Ben Vereen
| |
| Imię i nazwisko |
Benjamin Augustus Middleton |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 października 1946 |
| Zawód |
aktor, tancerz, piosenkarz |
| Współmałżonek |
Andrea Townsley |
| Lata aktywności |
od 1965 |
Benjamin Augustus „Ben” Vereen (ur. 10 października 1946 w Laurinburgu) – amerykański aktor, tancerz i piosenkarz.
Laureat Tony Award, nominowany trzykrotnie do nagrody Emmy[1] i dwukrotnie do Złotego Globu[2].
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Laurinburgu[3][4] w stanie Karolina Północna. Jeszcze jako niemowlę Vereen i jego rodzina przeprowadzili się do dzielnicy Bedford-Stuyvesant we wschodnim Brooklynie w Nowym Jorku. Został adoptowany przez Pauline Vereen, która pracowała jako pokojówka i garderobiana teatralna, i Jamesa Vereena, pracownika fabryki farb[5]. Odkrył, że został adoptowany, gdy w wieku 25 lat złożył wniosek o paszport[3] do Londynu, aby dołączyć do Sammy’ego Davisa Jr. podczas tournée z musicalem Złoty chłopak Williama Gibsona[6]. Wychowywał się w wierze zielonoświątkowej[7].
Już jako nastolatek wykazywał wrodzony talent teatralny i taneczny, często występował w lokalnych programach rozrywkowych. W wieku 14 lat Vereen rozpoczął naukę w High School of Performing Arts na Manhattanie[8][9], gdzie uczył się pod okiem światowej sławy choreografów Marthy Graham, George’a Balanchine’a i Jerome’a Robbinsa[10]. Po ukończeniu studiów miał trudności ze znalezieniem odpowiedniej pracy na scenie i często był zmuszony podejmować prace dorywcze, aby uzupełnić swoje dochody.
Kariera sceniczna[edytuj | edytuj kod]
Kiedy Vereen miał 18 lat, w 1965 wystąpił na nowojorskiej scenie Off-off-Broadwayu w sztuce Bertolta Brechta i Langstona Hughesa Wyjątek i reguła / Syn marnotrawny w Greenwich Mews Theatre. W 1966 przebywał w Las Vegas, występując jako brat Ben w przedstawieniu Słodka dobroczynność w reżyserii Boba Fosse’a, z którym w latach 1967–68 odbył tournée. W 1968 powrócił do Nowego Jorku, aby zagrać Claude’a w musicalu Hair na Broadwayu[11]. W 1972 za rolę Judasza Iskarioty w operze rockowej Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a Jesus Christ Superstar został uhonorowany nagrodą Theatre World i był nominowany do Tony Award dla najlepszego aktora drugoplanowego w musicalu[12]. W 1973 za tytułową rolę w musicalu Stephena Schwartza Pippin otrzymał nagrodę Drama Desk Award i Tony Award dla najlepszego aktora w musicalu[12]. W 2002 zagrał w produkcji off-Broadwayowskiej Uniewinniony[13]. W 2005 powrócił na Broadway jako Czarnoksiężnik z Oz w musicalu Stephena Schwartza Wicked[11].
Kariera ekranowa[edytuj | edytuj kod]
Debiutował na ekranie jako tancerz w komediodramacie muzycznym Boba Fosse’a Słodka Charity (1969)[14] z Shirley MacLaine. Za kreację Berta Robbinsa w musicalu biograficznym Williama Wylera Zabawna dziewczyna (1975) z Barbrą Streisand zdobył nominację do Złotego Globu za najlepszy debiut aktorski w filmie kinowym[2]. W 1976 gościł w programie Muppet Show. Wystąp w komediowym serialu dokumentalno–muzycznym NBC Jubileusz telefonu dzwonkowego (The Bell Telephone Jubilee, 1976) był nominowany do nagrody Emmy za znakomity ciągły lub pojedynczy występ aktora drugoplanowego w programie rozrywkowym lub muzycznym, a rola „Koguta” George’a Moore’a w miniserialu ABC Korzenie (1977) przyniosła mu nominację do nagrody Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za pojedynczy występ w serialu dramatycznym lub komediowym[15]. Jako Roscoe Haines w serialu historycznym CBS Wyspa Ellis (Ellis Island, 1984) był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnyme[3]. Wystąpił jako Kot w butach w telewizyjnej adaptacji baśni Showtime Kot w butach (Shelley Duvall’s Faerie Tale Theatre: Puss in Boots, 1985) u boku Gregory’ego Hinesa. Za postać Gene’a Randalla w miniserialu CBS Intruders (1992) zdobył nomnację do nagrody Emmy dla najlepszego aktora drugoplanowego w miniserialu lub serialu specjalnym[3]. Jako Wes w dramacie telewizyjnym Przypadkowa przyjaźń (Accidental Friendship, 2008) był nominowany do NAACP Image Awards dla najlepszego aktora w filmie telewizyjnym, miniserialu lub serialu dramatycznym.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był dwukrotnie żonaty. 10 lutego 1965 zawarł związek małżeński z Andreą Townsley, z którą miał syna Benjamina (zm. w 2020 w wieku 55 lat)[16]. 21 sierpnia 1974 doszło do rozwodu. 15 lipca 1976 ożenił się z Nancy Karen Bruner, z którą miał cztery córki – Kabarę, Malalkę, Naję (zginęła w wypadku samochodowym w 1987)[7] i Karon[17]. We wrześniu 2012 Vereen złożył pozew o rozwód ze swoją żoną, z którą był od 36 lat, powołując się na różnice nie do pogodzenia[18]. 1 lipca 2013 para rozwiodła się.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy[edytuj | edytuj kod]
- 1969: Słodka Charity jako tancerz
- 1975: Zabawna dziewczyna jako Bert Robbins
- 1979: Cały ten zgiełk jako O’Connor Flood
- 1993: Pewnego razu w lesie jako Phineas (głos)
- 1998: Miłość jest dla głupców jako Richard Barrett
- 2013: Kumba jako Mkhulu, Starsza Zebra (głos)
Seriale[edytuj | edytuj kod]
- 1977: Korzenie jako „Kogut” George Moore
- 1982: Statek miłości jako dr John Hanson
- 1983–85: Webster jako wujek Philip Long
- 1984: Statek miłości jako Bennett Barton
- 1993: Star Trek: Następne pokolenie jako dr Edward LaForge
- 1994: Bajer z Bel-Air jako Lou Smith
- 1994: Pomoc domowa – w roli samego siebie
- 1994: Nowe przygody Supermana jako dr Andre Novak
- 1995: Oblicza Nowego Jorku jako Louie
- 1996: Dotyk anioła jako Ulysses Dodd
- 2002: Oz jako A.R. Whitworth
- 2007: Chirurdzy jako Archie Roche
- 2007: Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar jako wielebny Jeremiah Morris
- 2010–14: Jak poznałem waszą matkę jako Sam Gibbs
- 2013: Agenci NCIS jako Lamar Addison
- 2015: Rozpalić Cleveland jako burmistrz Cleveland
- 2017: Jak się robi historię jako dr Theodore Anthony Cobell
- 2017–2018: Pete kombinator jako Porter
- 2018: Magnum: Detektyw z Hawajów jako Henry Barr
- 2018–2019: Star jako Calvin
- 2019: Bull jako Willie Lambert
- 2021: Sprawa idealna jako Frederick Douglass
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Albumy solowe[edytuj | edytuj kod]
- 1975: Off-Stage (wyd. Buddah Records)
- 1976: Ben Vereen (wyd. Buddah Records)
- 1979: Signed, Sealed, Delivered! (wyd. 51 West)
- 1982: Here I Am (wyd. Accord)
- 2010: Steppin' Out Live (wyd. Ghostlight Records)
Albumy zespołowe[edytuj | edytuj kod]
Single/EP[edytuj | edytuj kod]
- 1971: Superstar (wyd. MCA Records)
- 1972: Could We Start Again Please? / Heaven On Their Minds (wyd. Decca)
- 1975: Stop Your Half-Steppin' Ma Ma (wyd. Buddah Records)
- 1975: By Your Side (wyd. Buddah Records)
- 1980: Got It Made / Read Between the Lines (wyd. Ariola Records)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ben Vereen. emmys.com. [dostęp 2024-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-01)]. (ang.).
- ↑ a b Ben Vereen. GoldenGlobes.org. [dostęp 2024-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-01)]. (ang.).
- ↑ a b c d Ben Vereen Biography. „TV Guide”. [dostęp 2024-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-01)]. (ang.).
- ↑ Jennifer Calhoun: 'Roots' actor finds his roots. NewsBank, 29 kwietnia 2006. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen Biography (1946–). Film Reference. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen Writes About 'Blood Family' in New Book. EURweb, 26 stycznia 2011. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ a b Tom Gliatto: The Road Back. „People”, 7 grudnia 1992. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Hal Erickson: Ben Vereen Biography. AllMovie. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen Biography. CBSNews, 7 czerwca 2015. [dostęp 2024-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-01)]. (ang.).
- ↑ Leah Putnam: Ben Vereen Tells Kelly Clarkson He Didn’t Know About the Tonys Until He Was Nominated for One. Playbill, 12 września 2022. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ a b Ben Vereen. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ a b Ben Vereen Awards. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen Awards. AllMovie. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Ben Vereen Jr., Son of Tony Award-Winning Performer, has Died. ny1.com. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Morgan Smith: Benjamin Vereen Jr., Son of Tony-Winning Actor Ben Vereen, Dies at 55. „People”, 11 sierpnia 2020. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Associated Press: Ben Vereen files for divorce from wife of 36 years. Today, 20 września 2012. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Debra Mcwaters: The Fosse Style. University Press of Florida, 2008. ISBN 978-0813031538.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ben Vareen w bazie IMDb (ang.)
- Ben Vareen w bazie Filmweb
- Ben Vareen w bazie Notable Names Database (ang.)
- Ben Vareen w bazie Discogs.com (ang.)