Konrad Witz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konrad Witz
Data i miejsce urodzenia

ok. 1400
Rottweil

Data i miejsce śmierci

ok. 1445-47
Bazylea

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

gotyk

Multimedia w Wikimedia Commons
Salomon i królowa Saby, 1434–1435
Cudowny połów, 1443–44

Konrad Witz (ur. ok. 1400 w Rottweil, zm. ok. 1445–7 w Bazylei) – niemiecki (według niektórych źródeł[1][2] szwajcarski) malarz, tworzący na pograniczu gotyku i renesansu, wczesny realista.

Był synem Hansa, malarza i złotnika, któremu towarzyszył w wędrówkach.

Niewiele pewnego wiadomo o wczesnej młodości artysty[2], jego wykształceniu i podróżach, jedynie analiza historyczna wpływów artystycznych dopuszcza przypuszczenia co do jego bardziej bezpośrednich kontaktów ze sztuką niderlandzką[3][4]. Podczas pobytu w Konstancji, podczas odbywającego się tam XVII soboru powszechnego, otrzymał zlecenie wykonania ołtarza dla kościoła św. Leonarda w Bazylei[5][3]. To jego dzieło, Heilsspiegelaltar, powstałe ok. 1430–35, uchodzi za jedno z jego najważniejszych[6]; z pierwotnie 16 części ołatrza zachowało się do dziś jedynie 9 fragmentów[7][6], rozproszonych po muzeach w Bazylei, Berlinie i Dijon[8]. Witz zamieszkał w Bazylei – od 1434 jako członek cechu, a od 1435 jako jej oficjalny obywatel; w 1443 nabył dom przy ulicy Freienstrasse, gdzie mieściło się także jego atelier[8]. W 1444 stworzył na zamówienie arcybiskupa Genewy i późniejszego kardynała, François de Mies[9], ołtarz do tamtejszej katedry – Petrusaltar – zawierający na lewym skrzydle epokowe dla malarstwa pejzażowego[9] dzieło Cudowny połów „z pierwszym bodaj w dziejach pejzażem, który można topograficznie zidentyfikować. [...] ... malarz znad Neckaru, wykształcony zapewne w Niderlandach, przedstawił nabrzmiałe symboliczną treścią Chodzenie po wodach jeziora Genezaret na tle szczytów, które otaczają Leman”[5]. Znamienne w tym obrazie ołtarzowym jest także definiowanie światła poprzez operowanie cieniem i walorem[10]. Obecnie Cudowny połów znajduje się w genewskim Musée d'art et d'histoire[11].

Witz należał do grupy malarzy, którzy od lat 30. XV wieku zaczęli przełamywać obowiązujący dotychczas idealizm i wprowadzać elementy realizmu. We wczesnym okresie namalował Ukrzyżowanie, przedstawiając w tle pejzaż z okolic Jeziora Bodeńskiego. W Świętej Katarzynie i Marii Magdalenie (Musée de l’Œuvre Notre-Dame, Strasburg) ukazał gotycko łamane szaty oraz realistyczne pomieszczenia ujęte z poszanowaniem zasad perspektywy. Realizm w detalach architektonicznych, a także efekty światłocieniowe widać na obrazach Hołd Trzech Króli i Uwolnienie św. Piotra z Musée d'art et d'histoire w Genewie. Szczyt swoich możliwości w oddaniu trzech wymiarów osiągnął w Cudownym połowie, znanym również jako Połów ryb na jeziorze Genezaret. Dorobek Konrada Witza stawia go w rzędzie prekursorów renesansu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jan (1921-1988). Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto : opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. 7, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 268, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 [dostęp 2019-07-21].
  2. ↑ a b Konrad Witz, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  3. ↑ a b - Erneuerer der Malerei [online], Deutschlandfunk [dostęp 2019-07-21] (niem.).
  4. ↑ Die Besten: Konrad Witz im Kunstmuseum Basel [online], Schweizer Illustrierte [dostęp 2019-07-21] (niem.).
  5. ↑ a b Jacek. Woźniakowski, Góry niewzruszone : o różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, wyd. 3., zmienione, Kraków: Znak, 1995, ISBN 83-7006-215-6, OCLC 37004166 [dostęp 2019-07-21].
  6. ↑ a b Mela Escherich, Der Heilsspiegelaltar des Konrad Witz, „Jahrbuch der Königlich Preussischen Kunstsammlungen”, 35 (4), 1914, s. 245–255, ISSN 1431-5955, JSTOR: 4301853 [dostęp 2019-07-21].
  7. ↑ Statistische Tafeln, Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 1914, s. 1–47, DOI: 10.1007/978-3-662-39563-9_1, ISBN 978-3-662-38689-7 [dostęp 2019-07-21].
  8. ↑ a b Konrad Witz [online], altbasel.ch [dostęp 2019-07-21].
  9. ↑ a b GRIN - Konrad Witz und der Genfer Petrusaltar. "Der wunderbare Fischzug" als Bildquelle zum Basler Konzil [online], www.grin.com [dostęp 2019-07-21] (niem.).
  10. ↑ Toman i inni, Gotik : Architektur, Skulptur, Malerei, wyd. Sonderausg, [Königswinter]: Ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-1038-2, OCLC 263728602 [dostęp 2019-07-21].
  11. ↑ Petrusaltar [online], www.geneve.com [dostęp 2019-07-21] (niem.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A. Bochnak, Historia sztuki nowożytnej, Warszawa-Kraków 1985, t. I.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konrad_Witz&oldid=72705948”