Kobułty
53°47′58″N 21°01′48″E/53,799444 21,030000| wieś | |
 Kościół świętego Józefa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
428[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 716 |
| Kod pocztowy |
11-300[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0471573 |
Położenie na mapie gminy Biskupiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
| 53°47′58″N 21°01′48″E/53,799444 21,030000[1]
| |
Kobułty (niem. Kobulten[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec.
Wieś położona w południowej części gminy Biskupiec, w pagórkowatym krajobrazie polodowcowym porośniętym lasami, na obszarze chronionego krajobrazu. W pobliżu wsi znajduje się zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Kobułckie Wzgórza”, utworzony w celu ochrony dużego kompleksu wysokich wzgórz morenowych. We wsi znajdują się trzy sklepy, biblioteka, ochotnicza straż pożarna, zespół szkól. Dwa kilometry na północ od wsi znajduje się wzgórze o wysokości 219 m n.p.m.
Do 1954 roku siedziba gminy Kobułty. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kobułty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona około 1388 roku jako wieś kościelna, w powiecie szczycieńskim, na polsko-pruskich Mazurach. Lokowana na stosunkowo dużym obszarze, bo aż 350 włókach. W kolejnych wiekach dobra często zmieniały właścicieli. W połowie wieku XIX do wsi należało niespełna 70 włók magdeburskich.
Według opisu Orłowicza, na początku XX w. była to wieś mazurska licząca 500 mieszkańców o zabudowie murowanej. We wsi były dwa kościoły: ewangelicki (stojący na wzgórzu w północnej części wsi) i katolicki, duża gorzelnia. W ogrodzie plebanii znajdowała się okazała lipa, a w sąsiedztwie park dworski. Na wzgórzu, znajdującym się dwa kilometry na północ od wsi, znajdowała się wojskowa wieża widokowa.
Od 1 stycznia 1957, na mocy nowego podziału administracyjnego, Kobułty należą terytorialnie do gminy Biskupiec. W roku 2005, Kobułty otrzymały wyróżnienie w konkursie „Czysta i estetyczna zagroda – estetyczna wieś 2005” organizowanym przez Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się kilka obiektów architektury i założeń parkowych, w tym kilka wpisanych do rejestru zabytków:
- kościół ewangelicki z 1823, obecnie w ruinie, dawniej klasycystyczny budynek z czworoboczna wieżą.
- park dworski
- spichlerz (obecnie w ruinie)
- katolicki kościół neogotycki zbudowany w latach 1897–1899 (proj. Fritz Heitmann), z wysoką wieżą.
- czworaki wybudowane zaraz przy spichlerzu,
- cmentarz
- przydrożne kapliczki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 54910
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 491 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Agencja Wydawnicza „Remix”, Olsztyn 1991, s. 301, ISBN 83-900155-0-1.
- Opis wsi na stronie Domu Warmińskiego. domwarminski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-06)].
- Siedziba gminy: Biskupiec
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
