Pinus orizabensis
| |||
| Systematyka[1][2][3] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Pinus orizabensis | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Pinus orizabensis (D.K. Bailey) Bailey & Hawksw. Novon 2: 306. 1992 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Pinus orizabensis (D.K. Bailey) Bailey & Hawksw. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Meksyku (Puebla i Tlaxcala, wokół wulkanu Pico de Orizaba).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Niewielkie drzewo iglaste, o nieregularnej, zaokrąglonej koronie.
- Pień
- Osiąga 8–10(12) m wysokości. Kora płytko spękana, łuskowata, odpadające czarno-szare płaty odkrywają jasną, pomarańczowawą korę.
- Liście
- Zebrane przeważnie po 3 na krótkopędach, rzadziej po 4. Dorastają do 4–6 cm długości. Z wierzchu ciemnozielone, dwie spodnie powierzchnie niebieskozielone, z liniami aparatów szparkowych, czasem aparaty szparkowe występują także na wierzchu liści.
- Szyszki
- Szyszki żeńskie po otwarciu osiągają długość 4,5–7,5 cm i szerokość 5–8 cm. Łuski nasienne o rozmiarach 30–35 mm na 16–20 i grubości 2–3 mm. Nasiona brązowe, długości 14–17 mm, opatrzone śladowym skrzydełkiem o długości 1 mm.
- Gatunki podobne
- Pinus discolor, Pinus johannis.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Drzewo wiatropylne. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat. W momencie uwalniania nasion ich śladowe skrzydełka przeważnie odrywają się i pozostają na łuskach nasiennych.
Jedna wiązka przewodząca w liściu.
Występuje w górach meksykańskich, na wysokości 2100–2800 m n.p.m., w chłodniejszym i wilgotniejszym klimacie niż inne pokrewne gatunkowi sosny[5].
Podobnie jak Pinus discolor jest gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium pendens (pasożyt pędowy), na stanowiskach w Veracruz i Puebla[6].
Systematyka i zmienność[edytuj | edytuj kod]
Gatunek blisko spokrewniony z Pinus johannis, P. discolor i P. cembroides. Często traktowany jako podgatunek P. cembroides (P. cembroides subsp. orizabensis)[7][8]. Jednak morfologicznie i składem żywicy takson ten jest bardziej zbliżony do P. johannis i P. discolor.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[9]:
- podrodzaj Strobus
- sekcja Parrya
- podsekcja Cembroides
- gatunek P. orizabensis
- podsekcja Cembroides
- sekcja Parrya
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia NT (near threatened), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wymarcia, ale bliskim zakwalifikowania jako zagrożony[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A. Farjon, Pinus cembroides subsp. orizabensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-08-08] (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus orizabensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).
- ↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-08-07].
- ↑ A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Flora Neotropica Monograph 75. Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997.
- ↑ Jesse P. Perry: The pines of Mexico and Central America. Portland: Timber Press, 1991.
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-08]. (ang.).