Niezapominajka skąpokwiatowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niezapominajka skąpokwiatowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

niezapominajka

Gatunek

niezapominajka skąpokwiatowa

Nazwa systematyczna
Myosotis sparsiflora J.C.Mikan ex Pohl
Bot. Zeitung (Regensburg) 5(3): 41 (1806)[3]
Synonimy
  • Myosotis pseudopropinqua Popov
  • Myosotis sepium Besser
  • Myosotis sparsiflora var. tenella Ledeb.
  • Strophiostoma sparsiflorum (J.C.Mikan ex Pohl) Turcz.[3]
Homonimy

Myosotis sparsiflora Kirschl. ex Mutel = M. laxa subsp. cespitosa (Schultz) Hyl. ex Nordh.[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Niezapominajka skąpokwiatowa (Myosotis sparsiflora J.C.Mikan ex Pohl) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Występuje w środkowej i wschodniej Europie oraz zachodniej Azji[3]. W Polsce gatunek jest rozproszony, bardzo rzadki w górach, na północnym zachodzie i północnym wschodzie. Rośnie w cienistych i często wilgotnych lasach i zaroślach.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Zasięg gatunku obejmuje środkową i wschodnią Europę oraz zachodnią Azję. Zachodnia granica zasięgu biegnie przez Niemcy, Austrię i Słowenię, obejmuje kraje Europy Środkowej, wschodniej i południowo-wschodniej[5][3]. W Azji sięga po zachodnią Syberię, Sinciang w Chinach, Kazachstan, Kirgistan i Tadżykistan. Rośnie też w Azji Mniejszej i rejonie Kaukazu po Irak i Iran na południu[3]. Jako gatunek introdukowany obecna jest na Półwyspie Skandynawskim[3].

W Polsce gatunek jest rozproszony na całym niżu i bardzo rzadki w górach[6]. Stosunkowo liczne stanowiska ma w województwie dolnośląskim, w środkowej części wielkopolskiego i w dolinie dolnej Wisły, z kolei na północnym zachodzie i północnym wschodzie ma tylko pojedyncze stanowiska[7].

Kwiaty

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Roślina zielna z łodygami osiągającymi 10–50 cm wysokości, wątłymi, wzniesionymi, pokładającymi się lub podnoszącymi się łukowato. Pędy pokryte są niezbyt gęstymi, ale dość długimi prostymi włoskami, mniej lub bardziej odstającymi[6].
Liście
Skrętoległe, dość luźno rozmieszczone wzdłuż pędów, cienkie i rzadko owłosione. Osiągają 2–6 cm długości i 0,5–1,5 cm szerokości. Dolne liście są ogonkowe, łopatkowato-podługowate i zaokrąglone na szczycie. Środkowe i górne liście są siedzące, lancetowato podługowate i zaostrzone[6].
Kwiaty
Zebrane po kilka w bardzo luźną wierzchotkę, w której dolnej części kwiaty wsparte są podobnymi do liści przysadkami[8]. Szypułka kwiatowa przylegająco owłosiona, w czasie owocowania znacznie wydłużająca się i w efekcie kilkukrotnie dłuższa od kielicha. Szypułki odstają od łodygi, dolne są zwykle odgięte w dół. Działki kielicha osiągają 1,5–2,5 mm długości, ale w czasie owocowania wydłużają się nawet do 7 mm. Porozcinane są głęboko na ząbki i pokryte są mniej więcej przylegającymi włoskami. Korona kwiatu jest niebieska, z rurką krótszą od kielicha. Rąbek korony jest wklęsły, osiąga do 4 mm średnicy[6][8].
Owoce
W trwałym i powiększającym się w czasie owocowania kielichu rozwijają się cztery jajowate, oliwkowe i błyszczące rozłupki, z jednym kantem ostrym i z białym elajosomem[6].
Gatunki podobne
Spośród innych gatunków środkowoeuropejskich gatunek mocno wyróżnia się długimi w czasie owocowania szypułkami (ponad 2–3 × dłuższymi od kielicha), mocno odchylonymi lub odgiętymi w dół (zwłaszcza dolnymi), wspartymi przysadkami podobnymi do liści[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna i dwuletnia. Rośnie w cienistych i zwykle wilgotnych lasach i zaroślach[6] oraz na ich skrajach[8]. Preferuje lasy łęgowe, lasy w wąwozach i zaburzone – z gatunkami introdukowanymi, w tym zwłaszcza z robinią akacjową. Poza lasami spotykany jest w zbiorowiskach mezofilnych bylin w miejscach wilgotnych i rzadko na siedliskach ruderalnych[9]. Kwitnie od kwietnia do czerwca[8]. Kwiaty zapylane są przez owady i są też samopylne. Nasiona rozsiewane są autochorycznie i z pomocą mrówek (myrmekochoria)[9].

Liczba chromosomów 2n = 48[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-21] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-21] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Myosotis sparsiflora J.C.Mikan ex Pohl. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-21].
  4. ↑ Myosotis sparsiflora Kirschl. ex Mutel. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-21].
  5. ↑ Myosotis sparsiflora. [w:] Euro Med Plantbase [on-line]. [dostęp 2022-03-21].
  6. ↑ a b c d e f Maria Sychowa: Myosotis L., Niezapominajka. W: Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i Ziem Ościennych. T. X. Bogumił Pawłowski (red.). Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1963, s. 176.
  7. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 365, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  8. ↑ a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 381. ISBN 83-01-14342-8.
  9. ↑ a b Myosotis sparsiflora. [w:] PLADIAS - Database of the Czech Flora and Vegetation [on-line]. [dostęp 2022-03-21].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niezapominajka_skąpokwiatowa&oldid=67283202”