Sternbergia
 Sternbergia żółta | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
sternbergia |
| Nazwa systematyczna | |
| Sternbergia Waldstein et Kitaibel Descript. Icon. Pl. Hung. 2: 172. 1804[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
S. colchiciflora Waldstein et Kitaibel[3] | |
Sternbergia (Sternbergia) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 7[4]–8[5] gatunków. Rośliny te występują w południowej Europie i południowo-zachodniej Azji, na obszarze od Hiszpanii po Kaszmir, na południu sięgając po Jordanię[6]. Rosną na miejscach skalistych, na suchych stepach i w widnych lasach[6]. Większość gatunków uprawiana jest jako rośliny ozdobne, kwitnące jesienią[6]. Rodzaj nazwany został dla upamiętnienia czeskiego botanika Kaspara Grafa von Sternberg (1761–1838)[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Byliny z cebulami, z których wyrasta pęd kwiatonośny o wysokości do 15 cm lub bezpośrednio kwiat[6].
- Liście
- Płaskie, zawsze tylko odziomkowe, o długości do 20 cm. U niektórych gatunków w czasie kwitnienia liści już brak[6].
- Kwiaty
- Pojedyncze, okazałe, żółte lub białe, podobne do kwiatów krokusów. Okwiat składa się z 6 listków o podobnej długości, u nasady zrośniętych w krótką rurkę. Pręcików jest 6, o nitkach prostych i zwykle krótszych od okwiatu. Zalążnia dolna powstaje z trzech owocolistków. W każdej z komór rozwijają się liczne zalążki. Pojedyncza szyjka słupka jest prosta lub wygięta[6].
- Owoce
- Torebki z licznymi, kulistymi nasionami[6]. U niektórych gatunków nasiona wyposażone są w elajosomy, dzięki czemu przenoszone są przez mrówki[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Narcisseae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae. W przeszłości w różnych systemach klasyfikowany był w szeroko ujmowanej rodzinie liliowatych[7]. Ostatni z odkrytych gatunków z tego rodzaju opisany został w 1979 roku z Turcji (S. candida)[6].
- Sternbergia candida B.Mathew & T.Baytop – sternbergia biała
- Sternbergia clusiana (Ker Gawl.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia Klusjusza
- Sternbergia colchiciflora Waldst. & Kit. – sternbergia zimowitowata
- Sternbergia lutea (L.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia żółta[9]
- Sternbergia minoica Ravenna
- Sternbergia pulchella Boiss. & Blanche
- Sternbergia schubertii Schenk
- Sternbergia vernalis (Mill.) Gorer & J.H.Harvey – sternbergia Fischera
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-04-04] (ang.).
- ↑ a b Sternbergia Waldstein et Kitaibel. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 884, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b Sternbergia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 472. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Genus: Sternbergia Waldst. & Kit.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 172. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ Botanica. Warszawa: Konemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 859-860. ISBN 3-8331-1916-0.