Straż pożarna

Średni samochód gaśniczy Straży Pożarnej

Wóz Chrzanowskiej Straży Pożarnej na Rynku w Chrzanowie

Wyjazd samochodów ratowniczo-gaśniczych z JRG nr 1 w Szczecinie.
(Obejrzyj klip wideo w lepszej rozdzielczości)

Straż pożarna, dawniej straż ogniowa – zorganizowana formacja zajmująca się prewencją i walką z pożarami oraz pozostałymi zagrożeniami (innymi niż przestępczość) dla zdrowia i życia ludzkiego, dobytku oraz środowiska naturalnego. Do zadań straży pożarnej należy także usuwanie skutków klęsk żywiołowych i katastrof.

Zakres działania

Do zadań specjalnych wykonywanych przez straż pożarną należy ratownictwo:

• biologiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników zakaźnych oraz ochrony ludności i zwierząt gospodarskich w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni biologicznej),
• chemiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników chemicznych oraz ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niektórych katastrof drogowych),
• medyczne (sprowadzające się do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy przed przybyciem fachowych służb medycznych lub w miejscach, gdzie służby te dotrzeć nie mogą),
• poszukiwawcze (polegające na zlokalizowaniu i wydobyciu ludzi z zawalonych budynków w czasie katastrof budowlanych, trzęsień ziemi, zaginięć na terenach podmokłych np. bagnach, ruchomych piaskach, torfowiskach, mokradłach),
• radiologiczne (sprowadzające się do ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego przed promieniowaniem jonizującym),
• techniczne,
• wodne (sprowadzające się do wykonywania wszystkich niezbędnych działań na wodzie, jak i pod jej powierzchnią na obszarze wszystkich wód śródlądowych oraz rewirach jednostek portowych),
• wysokościowe.

Historia

Zabytkowy wóz strażacki przy OSP Samocice

Pierwotnie strażą pożarną (ogniową) nazywano oddział specjalizujący się głównie w walce z pożarami. Wraz z rozwojem tej formacji następowało rozszerzenie jej obowiązków o zmaganie się z innymi klęskami żywiołowymi.

Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, zorganizowani w 6 r. n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta. Andrzej Frycz Modrzewski pierwszy opracował zasady nowożytnego pożarnictwa. Pierwszą zawodową straż pożarną w Polsce powołał 5 lutego 1752 w Ostrowie Wielkopolskim marszałek koronny Franciszek Bieliński. W 1805 roku istniała w Wolborzu grupa pożarowa.

Zagadnieniem popularyzacji wiedzy o historii i rozwoju straży pożarnych zajmują się muzea pożarnictwa.

Patronem straży pożarnej jest św. Florian, a więc w jego dniu 4 maja obchodzony jest w Polsce Dzień strażaka. Od 1999 jest to również Międzynarodowy Dzień Strażaka.

Rodzaje straży pożarnych

• Państwowa Straż Pożarna
• Ochotnicza Straż Pożarna
• Wojskowa Straż Pożarna
• Zakładowa straż pożarna
• Lotniskowa straż pożarna

Organizacja

Strażak PSP w umundurowaniu specjalnym (typu nomex) w stopniu młodszego ogniomistrza

Strażacy w trakcie ćwiczeń

Strażacy usuwają niebezpieczny śnieg

Straż pożarna we Lwowie

Straż pożarna w akcji, Korsyka

Ćwiczenia pożarnicze w Kadena Air Base, Japonia

Straż pożarna w wielu krajach, m.in. UE (Unii Europejskiej), Kanadzie, Nowej Zelandii, Polsce, Rosji, USA, działa jako organizacja oparta na straży zawodowej (w Polsce Państwowa Straż Pożarna i Wojskowa Straż Pożarna) oraz straży społecznej (w Polsce Ochotnicza Straż Pożarna).

Niektóre przedsiębiorstwa w ramach swojej działalności organizują zakładowe straże pożarne, m.in. lotniskową straż pożarną, kolejową straż pożarną itd.

Straż pożarna w Polsce

Komendanci Główni Państwowej Straży Pożarnej

• generał brygadier Feliks Dela
• nadbrygadier Ryszard Korzeniewski
• nadbrygadier Ignacy Ścibiorek
• generał brygadier Zbigniew Meres
• generał brygadier Teofil Jankowski
• nadbrygadier Piotr Buk
• nadbrygadier Kazimierz Krzowski
• starszy brygadier Witold Skomra
• starszy brygadier Marek Kubiak
• generał brygadier Wiesław Leśniakiewicz
• starszy brygadier Leszek Suski

Nominacje generalskie

16 października 1992

• starszy brygadier Feliks Dela – na stopień nadbrygadiera

11 listopada 1994

• starszy brygadier Maciej Schroeder – na stopień nadbrygadiera

11 listopada 1996

• starszy brygadier Jerzy Wolanin – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Ryszard Korzeniewski – na stopień nadbrygadiera

3 maja 1997

• starszy brygadier Ignacy Ścibiorek – na stopień nadbrygadiera
• nadbrygadier Feliks Dela – na stopień generała brygadiera

25 sierpnia 1997

• starszy brygadier Zbigniew Meres – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Jerzy Seńczuk – na stopień nadbrygadiera

14 maja 1998

• starszy brygadier Roman Kaźmierczak – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Aleksander Szymański – na stopień nadbrygadiera

13 maja 1999

• starszy brygadier Teofil Jankowski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Marek Jasiński – na stopień nadbrygadiera

4 maja 2000

• nadbrygadier Zbigniew Meres – na generała brygadiera
• starszy brygadier Ryszard Kamiński -– na stopień nadbrygadiera

18 maja 2001

• starszy brygadier Ryszard Grosset – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Zygmunt Politowski – na stopień nadbrygadiera

2 maja 2002

• starszy brygadier Tadeusz Karcz – na stopień nadbrygadiera

2 maja 2003

• nadbrygadier Teofil Jankowski – na generała brygadiera
• starszy brygadier Piotr Buk – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Wiesław Leśniakiewicz – na stopień nadbrygadiera

4 maja 2004

• starszy brygadier Marek Kowalski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Piotr Świeczkowski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Seweryn Dyja – na stopień nadbrygadiera

4 maja 2005

• starszy brygadier Ryszard Dąbrowa – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Bogdan Kołakowski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Ryszard Psujek – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Janusz Skulich – na stopień nadbrygadiera

21 lipca 2006

• starszy brygadier Kazimierz Krzowski – na stopień nadbrygadiera

15 sierpnia 2010

• nadbrygadier Wiesław Leśniakiewicz – na stopień generała brygadiera
• starszy brygadier Piotr Kwiatkowski – na stopień nadbrygadiera

10 listopada 2010

• starszy brygadier Wojciech Mendelak – na stopień nadbrygadiera

4 maja 2011

• starszy brygadier Gustaw Mikołajczyk – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Marek Rączka – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Andrzej Witkowski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Zbigniew Szablewski – na stopień nadbrygadiera

2012

• starszy brygadier Henryk Cegiełka – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Zbigniew Muszczak – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Andrzej Mróz – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Karol Stępień – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Stanisław Węsierski – na stopień nadbrygadiera

2014

• starszy brygadier Bogdan Kuliga – na stopień nadbrygadiera

2 maja 2015

• starszy brygadier Józef Galica – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Tadeusz Milewski – na stopień nadbrygadiera
• starszy brygadier Andrzej Szcześniak – na stopień nadbrygadiera

Szkolnictwo pożarnicze

W Polsce oficerów pożarnictwa kształci Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, aspirantów zaś Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, zaś podoficerów i szeregowych Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy. Szeregowców kształcą, także liczne przeznaczone do tego ośrodki szkolenia np. w Bornem Sulinowie.

W Niemczech działają szkoły strażackie w krajach związkowych Landesfeuerwehrschulen, podobnie w Austrii.

Współpraca międzynarodowa

Międzynarodowy Komitet Techniczny Prewencji i Zwalczania Pożarów CTIF grupuje 48 krajów, w tym Polskę.

Zobacz też

• Miejska straż pożarna
• Samochód pożarniczy
• Oznaczenia operacyjne samochodów Państwowej Straży Pożarnej
• Stopień strażacki
• Muzeum Pożarnictwa w Alwerni
• Pożar
• remiza strażacka

Literatura

• S. Oberleitner, K. Krężel, Odznaczenia, odznaki, oznaki straży pożarnych w Polsce 1915-2002, Zielona Góra 2004, ISBN 83-919722-0-8.

Linki zewnętrzne

• Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
• Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP
• Polska galeria ratownicza