Wanda Tazbir

Wanda Tazbir

ps. Dobrochna Suliborska, Dopływ

Pomnik Wandy Tazbir na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych im. ks. Jakuba Falkowskiego w Warszawie
Data i miejsce urodzenia	11 sierpnia 1920 Lublin
Data i miejsce śmierci	3 lutego 2006 Warszawa
Stopień harcerski	harcmistrzyni
Organizacja harcerska	Związek Harcerstwa Polskiego
Odznaczenia

Grób Wandy Tazbir na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Wanda Tazbir, Wanda Tazbirówna, ps. Dobrochna Suliborska, Dopływ (ur. 11 sierpnia 1920 w Lublinie, zm. 3 lutego 2006 w Warszawie) – polska instruktorka harcerska, harcmistrz, uczestniczka powstania warszawskiego.

Życiorys

Córka Stanisława (pedagoga, współtwórcy wydawnictwa „Wiedza Powszechna”) i Lili Tazbirów. Uczęszczała do Liceum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W 1931 wstąpiła do Związku Harcerstwa Polskiego i została drużynową w szczepie „Tęcza” przy Instytucie i Szkole Głuchoniemych w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej włączyła się w prace konspiracyjne, działała w Pogotowiu Harcerek. Studiowała polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, uczyła na tajnych kompletach historii i języka polskiego. Oficjalnie pracowała w charakterze sekretarki w szkole zawodowej. Pomagała także wraz z ojcem osobom narodowości żydowskiej – za uratowanie czterech osób oboje otrzymali w 1994 Medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, Wanda Tazbir otrzymała także tytuł honorowej obywatelki Izraela w 2002.

Od listopada 1942 do października 1944 była instruktorką sanitarną Armii Krajowej w powiecie Mińsk Mazowiecki. Jako sanitariuszka brała udział w powstaniu warszawskim; po powstaniu była więziona w obozach jenieckich Stalag VIII B w Lamsdorfie, Stalag IV B w Mühlbergu, Stalag IV E w Altenburgu i Stalag VI C w Oberlangen. Po wyzwoleniu przez dwa lata przebywała w Anglii, pracując w kancelarii stacji lotniczej.

W 1947 powróciła do Polski i podjęła ponownie studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała następnie w redakcji Państwowych Wydawnictw Naukowych. Brała m.in. udział w pracach nad Słownikiem Języka Polskiego pod kierunkiem Witolda Doroszewskiego. W latach 60. pracowała jako tłumacz przysięgły.

Po wojnie kontynuowała działalność harcerską. Powróciła początkowo do drużyny w Instytucie Głuchoniemych, ale wkrótce przerwała działalność w związku z rozwiązaniem ZHP. W 1956 objęła na kilkadziesiąt lat, do 2000, funkcję komendantki szczepu „Tęcza”, następnie przyjęła tytuł komendantki honorowej szczepu. Wykształciła liczne grono instruktorów harcerskich, w tym instruktorów niesłyszących. Publikowała wiele artykułów o tematyce harcerskiej, m.in. o pracy z dzieckiem niesłyszącym (Oni też wędrują harcerskim szlakiem, 1993), modyfikowała harcerskie propozycje programowe oraz stopnie i sprawności do potrzeb i możliwości harcerzy głuchych. Brała aktywny udział w pracach nad tworzeniem harcerskiego Nieprzetartego Szlaku, była kierowniczką Ogólnopolskiego Metodycznego Kręgu Pracy Instruktorów NS.

Działała w Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Izraelskiej. W 1995, mając 75 lat, rozpoczęła studia hebraistyczne w Instytucie Orientalistycznym UW, które ukończyła w 2000. Pod koniec życia znała siedem języków: angielski, esperanto, francuski, hebrajski, łacinę, starosłowiański oraz język migowy.

W 2000 została mianowana przez prezydenta RP podporucznikiem Wojska Polskiego.

21 października 2007 na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych im. ks. Jakuba Falkowskiego w Warszawie odsłonięto jej pomnik.

Pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 139-4-20/21).

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2003)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Brązowy Krzyż Zasługi
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
• Medal Polonia Mater Nostra Est (2001)
• Order Uśmiechu (6 czerwca 2001)

Upamiętnienia

• Pomnik na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych im. ks. Jakuba Falkowskiego w Warszawie

Bibliografia

• Wspomnienie o Wandzie Tazbir na stronie ZHP (z fotografią)
• Nekrolog w „Gazecie Wyborczej” z 8 lutego 2006
• Szczep „Tęcza” 1920–2020, Stulecie

Linki zewnętrzne

• Spotkanie Wandy Tazbir z harcerzami w PKF na stronie KronikaRP