Msza za miasto Arras

Msza za miasto Arras

Autor	Andrzej Szczypiorski
Typ utworu	powieść historyczna
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Polska
Język	polski
Data wydania	1971
Wydawca	Czytelnik

Msza za miasto Arras – powieść historyczna Andrzeja Szczypiorskiego z 1971 roku.

Tło historyczne

W roku 1458 miasto Arras nawiedziła zaraza. W wyniku zarazy i towarzyszącej jej klęski głodu niemal piąta część obywateli straciła życie. W październiku roku 1461 z niewyjaśnionych przyczyn nastąpiło Vauderie d'Arras. Były to okrutne prześladowania Żydów i czarownic, procesy o urojone herezje, a także wybuch łupiestwa i zbrodni.

Treść

Akcja powieści toczy się w mieście Arras, w drugiej połowie XV wieku. Historyczność tej powieści jest jednak w dużej części umowna, gdyż, niemal wszystkie postacie i wydarzenia w niej opisane są fikcyjne.

Narrator Jan, zaufany księcia biskupa Utrechtu, zdaje relacje obywatelom Brugii o swoich przeżyciach w Arras, gdzie doszedł do wielkiego znaczenia i był członkiem tamtejszej rady miasta.

Okazuje się, że w mieście doszło do oskarżenia Żyda o rzucenie złego uroku, w wyniku którego oskarżony popełnił samobójstwo. Stało się to początkiem całej serii rozmaitych oskarżeń i zbrodni. Miasto stało się widowiskiem krwawych procesów i egzekucji. Na czele miasta staje ojciec Albert, który fanatycznie pragnie obudzić „siłę wiary” i w imię swojej obłąkańczej wizji popycha miasto do coraz nowych zbrodni. Za jego sprawą do władzy w radzie miasta dochodzą „ludzie prości”, w rzeczywistości ignoranci, którzy na niczym się nie znając, czynią Alberta faktycznym przywódcą.

Narrator Jan początkowo próbuje się nie mieszać do niczego. Odmawia podjęcia się misji interwencji u biskupa, o co prosi go część mieszkańców. Dopiero gdy dowiaduje się, że sam ma zostać odwołany z rady i oskarżony o herezję, decyduje się na ucieczkę z miasta. Zostaje jednak schwytany i skazany. Przed wykonaniem wyroku ratuje go przyjazd biskupa, który pacyfikuje miasto i zatrzymuje falę terroru. Ojciec Albert umiera nie dokończywszy swojego dzieła, a członkowie rady zostają wygnani.

Biskup nie decyduje się jednak na surowe ukaranie sprawców rzezi. Poprzestaje tylko na anulowaniu wszystkich wyroków o herezje i błogosławi miastu.

Interpretacja

Powieść Szczypiorskiego ujawnia mechanizmy każdego terroru, którego początkiem bywają niekiedy dobre intencje. Może to dotyczyć rewolucji, wojen religijnych, jak i waśni narodowościowych. Opowieść Jana, pełna retrospekcji, nasycona została dyskusjami filozoficznymi, jakie toczą ze sobą główni bohaterowie: ojciec Albert, biskup Dawid i narrator.

Bibliografia

• Tomasz Miłkowski, Janusz Termer Leksykon lektur szkolnych, wyd. Graf-Punkt, 1996
• Piotr Kuncewicz, Leksykon polskich pisarzy współczesnych, tom 2, wyd. Graf-Punkt, 1995

Linki zewnętrzne

• Opis książki na biblionetce
• Opis książki na lubimyczytac.pl
• Msza za miasto Arras, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2021-04-13] .