Stefan Matuszczyk
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia |
23 grudnia 1912 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 grudnia 1979 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1934–1935, 1939–1945 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca plutonu |
Odznaczenia | |
Stefan Matuszczyk ps. „Porawa” (ur. 23 grudnia 1912 w Wiązowie, zm. 9 grudnia 1979 w Warszawie) – kapitan rezerwy piechoty Armii Krajowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Jana i Scholastyki z domu Lewandowska. We Włocławku uczył się od 1930 w Gimnazjum, im. ks. Jana Długosza, a po jego ukończeniu w czerwcu 1934 otrzymał świadectwo dojrzałości. Od września 1934 do czerwca 1935 był na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy 4 DP w Grupie, a od października 1935 studiował na Uniwersytecie Warszawskim filologię polską na Wydziale Humanistycznym[1]. Pracował od 1936 na stanowisku kierownika działu prasy i propagandy w Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Warszawie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 1197. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[2].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził plutonem w 114 pułku piechoty, który był w składzie SGO „Narew”, a później był dowódcą kompanii w Grupie „Kowel” płk. Leona Koca. 2 października po jej kapitulacji powrócił do Warszawy. Mieszkał podczas okupacji m.in. przy ul. Solec 56 i pracował jako kierownik działu reklamy w Zakładach Graficznych „Tadeusz Puget”. Od listopada 1939 w konspiracji jako dowódca plutonu, a od września 1940 dowódca kompanii Organizacji Wojskowej „Wilki”. We wrześniu 1941 po wejściu tego ugrupowania w skład Organizacji Wojskowej „Unii” został dowódcą kompanii, a w grudniu również zastępcą dowódcy I batalionu i jednocześnie oficerem organizacyjnym w sztabie pułku „Południe”. Otrzymał pochwałę rozkazem dowódcy pułku z 29 marca 1942. Ukończył kurs dowódców kompanii w okresie styczeń–kwiecień 1942. W marcu 1942 po scaleniu Organizacji Wojskowej „Unii” z AK został dowódcą plutonu „214” i jednocześnie wykładał na kursach podchorążych rezerwy w Obwodzie Żoliborz Okręg Warszawa AK. Po aresztowaniu por. Leszka Kowalewskiego z dniem 15 sierpnia 1943 objął po nim dowodzenie oddziałem „993/W” kontrwywiadu Oddziału II KG AK. Planował i dowodził kilkunastoma akcjami, m.in. głośną likwidacją agentów niemieckich 8 października 1943 w barze „Za Kotarą” przy ul. Mazowieckiej. Dowódca oddziału „993/W” w powstaniu warszawskim, który stanowił wówczas kompanię w składzie batalionu „Pięść”[3]. Walczył na Woli, Starym Mieście, Żoliborzu i w Kampinosie. W dniu 14 sierpnia 1944 został ranny w czasie walk o remizę na ul. Muranowskiej.
Od maja 1945 był dyrektorem handlowym fabryki „Metal” w Warszawie, a od lipca 1949 redaktorem działu sportowego i lektorem w Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Kierownik organizacyjny Biura Wydawnictw Zagranicznych od grudnia 1950, a później sekretarz redakcji „Żyjmy Dłużej”. Był również inspektorem Spółdzielni „Gromada” i redaktorem w „Agpolu”. Prezes Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. 9 grudnia 1979 zmarł w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A27-5-14)[4].
Opublikował wspomnienie Kryptonim „Lalunia” („WTK” 1964 nr 9), Oddział bojowy kontrwywiadu KG AK (W. 1957), a w maszynopisie pozostawił 993/W. Był również współautorem scenariusza słuchowiska radiowego Grypsy z Pawiaka emitowanego w 1975.
Jego ojciec Jan (1888–1944), który był żołnierzem oddziału „993/W” w stopniu starszego sierżanta pod ps. „Góra”, poległ w Bitwie pod Jaktorowem.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – 1938,
- porucznik – 1943,
- kapitan – 1944.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 20 października 1943
- Krzyż Walecznych – 1939, 1944
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pracę magisterską napisał już w czasie okupacji i po wojnie uzyskał na Wydziale Filologicznym UW zaświadczenie o ukończeniu studiów
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 229.
- ↑ Od pierwszego dnia walk po śmierci m.in. ppor. Tadeusza Towarnickiego kompania przybrała nazwę „Zemsta”
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 114-115. ISBN 83-211-0739-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Absolwenci Zespołu Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku
- Członkowie Organizacji Wojskowej „Wilki”
- Egzekutorzy wyroków Polskiego Państwa Podziemnego
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Oficerowie Armii Krajowej
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Podporucznicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Powstańcy warszawscy
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1912
- Zmarli w 1979