Park miejski w Siedlcach (Aleksandria)

Park miejski Aleksandria

nr rej. A-276 z 29.08.1980
Staw i fontanna w parku (2012)
Państwo	Polska
Miejscowość	Siedlce
Dzielnica	Śródmieście
Położenie na mapie Siedlec Park miejski Aleksandria
Położenie na mapie Polski Park miejski Aleksandria
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Park miejski Aleksandria
52°10′17,53″N 22°17′09,76″E

Park miejski w Siedlcach, dawniej zwany Aleksandrowem, obecnie Aleksandria – założony w I poł. XVIII w. w formie parku "włoskiego". Gdy właścicielami miasta stali się Czartoryscy, Aleksandra Ogińska zmieniła wygląd parku na sentymentalny według projektu Franciszka Salezego Sarnowskiego. Przed wizytą króla Stanisława Poniatowskiego w lipcu 1783 r., w parku powstały upiększające obiekty. Wyspy były otoczone kanałami, którymi pływano łodziami. Jedne z ważniejszych budowli (których było ponad trzydzieści) to:

• domki mieszkalne księżnej;
• altany;
• łazienki;
• domek rybacki;
• meczet turecki;
• oranżeria;
• stajenka;
• wiatrak;
• sztuczne groty;
• teatr letni.

Powiększony przez Aleksandrę Ogińską o część północno-zachodnią i wschodnią. W części wschodniej utworzyła ogród malowniczy zwany Aleksandrią. W XIX w. wprowadzono zmianę układu alei.

Park wydzierżawiono osobom prywatnym od ok. 1840 r. Następnie park przeszedł na własność miasta. W latach 1869–1909 południową i zachodnią część parku ograniczono żelaznym płotem, a od północnej – murowanym parkanem. Miejski Komitet Krzewienia Trzeźwości Publicznej organizował imprezy w parku, jak też opiekował się jadłodajnią i herbaciarnią.

Podczas II wojny światowej Niemcy rozebrali większość budowli w parku, m.in. teatr letni, restaurację i estradę. Obecnie park w niewielkim stopniu przypomina swoją świetność z przeszłości. Jest znacznie mniejszy, bez dawnego układu alejek i kanałów. O długiej historii parku przypominają ponad dwustuletnie drzewa, z których niektóre są uznane za pomniki przyrody.

Przez długi czas na południowym brzegu stawu zlokalizowane było mini-ZOO, prowadzone przez Akademię Podlaską, obecnie UPH. Parterowy budynek z białej cegły, o powierzchni ok. 30 m² został zburzony ok. 2009 roku.

Przed rokiem 2003 staw w parku został poddany gruntownej renowacji. Odmulono dno, zamontowano fontannę.

W okresie zimowym jest tradycyjnym miejscem, gdzie spotykają się okoliczni łyżwiarze.

Od 2022 zamknięty na czas remontu

Bibliografia

• Piotr Ługowski, Aleksandria (vel Aleksandrów) - sentymentalny ogród Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach w świetle źródeł archiwalnych [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa 2019, s. 180-197.