Michał Hempoliński
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 czerwca 1930 |
| Data i miejsce śmierci |
6 marca 2005 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: filozofia | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura |
1977 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Michał Hempoliński (ur. 12 czerwca 1930 w Wilnie, zm. 6 marca 2005 w Szczecinie)[1] – polski filozof, specjalista w zakresie epistemologii[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W trakcie wojny stracił rodziców, w 1945 roku przedostał się z zajętej przez Armię Czerwoną Litwy do Polski. Wychowywał się w domu dziecka, kończąc gimnazjum we Wschowie i liceum w Toruniu. W latach 1950–1955 studiował filozofię, pracę magisterską Definicja i kryterium prawdy w pragmatyzmie, napisaną pod kierunkiem Leszka Kołakowskiego, obronił w 1955 roku na Uniwersytecie Warszawskim. W 1961 roku obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim pracę doktorską U źródeł filozofii zdrowego rozsądku. Thomasa Reida teoria spostrzeżenia zmysłowego (promotor Roman Ingarden), która ukazała się drukiem jako książka w 1966 roku. Habilitował się w 1969 roku na podstawie pracy Problemy percepcji. Teoria danych zmysłowych w filozofii analitycznej. W latach 1952–1977 pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 1970 roku pełnił urząd kierownika Zakładu Teorii Poznania. W latach 1973-1982 dyrektor Instytutu Nauk Filozoficzno-Społecznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Szczecinie (obecnie Uniwersytet Szczeciński), gdzie w 1977 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Od 1983 do 1990 roku pracownik Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Od 1990 roku profesor zwyczajny[3].
Stypendysta Uniwersytetu Oksfordzkiego (1968/1969) i Princeton University (1981/1982). Interesował się filozofią analityczną, poświęcając temu tematowi wydaną w 1974 roku pracę Brytyjska filozofia analityczna[3]. Promotor przewodu doktorskiego Józefa Dębowskiego[2]. W latach 1983–1986 redaktor naczelny Studiów Filozoficznych[3][4]. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[4].
Opublikował m.in. prace U źródeł filozofii zdrowego rozsądku. Thomasa Reida teoria spostrzeżenia zmysłowego (1966), Problemy percepcji. Teoria danych zmysłowych w brytyjskiej filozofii analitycznej (1969), Brytyjska filozofia analityczna (1974) i Filozofia współczesna (1989)[4].
Hempoliński propagował postawę racjonalistyczną w teorii poznania. Twierdził, iż podstawą racjonalizmu jest uprzednie zrozumienie przyjmowanego sądu, który jest prawdziwy tylko wtedy, gdy jest zgodny z rzeczywistością i dobrze uzasadniony. Opowiadał się za prymatem naukowego obrazu świata, filozofia miała zrezygnować z metafizycznych roszczeń do rozstrzygania o naturze rzeczy i być jedynie metodą zdroworozsądkowej analizy treści. Odrzucał sceptycyzm jako odmianę irracjonalizmu, powstrzymującą się od przyjęcia dobrze uargumentowanych twierdzeń[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hempoliński Michał [online], Powszechna Encyklopedia Filozofii [dostęp 2021-03-20].
- ↑ a b Michał Hempoliński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-03-06].
- ↑ a b c d Jacek Szymura. In memoriam. Michał Hempoliński (15 VII 1930 – 6 III 2005). „Analiza i egzystencja”. 1 (2005). s. 197-199.
- ↑ a b c „Ruch Filozoficzny”. Tom LXII (2/2005). s. 446.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Powszechna Encyklopedia Filozofii. T. X (suplement). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2009.
- Polscy filozofowie XXI wieku
- Urodzeni w 1930
- Zmarli w 2005
- Absolwenci Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
- Wykładowcy Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Ludzie urodzeni w Wilnie
- Pracownicy Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi