęcia kościoła mariackiego w Miastku”[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Uroczystości w Ostrożanach ↓.
- ↑ a b Kroniki ↓.
- ↑ Ireneusz Caban, Zygmunt Mańkowski. Struktura terytorialna, organizacyjna, obsada personalna oraz kryptonimy lubelskiego okręgu Armii Krajowej. „Rocznik Lubelski”. 8, s. 242, 1965.
- ↑ Sławomir Kordaczuk, Podlaskim szlakiem Oddziału Partyzanckiego „Zenona”, Siedlce 2007, s. 11.
- ↑ Proboszczowie i kustosze parafii Ostrożan [online], Sanktuarium Matki Bożej w Ostrożanach [dostęp 2018-09-04].
- ↑ Włodzimierz Bartkowiak: Parafia Świerzno w dziejach. Świerzno: Szkoła Podstawowa w Świerznie, 2004, s. 166.
- ↑ a b Rekrutacja do XXIII Sesji Sejmu ↓.
- ↑ Eugeniusz Borowski. Sanktuarium Matki Bożej Ostrożańskiej. „Studia Teologiczne”. 4, s. 191, 1986.
- ↑ Sanktuarium Matki Bożej Ostrożańskiej, „niedziela.pl” [dostęp 2018-08-20] (pol.).
- ↑ a b Pierwszy proboszcz Miastka ↓.
- ↑ Uroczystość z okazji 400-lecia Miastka i Święta Niepodległości [online], Miastecki Portal Internetowy [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-20].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Uroczystości w Ostrożanach [online], Łosice.info [dostęp 2018-08-19].
- Rekrutacja do XXIII Sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży [online], Gimnazjum z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Jana Pawła II w Miastku [dostęp 2018-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-19].
- Pierwszy proboszcz Miastka wraca do swoich parafian [online], Miastko24. Lokalny Portal Internetowy [dostęp 2018-08-19].
- Kroniki pisane przez ks. Jana Karnickiego [online], Parafia NMP Wspomożenia Wiernych w Miastku [dostęp 2018-08-19].