Roman Sikorski
Roman Sikorski (ur. 11 lipca 1920 w Mszczonowie, zm. 12 września 1983 w Warszawie) – polski matematyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego[1] i Instytutu Matematycznego PAN, członek rzeczywisty PAN, autor prac z logiki matematycznej, algebr Boole’a, topologii, funkcji rzeczywistych, analizy funkcjonalnej (teoria wyznacznikowa dla pewnego typu operatorów liniowych ograniczonych na przestrzeniach Banacha), oryginalne ujęcie teorii dystrybucji.
Roman Sikorski | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
11-07-1920 |
Data i miejsce śmierci |
12-09-1983 |
Zawód, zajęcie | |
profesor nauk matematycznych | |
Alma Mater |
Uniwersytetu Warszawskiego[1], Instytutu Matematycznego PAN |
Polska Akademia Nauki | |
Odznaczenia | |
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski |
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studia rozpoczął w czasie II wojny światowej, był żołnierzem Armii Krajowej, aresztowany, ukrywał się. Kształcił się na tajnych kompletach, kończąc studia na Uniwersytecie Warszawskim w 1947, ale już od 1945 prowadził zajęcia dla studentów. W 1948 przebywał 8 miesięcy na stypendium w Zurychu, gdzie napisał pracę doktorską, w której udowodnił twierdzenie, nazwane później twierdzeniem Loomisa-Sikorskiego o reprezentowalności -algebr Boole'a. Lista ponad 113 publikacji jest w różnych bazach[2][3].
Razem z Heleną Rasiową udowodnił twierdzenie, nazywane dziś lematem Rasiowej–Sikorskiego. Lemat ten posłużył im do konstrukcji nowego dowodu twierdzenia Gödla. Wspólnie z Rasiową napisał też monografię The Mathematics of metamathematics (Matematyka metamatematyki, 1963). Ponadto jest autorem monografii Boolean Algebras (Algebry Boole’a, 1960), napisał również podręczniki: Funkcje rzeczywiste (t I i II 1958-1959), Rachunek różniczkowy i całkowy. Funkcje wielu zmiennych (1967) i Wstęp do geometrii różniczkowej (1972).
W 1967 roku uogólnił pojęcie rozmaitości różniczkowej do przestrzeni różniczkowej. Rozpowszechniał to pojęcie w swoim podręczniku[4]. Po jego śmierci tę teorię rozwijali matematycy warszawscy (Zbigniew Żekanowski, Adam Kowalczyk, Wiesław Sasin) i krakowscy (Jacek Gruszczak, Piotr Multarzyński), stosując ją do problemu osobliwości w ogólnej teorii względności Einsteina[5].
Był promotorem 8 doktoratów, w tym: Adama Buraczewskiego, Karola Krzyżewskiego, Marcina Kuczmy, Tadeusza Leżańskiego, Tadeusza Traczyka, Antoniego Wiwegera i Wacława Zawadowskiego[6][7][8][9].
W latach 1965-1977 był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, w tym Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 1962 został członkiem korespondentem, a w 1972 członkiem rzeczywistym PAN[10].
Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 44-1-24)[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sikorski Roman, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ Roman Sikorski: Lista publikacji w MathSciNet. 1947, American Mathematical Society [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Roman Sikorski: Lista publikacji w zbMATH. 1947, FIZ Karlsruhe GmbH [dostęp 2024-02-09]. (ang.).
- ↑ Heller 2002 ↓, s. 79.
- ↑ Heller 2002 ↓, s. 81.
- ↑ Roman Sikorski in Mathematical Genealogy Project. [dostęp 2024-02-09]. (ang.).
- ↑ Helena Rasiowa. Prace Romana Sikorskiego z logiki matematycznej. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series II, Wiadomości Matematyczne”. XXIV (2), s. 161-165, 1982. DOI: 10.14708/wm.v24i02.3901. ISSN 2080-5519.
- ↑ T. Traczyk. Prace Romana Sikorskiego z teorii algebr Boole’a. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series II, Wiadomości Matematyczne”. XXIV (2), s. 165-169, 1982. DOI: 10.14708/wm.v24i02.3902. ISSN 2080-5519.
- ↑ E. Grzegorek, Czesław Ryll-Nardzewski. Prace Romana Sikorskiego z teorii miary. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series II, Wiadomości Matematyczne”. XXIV (2), s. 169-173, 1982. DOI: 10.14708/wm.v24i02.3903. ISSN 2080-5519.
- ↑ Sikorski, Roman, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-10-12] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Roman Sikorski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-26] .
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Heller, Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, ISBN 83-7255-127-8 .
Literatura dodatkowa[edytuj | edytuj kod]
- H. Rasiowa, T. Traczyk, E. Grzegorek i C. Ryll-Nardzewski, P. Antosik, A. Pełczyński, Prace Romana Sikorskiego, „Wiadomości Matematyczne” 24 (2), s. 161-186, 1982.
- M. Mączyński i T. Traczyk, Roman Sikorski, „Wiadomości Matematyczne” 27 (2), s. 235-245, 1987.
- Encyklopedia szkolna Matematyka, WSiP, Warszawa 1990; ISBN 83-02-02551-8
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Roman Sikorski w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-27].