Parafia św. Antoniego Padewskiego w Jęczmieniszkach
 kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
Kościelna 25, Jęczmieniszki 15131 rej. wileński |
| Data powołania |
1922 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Filie |
kaplica w Jęczmieniszkach |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie Litwy  | |
 54°55′19,2″N 25°23′11,7″E/54,922000 25,386583
| |
Parafia św. Antoniego Padewskiego w Jęczmieniszkach (lt. Eitminiškių Šv. Antano Paduviečio parapija) – parafia rzymskokatolicka w Jęczmieniszkach. Jest parafią w Dekanacie Kalwaryjskim archidiecezji wileńskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1744 roku wieś leżała w parafii Niemenczyn w dekanacie wileńskim diecezji wileńskiej[1]. W 1685 r. wieś ofiarowano misjonarzom w Wilnie. Uważa się, iż zbudowali oni tutaj kaplicę, zamkniętą przez Rosjan w 1866 r. Parafia powstała w 1922 r., a dwa lata później zbudowano drewniany kościół. W 1934 r. leżała w dekanacie kalwaryjskim archidiecezji wileńskiej[2]. Tego samego roku proboszczem parafii został litwin ks. Ambroży Jakawonis.
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Podczas II wojny światowej władze Armii Krajowej zainteresowały się ks. Jakawonisem, gdy terenowa konspiracyjna siatka kontrwywiadu przekazała meldunek, że w kazaniach obiecuje on 300 dni odpustu za zabicie Polaka. Działalność antypolska i kolaboracja z policją litewską (Saugumą) skłoniły sztab Okręgu Wileńskiego AK do zbadania sprawy i wpłynięcia na ks. Jakawonisa, by zaprzestał tego rodzaju działań. Po przybyciu na teren parafii zrobiono wywiad, który potwierdził zarzuty wobec miejscowego proboszcza. Po południu pierwszego dnia świąt Wielkanocnych (w 1944 roku) grupa operatywna, w skład której wchodziło m.in. dwóch oficerów kontrwywiadu, przybyła na plebanię. Ksiądz Jakawonis przyjął ich wrogo i usiłował zniszczyć jakieś kartki. Okazało się, że był to „kolejny numerowany donos na polskich parafian z Jęczmieniszek, adresowany do Saugumy”. W donosie tym chciał przesłać wykaz mieszkańców swojej parafii, należących do siatki konspiracyjnej AK i wrogich wobec niemieckiego okupanta. Lista zawierała kilkadziesiąt nazwisk i gdyby trafiła w ręce litewskiej policji i gestapo, byłaby wyrokiem śmierci dla tych ludzi i być może groziłaby zesłaniem do obozów koncentracyjnych ich rodzin[3]. Proboszcza wzięto poza Jęczmieniszki i decyzją Wojskowego Sądu Specjalnego AK zapadł wyrok śmierci i konfident został rozstrzelany[4]. Miejsce jego pochówku jest nieznane. W 1988 r. na cmentarzu w Jęczmieniszkach wzniesiono pomnik upamiętniający księdza Jakawonisa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pawet: Diecezja Wileńska, 1744 [online], pawet.net [dostęp 2020-09-30].
- ↑ Jęczmieniszki | kościół i parafia katolicka Świętego Antoniego z Padwy (archidiecezja wileńska) [online], www.radzima.net [dostęp 2020-09-30].
- ↑ KWORUM - Polsko-Polonijna Gazeta Internetowa - www.kworum.com.pl [online], www.kworum.com.pl [dostęp 2020-09-30].
- ↑ Zabrakło determinacji - Marek A. Koprowski - Portal OPOKA [online], opoka.org.pl [dostęp 2020-09-30] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Strona internetowa Archidiecezji wileńskiej. vilnensis.lt. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)].