Nowa Wieś (powiat nowotomyski)
52°12′37″N 15°53′28″E/52,210278 15,891111| wieś | |
 Pałac ok. 1870 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
195[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
64-360[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PNT |
| SIMC |
0917299 |
Położenie na mapie gminy Zbąszyń  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
| 52°12′37″N 15°53′28″E/52,210278 15,891111[1]
| |
Nowa Wieś (także Nowa Wieś-Zamek[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Zbąszyń[5]. Leży po południowo-zachodniej stronie jeziora Błędno[4]. Większość mieszkańców Nowej Wsi mieszka w dużym popegeerowskim bloku na wzgórzu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1408 jako Novawes, 1409 Novavilla, 1409 Nova Uilla, 1415 Nowawesz, 1489 Nowawyesch[6].
Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnych rodów wielkopolskich Kiełbowskich, Nowowiejskich, a później do Zbąskich. W drugiej połowie XV wieku leżała w dobrach Zbąszyń. W 1489 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 należała do parafii Zbąszyń[6]. Wchodziła w skład dóbr kębłowskich oraz zbąszyńskich[7].
W latach 1408-1417 jako właściciel wsi odnotowany został Miksz (Mikołaj lub Miczek) noszący odmiejscowe nazwisko Nowowiejski. W 1409 posądzony został o nieszlacheckie pochodzenie przez Sędziwoja Wyskotę i dowodził swego szlachectwa przed sądem przy pomocy świadków. Szlachectwo potwierdziło dwóch świadków Kiebłowskich z herbu ojczystego, dwóch ze strony matki herbu Trach oraz dwóch herbu Staroma. Za swoje pomówienie Sędziwój zapłacił karę. W 1489 synowie Stanisława Zbąskiego - Abraham, Piotr i Marcin bracia ze Zbąszynia podzielili swoje dobra dziedziczne. Nową Wieś otrzymał Piotr Zbąski. W 1510 miejscowość została odnotowana jako wieś opustoszała. W 1528 miejscowość przypada braciom Janowi i Piotrowi Zbąskim. W 1531 w działach między Piotrem, a Janem Nowa Wieś wraz z folwarkiem przypada kustoszowi wiślickiemu, kanonikowi katedry poznańskiej oraz sekretarzowi króla Zygmunta I Starego Janowi Zbąskiemu. W 1535 odnotowano folwark Nowa Wieś, który leżał nad jeziorem Błędno. Przynależały do niego role , które podzielone były na trzy pola leżące koło siebie czyli ziemię uprawiano wówczas w układzie trójpolowym.
Przed II wojną światową, w przeciwieństwie do sąsiedniej Nowej Wsi Zbąskiej miejscowość leżała w Niemczech[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
W latach 1946–1954 w gminie Dąbrówka Wielkopolska w powiecie międzyrzeckim, od 1950 w województwie zielonogórskim[8]. W latach 1946–1954 w gromadzie Kosieczyn[9]. W latach 1973–1991 w gminie Zbąszynek; 1 stycznia 1992 włączona do gminy Zbąszyń[10].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajduje się zabytkowy zespół pałacowy, na który składają się:
- eklektyczny pałac z II poł. XIX wieku, przebudowany w 1907 roku, z bogatymi sztukateriami[4][11]
- kaplica z przełomu XIX i XX wieku[11]
- park o pow. 1,65 ha z II poł. XIX wieku ze starodrzewem i cmentarzem rodowym[4][11]
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przebiegają znakowane szlaki piesze[4]:
ze Zbąszynia przez Dąbrówkę Wlkp. do Miedzichowa[4].
z Trzciela do Wąsosza
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 88201
- ↑ woj. wielkopolskie >> pow. nowotomyski >> gmina Zbąszyń. Wszystkie dane dla miejscowości Nowa Wieś. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-02-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 831, 832 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Elżbieta Mlącka, Anna Tekiel: Świebodzin: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2009. ISBN 978-83-7135-250-8.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1402, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-02-27].
- ↑ a b Gąsiorowski 1993 ↓, s. 327-328.
- ↑ a b Paweł Anders: Jeziora Wolsztyńsko-Zbąszyńskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 92. ISBN 83-7005-113-8. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
- ↑ Uchwała Nr V/19/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu międzyrzeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55)
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 130. [dostęp 2015-02-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 2, hasło „Nowa Wieś”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1993, s. 327-328.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Sołectwa | |
|---|---|
| Pozostałe miejscowości |
