Wiata peronowa na przystanku Szczecin Pogodno
53°26′18″N 14°31′23″E/53,438333 14,523056
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
 nr rej. 1837 z 9 grudnia 2019 r.
| |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
wiata |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Danuta Rusiecka |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy |
1973 |
| Ważniejsze przebudowy |
2024 |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
| 53°26′18″N 14°31′23″E/53,438333 14,523056
| |
Wiata peronowa na przystanku Szczecin Pogodno – zabytkowa wiata peronowa zlokalizowana na przystanku osobowym Szczecin Pogodno, znajdującym się na linii kolejowej nr 406.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wiata została zbudowana w 1973 r. zgodnie z projektem arch. Danuty Rusieckiej we współpracy z konstruktorem Henrykiem Kowalczykiem[1]. Wzniesiono ją w stylu brutalizmu. Cechą charakterystyczną wiaty jest żelbetowy strop grzybkowy oparty na 21 filarach; konstrukcję tę nazywa się potocznie „kielichami”[2][3]. Podobne rozwiązanie zastosowano w budynku dworca głównego w Katowicach z 1972 r., gdzie strop tworzyło 16 kielichów[4]. Konstrukcję wykonano na miejscu, odlewając trzy moduły po siedem kielichów z betonu z kruszywem bazaltowym[3]. Pod wiatą wzniesiono także budynek dla kas biletowych (niezachowany)[5]. Planowane było ustawienie podobnych, lecz już prefabrykowanych wiat na innych przystankach kolejowych na terenie Szczecina, ale ostatecznie skończyło się na prototypie ustawionym na Pogodnie[6].
Wiata i stacja przestały być użytkowane z dniem 30 września 2002 r. w związku z zawieszeniem przewozów pasażerskich na linii kolejowej nr 406[7]. Od czasu zamknięcia przystanku stan techniczny wiaty zaczął się pogarszać[6].
Modernizacja[edytuj | edytuj kod]
W ramach projektu Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej, zakładającego m.in. remont infrastruktury na części linii kolejowej nr 406, przedstawiono plany wyburzenia wiaty i zastąpienia jej współczesnym zadaszeniem. W odpowiedzi na plan zburzenia obiektu, w 2018 r. arch. Tomasz Sachanowicz, studenci ówczesnego Wydziału Budownictwa i Architektury ZUT w Szczecinie oraz rada osiedla i aktywiści miejscy zwrócili się do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z wnioskiem o objęcie wiaty ochroną konserwatorską[8]. Konserwator przychylił się do wniosku i wszczął postępowanie. W jego trakcie spółka Trakcja, wykonawca przebudowy linii kolejowej, zwróciła się do wojewody zachodniopomorskiego o pozwolenie na rozbiórkę wiaty, ale wniosek został oddalony[9]. Poskutkowało to wstrzymaniem wszelkich prac projektowych i modernizacyjnych na tym odcinku linii kolejowej nr 406[1].
W 2019 r. wiata została wpisana do rejestru zabytków[10]. 8 lipca 2022 r. Trakcja została przejęta przez PKP, w następstwie czego wznowiono wstrzymane w 2018 r. prace projektowe i modernizacyjne[11]. W związku z koniecznością zachowania żelbetowej wiaty zmodyfikowano projekt przebudowy peronu na stacji Pogodno[9].
W maju 2024 r. z powodu konieczności podwyższenia peronu i samej wiaty, strop grzybkowy został odcięty od żelbetowych filarów i umieszczony na legarach zamontowanych na prowizorycznych podporach z drewna. Zostanie on osadzony na nowych, wyższych filarach[9]. 18 maja strop odstawiono na bok za pomocą dwóch 160-tonowych dźwigów. Po odnowieniu zostanie on zamontowany na nowych filarach, nieco bliżej ulicy Jagiellońskiej[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zabytkowa wiata na przystanku Szczecin Pogodno przeszkodą na drodze do powstania SKM? [online], Kolejowy Portal, 29 października 2021 [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ SKM w Szczecinie. Modernistyczne wiaty na Pogodnie ocaleją? [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ a b Wiata PKP / Szczecin Pogodno [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek: Dworzec w Katowicach ma 16 kielichów. To kopie poprzednich. dziennikzachodni.pl, 2012-10-08. [dostęp 2014-05-20]. (pol.).
- ↑ Brutalistyczna stacja Szczecin Pogodno. Projekt miał trafić do szerszej produkcji - nie wyszło [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ a b Przystanek kolejowy Szczecin Pogodno [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ Linia kolejowa 406 (PL) • Szczecin Główny - Trzebież Szczeciński / Atlas Kolejowy Europy Centralnej [online], www.atlaskolejowy.net [dostęp 2024-05-16].
- ↑ Było o włos od rozbiórki, ale teraz to już nie problem. Kolej ma zgodę na prace przy zabytkowej wiacie przystanku SKM Pogodno [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2024-05-16].
- ↑ a b c Andrzej Kraśnicki jr., Zabytkowa wiata przystanku SKM Szczecin Pogodno jest już na stalowych legarach. Przygotowania do przeniesienia konstrukcji [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ Wiata na stacji Szczecin Pogodno została zabytkiem. To dobra wiadomość i trochę gorsza dla kolejarzy [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2024-05-16].
- ↑ PLK przejmuje Trakcję. Umowa podpisana [online], www.rynekinfrastruktury.pl [dostęp 2024-05-16] (pol.).
- ↑ Marcin Gigiel, Efektowna i niecodzienna operacja na Pogodnie! W górę powędrowały ciężkie fragmenty zabytkowej wiaty - Szczecin [online], wszczecinie.pl [dostęp 2024-05-18] (pol.).
| Czynne |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nieczynne |
| ||||||||
| Planowane |
| ||||||||
| Inne | |||||||||
