Tychnowy

Tychnowy

wieś
Kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kwidzyński
Gmina	Kwidzyn
Wysokość	~50 m n.p.m.
Liczba ludności (31 III 2021)	847
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	82-500
Tablice rejestracyjne	GKW
SIMC	0151360
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kwidzyn Tychnowy
Położenie na mapie Polski Tychnowy
Położenie na mapie województwa pomorskiego Tychnowy
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego Tychnowy
53°46′49″N 18°57′29″E

Fragment centrum wsi

Tychnowy (niem. Tiefenau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy drodze krajowej nr .

Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim. W latach 1945-1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Tychnowy. Po reformie administracyjnej z 1954 r. gmina Tychnowy została zdegradowana do poziomu gromady i w takiej postaci przetrwała do 1973 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Historia

Po drugim pokoju toruńskim (1466 rok) kończącym wojnę trzynastoletnią dobra tychnowskie znalazły się w województwie malborskim Prus Królewskich i były w rękach szlachty polskiej. W 1920 roku podczas przegranego przez Polaków plebiscytu na Powiślu miejscowa ludność opowiedziała się w 59,09% za Polską. Mimo opcji propolskiej mieszkańców, wieś pozostała na obszarze Niemiec. W okresie międzywojennym Tychnowy stanowiły silny ośrodek polskości na terenie niemieckiej części Powiśla. Działały tu polski bank, czytelnia, biblioteka i niedzielna szkółka polska prowadzona przez ks. Piotra Baranowskiego.

Do 1 grudnia 1916 we wsi znajdował się przystanek kolejowy.

Szkoła podstawowa

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej szkółka niedzielna została przekształcona w 7-klasową szkołę podstawową. Pierwszym kierownikiem szkoły był Leon Gierasimowicz, zaś pierwszy rok szkolny 1945/46 rozpoczął się 4 września 1945 roku. Wówczas szkoła była ulokowana w dwóch budynkach poniemieckich, tzw. górnym (położonym na pagórku) oraz dolnym (w latach 1952-1958 znajdowało się tam dodatkowo przedszkole). W latach 1969-1971 dokonano rozbudowy szkoły o tzw. łącznik, który połączył oba budynki szkoły i zapewnił miejsce na zajęcia lekcyjne dla dodatkowej 8 klasy w związku z reformą oświaty z 1961 roku. W latach 1991-1994 dokonano kolejnej przebudowy szkoły wraz z oddaniem do użytku nowej hali gimnastycznej z szatniami w 1993 roku. W 2015 r. w drodze uchwały Rady Gminy Kwidzyn, na wniosek społeczności szkolnej, szkoła otrzymała imię Marii Kotlarz, zasłużonej dla szkoły i lokalnej społeczności nauczycielki, będącej też kierowniczką szkoły w latach 1950-1975 oraz prawo do posiadania sztandaru. Obecnie dyrektorem szkoły jest dr Maciej Manowski.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisany jest zespół kościoła parafialnego:

• kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej, poł. XIV, 1600, nr rej.: A-265 z 9.12.1961
• cmentarz przy kościele, grzebalny, nr rej.: A-265 z 7.07.1998
• brama cmentarna, 2 poł. XIX w., nr rej.: j.w.
• kapliczka pw. św. Rocha, 1853 r., nr rej.: j.w.

Murowany, gotycki kościół pochodzi z XIV w., przebudowany na przełomie XVI/XVII w. (powstało wówczas obecne sklepienie gwiaździste i wsporniki z herbami rodów polskich). Wieża kościelna oraz kruchta pochodzą z 1869. We wnętrzu gotycka granitowa chrzcielnica, zabytkowe malowane drzwi drewniane, chór muzyczny z polichromiami z XVIII w i tegoż wieku ołtarze. Odkryto też gotyckie freski.

Bibliografia

• J. Liguz, 2008: Zabytki architektury w powiecie kwidzyńskim. Wyd. Lokalna Organizacja Turystyczna Liwa.