Osiedle Dąbrowskiego (Rzeszów)
50°01′16″N 21°58′51″E/50,021200 21,980700| Osiedle Rzeszowa | |
 Rektorat PRz | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto |
Rzeszów |
| Powierzchnia |
4,622[1] km² |
| Populacja (2021) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
35-084 |
| Tablice rejestracyjne |
RZ |
Położenie na mapie Rzeszowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
| 50°01′16″N 21°58′51″E/50,021200 21,980700
| |
Osiedle Dąbrowskiego – osiedle nr VI miasta Rzeszowa[3], usytuowane w dzielnicy Śródmieście na południe i południowy zachód od centrum miasta wokół ul. gen. Jarosława Dąbrowskiego.
Granice[edytuj | edytuj kod]
Na północy osiedle sięga do ul. Chrzanowskiej, na zachodzie do linii kolejowej Rzeszów–Jasło, a na wschodzie do rzeki Wisłok[4]. Na południu granicą jest od 2019 Aleja Batalionów Chłopskich, jednak do osiedla należy wciąż położony poza aleją rejon ul. Poznańskiej oraz tereny głównego kampusu Politechniki Rzeszowskiej i zakładów lotniczych aż do ul. Matuszczaka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowa osiedla rozpoczęła się w latach 1937–1939 w ramach inwestycji Centralnego Okręgu Przemysłowego według planu urbanistów Władysława Śmigielskiego i Kazimierza Dziewońskiego[4][5]. Powstały wówczas w rejonie ul. Langiewicza z ramienia biura Funduszu Kwaterunku Wojskowego przy Ministerstwie Spraw Wojskowych pod kierownictwem architekta Wacława Zouzala 303 mieszkania w 9 blokach i szereg willi dyrektorskich w ramach osiedla fabrycznego, przy obecnej ul. Poznańskiej (wówczas Zwięczyca) osiedle majsterskie dla pracowników filii Zakładów Cegielskiego w Poznaniu, a nad Wisłokiem Wytwórnia Silników PZL. Główna część osiedla fabrycznego wokół ul. Dąbrowskiego została zrealizowana po II wojnie światowej w latach 1950–1953, z dalszymi uzupełnieniami do 1972[4]. Czterokondygnacyjna zabudowa osiedla Piastów powstała według projektu Józefa Polaka w latach 1960–1966, a punktowce od strony ul. Hetmańskiej stanęły na 17-metrowych palach według projektu Andrzeja Martensa i Jerzego Noska w latach 1968–1971. U podnóża skarpy, na której znaleziono pozostałości dawnej osady, do lat 70. płynął potok Rudka[6]. W latach 80. zbudowane zostały według projektu Barbary Mamulskiej tarasowce od strony al. Powstańców Warszawy, wyróżnione na Pierwszym Przeglądzie Prac Projektowych w Gdańsku[5].
Osiedle historycznie obejmowało również obszar wokół ul. Podkarpackiej aż po Zwięczycę. 9 lipca 2019 zewnętrzną część osiedla na południe od Alei Batalionów Chłopskich (z wyjątkiem obszaru Politechniki Rzeszowskiej i zakładów lotniczych) wydzielono tworząc Osiedle Zawiszy Czarnego[7].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
28 grudnia 2010 osiedle liczyło 5000 mieszkańców, a według stanu na 10 maja 2019 r. zamieszkiwało je 8857 osób. Po wyodrębnieniu Osiedla Zawiszy Czarnego według stanu na 31 października 2019 osiedle liczyło 5642 mieszkańców, natomiast 18 lutego 2021 osiedle liczyło 5186 mieszkańców[2].
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Na terenie osiedla znajduje się Wojewódzka Komenda Policji (budynek z 1954–1956, architekt Gerard Pająk[8]), siedziba jednostki wojskowej Wojska Polskiego, park im. NSZZ Solidarność, Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Instytut Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego, IV Liceum Ogólnokształcące, Zespół Szkół Plastycznych, kompleks akademików, a także trzy świątynie rzymskokatolickie: barokowy kościół Garnizonowy, kościół par. pw. Matki Boskiej Saletyńskiej i kościół par. pw. św. Jacka należący do zakonu dominikanów.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Na osiedlu przeważa wysoka zabudowa mieszkaniowa (tzw. bloki).
Przy ukończonym w 1970 i zasiedlonym w 1971 budynku mieszkalnym przy ul. Dąbrowskiego 21 na północnych obrzeżach osiedla stoi rzeźba nazwana nieoficjalnie w 2022 pomnikiem Baby Yody. Rzeźba powstała jako część założenia architektonicznego bloku, który wyróżnia się osadzeniem na betonowych filarach i dostępem do mieszkań poprzez balkony. Autorem projektu zrealizowanego przez Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych był Andrzej Pęckowski (1941–2020), wychowanek pobliskiego Zespołu Szkół Plastycznych (wówczas Publicznego Liceum Sztuk Plastycznych w Sędziszowie Małopolskim, przeniesionego do Rzeszowa w 1977[9]), uczeń krakowskiego architekta Jerzego Bandury[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Relacja: Dąbrowskiego, OpenStreetMap. [dostęp 2019-04-27].
- ↑ a b Serwis informacyjny UM Rzeszów – Ilość mieszkańców na poszczególnych osiedlach. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ Uchwała Nr XLVI/897/2013 w sprawie granic osiedli miasta Rzeszowa
- ↑ a b c Osiedle Dąbrowskiego. Echo Rzeszowa. [dostęp 2024-03-01].
- ↑ a b Rafał Mazur, Nie mamy zabytków, ale mamy socrealizm. I to jaki! Inspirowany Wersalem i pałacem w Łazienkach, Agata Kulczycka (red.) [online], Gazeta Wyborcza (Rzeszów), 9 marca 2019.
- ↑ Majka 2004 ↓, s. 57–58.
- ↑ Uchwała Nr XVI/325/2019 z dnia 9 lipca 2019 r. w sprawie utworzenia osiedla Zawiszy Czarnego. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego, 18 lipca 2019.
- ↑ Majka 2004 ↓, s. 43.
- ↑ Historia szkoły. Zespół Szkół Plastycznych im. Piotra Michałowskiego w Rzeszowie. [dostęp 2024-03-01].
- ↑ Kinga Dereniowska: Pomnik Baby Yody w Rzeszowie? Tak „ochrzcili” go internauci. Super Nowości, 16 kwietnia 2023. [dostęp 2024-03-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Majka, Rzeszów i jego strukturalna przestrzeń, Rzeszów: RS Druk, 2004.
- Rafał Mazur, Dobra kontynuacja, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2019, ISBN 978-83-7934-273-0.
