Kędzierzyn (województwo wielkopolskie)
52°29′30″N 17°40′44″E/52,491667 17,678889
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
209[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGN |
| SIMC |
0590533 |
Położenie na mapie gminy Niechanowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
| 52°29′30″N 17°40′44″E/52,491667 17,678889[1]
| |
Kędzierzyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Niechanowo. We wsi znajduje się kościół św. Andrzeja Apostoła z 1840 roku.
Wieś duchowna Kędzierzyno, własność arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dawne nazwy: Condrea, Candora, Kędzierza, Kadzyerzyno, Kędziora, Kendzierzyn.
Wieś ta, podobnie jak inne miejscowości w pobliżu Gniezna, istniała już zapewne co najmniej w XI wieku. Jednak w źródłach pisanych, najstarsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 7 lipca 1136 roku, i zawarta jest w bulii Ex commisso nobis a Deo (bulli gnieźnieńskiej) papieża Innocentego II. W dokumencie tym potwierdzone zostały prawa metropolitarne Gniezna, oraz jej stan posiadania. Wśród wymienionych tam nazw topograficznych znalazł się również Kędzierzyn – Condrea.
W wiekach średnich właścicielami Kędzierzyna – wsi lokowanej na prawie średzkim – byli arcybiskupi gnieźnieńscy.
Jak wynika ze źródeł w roku 1321 arcybiskup gnieźnieński Janisław erygował w Kędzierzynie parafię, nadając jej za patrona św. Andrzeja Apostoła. Najstarszym odnotowanym na kartach historii proboszczem był Jakub, kurator Kędzierzyna w latach 1413–1418.
Do 1869 roku właścicielami dóbr tzw. klucza szczytnickiego (gnieźnieńskiego) w skład których wchodził także Kędzierzyn, byli arcybiskupi gnieźnieńscy. W 1719 roku Stanisław Szembek, arcybiskup gnieźnieński ufundował dla Kędzierzyna nowy, drewniany kościół. Został on wzniesiony w miejscu starej drewnianej świątyni, która spłonęła na początku XVIII wieku. W 1840 roku ukończono budowę nowej, tym razem murowanej świątyni, a arcybiskup Marcin Dunin w tym samym roku dokonał jej konsekracji. Nieomal w tym samym czasie wyznaczono teren pod nowy cmentarz grzebalny. Zastąpił on stary, już nieużywany cmentarz zlokalizowany przy kościele. Przed 1869 rokiem w Kędzierzynie istniała szkoła parafialna kształcąca miejscową ludność na poziomie elementarnym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 52196
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 453 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 245.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Strony Gminy Niechanowo
- Tanaś Marek: Dzieje parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie, Gniezno, 1997
