Krzyszczynka
52°37′41″N 15°05′42″E/52,628056 15,095000| wieś | |
_(Krzyszczynka)_(2).jpg) Plan sołectwa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
15 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
68[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-450[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FGW |
| SIMC |
0178790 |
Położenie na mapie gminy Bogdaniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego  | |
| 52°37′41″N 15°05′42″E/52,628056 15,095000[1]
| |
Krzyszczynka (do 1945 niem. Cocceji-Neuwalde) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Bogdaniec. Według danych z 2012 liczyła 81 mieszkańców. Miejscowość została założona w 1775/1776 w ramach kolonizacji fryderycjańskiej – zagospodarowania tzw. łęgów warciańskich. Od 1945 leży w granicach Polski.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren, na którym położona jest Krzyszczynka należy do prowincji Niziny Środkowoeuropejskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Kotlina Gorzowska.
Miejscowość leży 14 km na południowy zachód od Gorzowa Wielkopolskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Ludność w ostatnich 3 stuleciach[4][5][6][7][8][9][10][11]:
Historia[edytuj | edytuj kod]
- 1747 – Carl Adam von Waldow z Rudnicy zapisuje w testamencie na rzecz sierocińca w Sulechowie kilka swoich majątków, w tym tereny w okolicach Kołczyna (m.in. część Rudnicy, Neudorf–Maszków) i nadwarciańskich błot
- 1772 – rodzina von Waldow sprzedaje swoje ziemie w dolinie Warty wraz z Rudnicą i częścią Kołczyna Karlowi Sigismundowi von Reitzenstein
- 1775/76 – na bagnach nadwarciańskich zostają założone kolonie Lossow (Włostów) oraz Cocceji (Krzyszczyna i Krzyszczynka); tereny te należą do[12]:
- majora Carla Ernesta Sigismunda von Reitzenstein z Rudnicy i Kołczyna – Lossow/Włostów
- kapitana Karla Friedricha von Waldow z Brzozowej[13] – Cocceji-Neuwalde/Krzyszczynka
- Adolpha Friedricha von Waldow z Lubniewic – Cocceji-Stubbenhagen /przysiółek Krzyszczynki (nazwa pochodzi od Stubbenhagen – Stobno, nieistniejącego już majątku i osady między Rudnicą a Kołczynem)
- domu sierot z Sulechowa – Cocceji-Neudorf/Krzyszczyna
- 1801 – kolonia Cocceji liczy 243 mieszkańców i 36 domów; jest tu 38 gospodarstw kolonistów, z których 18 należy do Friedricha von der Osten ze Smogór[14][15], a 20 do rodziny von Waldow z Lubniewic; ponadto jest tu 14 komorników (chłopów bezrolnych)[4]
- XIX w. - Cocceji zostaje podzielone na Cocceji-Neudorf oraz Cocceji-Neuwalde
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Coccey, Neuwaldschen Antheil 1775; Cocceji, Neuwalder Antheil 1852; Cocceji-Neuwalde 1944; Krzyszczynka 1948[16].
Niemiecka nazwa Cocceji-Neuwalde pochodzi od nazwiska pruskiego kanclerza króla Fryderyka II, Samuela von Cocceji[17] oraz od wsi Neuwalde (obecnie Brzozowa), której była kolonią.
Administracja[edytuj | edytuj kod]
_(Krzyszczynka,_Muzeum_Gorzow,_magazyn_zbior._etnograficznych).jpg)
Miejscowość jest siedzibą sołectwa Krzyszczynka.
Edukacja i nauka[edytuj | edytuj kod]
Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Jenińcu, zaś młodzież do gimnazjum w Bogdańcu[18].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość przynależy do parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jana Chrzciciela w Bogdańcu. We wsi nie ma kościoła.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W rejonie wsi Krzyszczynka leży udokumentowane (w 1986 r.) złoże ropy naftowej „Jeniniec”, dla którego utworzono obszar i teren górniczy „Jeniniec” (koncesja eksploatacyjna ważna do dnia 21 czerwca 2018 r.). Jego zasoby wydobywalne bilansowe według stanu na 31 grudnia 2013 r. wynoszą 10,59 tysięcy ton, zasoby przemysłowe 10,48 tysięcy ton, wydobycie zaś 6,83 tysięcy ton w 2013 r. Złoża wydobywalne bilansowe gazu wynoszą 1,36 mln m³, wydobycie w 2013 r. 0,84 mln m³[19]. Eksploatację prowadzą Zielonogórskie Zakłady Górnictwa Nafty i Gazu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63544
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 636 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark Brandenburg. T. 3. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 153.
- ↑ Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 68.
- ↑ Statistisches Landesamt Prussia: Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung: Nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. december 1871 bearb. und zusammengestellt vom Königlichen Statistischen Bureau. T. II. Provinz Brandenburg. Berlin: Königl. Statistisches Bureau, 1873, s. 144.
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte. Kreis Landsberg/Warthe. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych W Gorzowie Wlkp., Raport o stanie gminy Bogdaniec, Urząd Gminy Bogdaniec, 2000, s. 75.
- ↑ Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 1. Halle: Karl August Kümmel, 1821, s. 234.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bogdaniec, Wójt Gminy Bogdaniec, 2014, s. 10.
- ↑ Krzyszczyna, Cocceji-Neudorf. GenWiki. [dostęp 2014-10-04]. (niem.).
- ↑ Zur Geschichte der Dörfer Lossow und Cocceji (Kreis Landsberg/Warthe) und seiner Bevölkerung von der Gründung 1774 bis zur Vertreibung 1945. [dostęp 2014-10-05]. (niem.).
- ↑ Geneagraphie - Families all over the world. Karl Friedrich von Waldow. [dostęp 2014-10-08]. (ang.).
- ↑ Friedrich Gottlieb Moritz von der Osten (1738-1807) był właścicielem Neuwalde–Brzozowej od 1778 r., Schmagorei–Smogór od 1782 r. Ożenił się w 1765 r. z Charlotte Margarethe von Waldow (1744-1768), a następnie w 1769 r. z jej siostrą Friederike Wilhelmine von Waldow (1747-1782). Były one córkami Karla Friedricha von Waldow z Neuwalde-Brzozowej.
- ↑ Geneagraphie - Families all over the world. Friedrich Gottlieb Moritz von der Osten. [dostęp 2014-10-08]. (ang.).
- ↑ M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55
- ↑ Nazwy miejscowe Polski: historia - pochodzenie - zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. V. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2003, s. 407. ISBN 83-85579-29-X.
- ↑ Uchwała Nr XIII/122/2008r. Rady Gminy Bogdaniec z dnia 30 września 2008r. w sprawie planu sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjum oraz granic ich obwodów na terenie Gminy Bogdaniec [online].
- ↑ Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013 r., Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, 2014, s. 18, 32, ISSN 2299-4459.
