Obóz pracy w Magnuszowiczkach
50°41′44″N 17°37′02″E/50,695500 17,617306.jpg) Widok ogólny terenów poobozowych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Rodzaj |
obóz pracy przymusowej |
| Przeznaczenie |
praca niewolnicza |
| Pojemność |
288 (faktycznie ponad 300) |
| Data powstania |
1940 |
| Data likwidacji |
1944 |
Położenie na mapie gminy Niemodlin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |
| 50°41′44″N 17°37′02″E/50,695500 17,617306
| |
Obóz pracy w Magnuszowiczkach (niem. Zwangsarbeitslager Klein Mangersdorf, wcześniej kolejno: Reichsautobahnlager Klein Mangersdorf, Judenlager Klein Mangersdorf i Judenlager-Arbeitslager Klein Mangersdorf) – były niemiecki nazistowski obóz pracy przymusowej dla ludności polskiej i żydowskiej zlokalizowany we wschodniej części wsi Magnuszowiczki (wówczas: Klein Mangersdorf) w powiecie opolskim[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Powstanie i działanie[edytuj | edytuj kod]
Obóz powstał zapewne jesienią (może też w marcu) 1940 i był jednym z piętnastu obozów na Opolszczyźnie, gdzie przetrzymywano robotników przymusowych budujących autostradę z Wrocławia do Gliwic i Krakowa (pokrywającą się zasadniczo z obecną autostradą A4, która przebiega kilkaset metrów obok). W pierwszej fazie funkcjonowania obozu przywieziono tu 350 polskich robotników z terenu Zagłębia. Od jesieni 1940 na ich miejsce zwożono Żydów z Będzina, Sosnowca, Czeladzi i Chrzanowa, przy czym obie narodowości krótko przebywały tam łącznie[1][2].
20 października 1940 lager został podporządkowany Organizacji Schmelt. Liczył 288 miejsc, ale najczęściej przetrzymywano w nim około trzystu osób. 30 kwietnia 1942 było tu aż 398 Żydów. Zmuszano ich do pracy na trasie budowanej autostrady (mężczyźni: karczowanie lasów, przemieszczanie ziemi, kobiety: prace gospodarcze w obozie), a formalnie zatrudniało ich przedsiębiorstwo Julius Schallhorn z Berlina. Obóz tworzyło kilka baraków dla więźniów, jeden zawierający łaźnię i jeden przeznaczony dla strażników. Baraki dla więźniów były nieogrzewane, brudne i zawszone. Praca trwała dwanaście godzin na dobę, racje żywnościowe były głodowe, a paczki z zewnątrz często rozkradane przez Niemców. Więźniowie byli wycieńczeni i często chorowali. Nie ustalono dotąd liczby ofiar śmiertelnych obozu, jednak wiadomo, że zwłoki wywożono w nieznane miejsce i grzebano w lesie[1][2]. Strażnicy obozowi byli brutalni, a w lagrze panował terror[3].
Likwidacja[edytuj | edytuj kod]
Wiosną 1942 zapadła decyzja o zaniechaniu budowy autostrady, jednak obóz zamknięto dopiero w czerwcu 1944. Więźniów przeniesiono do Lagru Blechhammer w Blachowni Śląskiej, który był podobozem KL Auschwitz[1][2]. Przez obóz przeszło łącznie 502 Polaków[4].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W miejscu obozu znajduje się głaz pamiątkowy ustanowiony w 2000[5], z napisem o treści: Pamięci ofiar hitlerowskiego obozu pracy przymusowej w Magnuszowiczkach w latach 1940-1944 społeczeństwo Ziemi Niemodlińskiej. Oprócz tego na głazie wyryto treść z Apokalipsy św. Jana: I otrze Bóg wszelką łzę z oczu ich / Nie będzie już śmierci ani smutku / Narzekania i cierpienia już nie będzie / Bo minęło co było ongiś[6].
W 2011 dr Henryka Maj opublikowała książkę na temat obozu wraz z listą więźniów (ponad rok przebywał w nim jej ojciec)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d tablica informacyjna w Magnuszowiczkach
- ↑ a b c d tablica informacyjna w miejscu byłego obozu
- ↑ Wirtualny Sztetl, Obóz pracy - Zwangsarbeitslager Klein Mangersdorf
- ↑ a b NTP, Ukazała się książka o obozie pracy w Magnuszowiczkach
- ↑ Gmina Niemodlin, Pamięci ofiar obozu pracy przymusowej w Magnuszowiczkach
- ↑ napis na pomniku in situ