Bielów (Mirocice)

Bielów

część wsi
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	kielecki
Gmina	Nowa Słupia
Część miejscowości	Mirocice
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	26-006
Tablice rejestracyjne	TKI
SIMC	0255480
Położenie na mapie gminy Nowa Słupia Bielów
Położenie na mapie Polski Bielów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Bielów
Położenie na mapie powiatu kieleckiego Bielów
50°53′05″N 21°02′05″E

Bielów – część wsi Mirocice w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowa Słupia.

W latach 1975–1998 Bielów administracyjnie należał do województwa kieleckiego.

W roku 1442 w powiecie sandomierskim. Od 1819 w powiecie opatowskim. Od 1470-80 parafia Nowa Słupia (Długosz L.B. II 463, 490).

Początkowo własność szlachecka, następnie konwentu świętokrzyskiego do czasów kasaty klasztoru.

Nazwy lokalne wsi w dokumentach źródłowych: 1369 „Bellow”, 1390, 1444 „Below”, 1414, 1433 „Byelow”, 1437, 1439, 1440, 1441, 1442 „Byelow”, „Byelyow,” 1442, 1449 „Bielow”, 1446 „Byelowska”, 1450 „Byelyow”, „Byelyowiensem”, „Byelowiensem”, 1470-80 „Byelow”, „Byelyow”, „Wyelow”, 1495 „Vilewo”, „Vylewo” [!], 1504 „Byelyow”, „Bijelow”, 1510 „Bÿelow”, 1529, 1530, 1531 „Byelow”, 1532 „Bÿeloff”, 1540 „Byelyow”, 1553 „Bielow”, 1564-5 „Bylyow”, 1569, 1571 „Bieliow”, 1577 „Bielow”, 1578 „Biellow”, 1629 „Bielow”, 1650, 1651 „Bielow”, w Bielowie, Biełowianie, 1789 „Bilow”, 1819 „Bielów”, 1827 „Bilów”.

W wieku XV także „Wilewo” (nazwa używana przez Długosza), jeszcze w XIX wieku używano zamiennie nazwy Bielów i Bilów. Ostatecznie po roku 1827 utrwaliła się obecnie brzmiąca nazwa wsi Bielów.

Topografia okolic, opisanie granic

• 1437 – do Bielowa włączona zostaje część Bostowa, mianowicie cała w Dębnicy, z zaroślami, lasami, łąkami, a także dąbrowa (merica) z rolą w Bostowie, od granic klasztorowi świętokrzyskiemu do rzeczki Dębnicy („Dambnicza” – obecnie potok Dębianka.),
• 1439 – granica z należącymi do klasztoru Mirocicami prowadzi od narożnicy między Bostowem, Bielowem i Mirocicami wzdłuż rzeczki Pokrzywianki (Koprzywianka), omijając staw Bartłomieja z Bielowa brzegiem do starego kopca granicznego przy drodze z Mirocic do młyna Bartłomieja z Bielowa naprzeciw grobli wyżej wymienionego stawu. Dalej wzdłuż potoku „Zaszronin” przez drogę ze → Słupi [Nowej] do Bodzentyna, do końca łąk należących do Mirocic w kierunku Bielowa, omijając mały staw położony koło dworu Bartłomieja, do ścieżki z Bielowa na Święty Krzyż, a stąd do wielkiego lasu k. góry [Łyśca] i dalej strumieniem do kopca granicznego między Huciskiem i Bielowem, następnie do dąbrowy (merica) Rudka należącej do klasztoru, gdzie koniec rozgraniczenia,
• 1442 – granica między wsiami klasztorowi świętokrzyskiemu Bielów i Mirocice a częścią Bostowa należącą do Jana z Bostowa wiedzie w dużej odległości od granic posiadłości Niemierzy z Bostowa i jego braci oraz ich potomstwa, nie narusza granic włości klasztoru. Prowadzi do narożnicy, czyli „wjezdnicy”. wzdłuż znaków „alias pasmukem” do lasu, czyli łęgu, a stąd przez łęg do potoku Dębnica,
• 1446 – do Bielowa włączone zostają łąki leżące między potokiem Dębnica płynącym z wsi Jeziorko a dziedzictwem „Bielowska”
• 1450 – do Bielowa włączone zostają zarośla należące do Jarosława z Bostowa, leżące koło stawu bielowsko-mirocickiego, ciągnące się od wiązu, który rozdziela działy Jana, brata stryjecznego Jarosława, i śp. Niemierzy jego brata rodzonego, dalej od strony wiązu (wyanz) i w górę do dębu, a następnie w dół do stawu,
• 1470-80 – graniczy z Jeziorkiem, Bostowem, Baszowicami, Słupią Nową (Długosz L.B. III 233),
• 1696 – Michał Tymiński z Bostowa wyprocesował od klasztoru świętokrzyskiego grunty przy drodze bostowskiej za wiązem, aż do grobli stawu bielowskiego,
• 1801 – graniczy z Jeziorkiem.

Kalendarium własności, przywileje i obciążenia ekonomiczne

Własność szlachecka, od 1441 r. (czy w całości?, nie ma co do tego pewności – przypis autorów słownika) klasztoru świętokrzyskiego

• 1369 – Piotr z Bielowa wymieniony wśród familii Stefana opata świętokrzyskiego
• 1390 – bracia Jan, Pietrasz i Marcin, synowie Cedra, sprzedają Paszkowi z Bostowa swoją część Bielowa za 40 grzywien;
• 1414 – dziedzicem jest Piotr z Bielowa herbu Ostoja;
• 1433 – dziedzicem jest Jan z Bielowa
• 1404 – Jachna wdowa po Paszku z Bostowa z dziećmi Katarzyną, Elżbietą, Mikołajem i Paszkiem odstępują Bartłomiejowi synowi Jachny całą część w Bielowie z młynem i stawem oraz sołectwo w Krzyżu.
• 1404 – 1450 – dziedzicem jest Bartłomiej Bostowski z Bielowa i Bostowa herbu Bielawa (w rzeczywistości Bielina) (Długosz L.B. II 463 III 233),
• 1414 – sąd ziemi sandomierskiej stwierdza na podstawie wpisu do księgi sądowej, że Bartłomiej z Bielowa kupił od Heleny wdowie po Macieju z Nieczmirza [?] jej część matczyną w Bielowie za 20 grzywien,
• 1437 – Bartłomiej z Bielowa kupił od Jana z Bostowa część Bostowa zwaną Dębnica za 40 grzywien oraz od tegoż za tę samą sumę dąbrowę z rolą w Bostowie, a od Elżbiety żony Piotra z Iłży część Bielowa za 20 grzywien,
• 1439 – Bartłomiej z Bielowa zobowiązuje się zwrócić klasztorowi świętokrzyskiemu 37 grzywien do najbliższego Bożego Narodzenia [25 XII],
• 1440 – tenże Bartłomiej kupuje za 100 grzywien od swego bratanka Niemierzy z Bostowa część Bielowa, którą za taką samą sumę nabył kiedyś od Jana s. Wawrzyńca z Bielowa Mikołaj, ojciec Niemierzy,
• 1441 – Bartłomiej z Bielowa kwituje (z należnych im z tytułu dziedziczenia część Bielowa) swoim córkom: Jachnie żonie Mikołaja z Łazisk, Katarzynie, żonie Mikołaja Kazuskiego (ib. 1059) i Małgorzacie, żonie Tomasza z Kochowa,
• 1441 – Bartłomiej z Bielowa z żoną Heleną sprzedaje za 700 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu wieś Bielów wraz z tym, co kupił od swego bratanka Jana z Bostowa, transakcję zatwierdził król (Długosz L.B. II 463 III 233),
• 1441 – Jan z Bostowa rezygnuje na rzecz klasztoru ze swych praw w Bielowie,
• 1441 – Anna, żona Andrzeja z Warszowa (obecnie Warszówek), córka Bartłomieja z Bielowa, rezygnuje za odszkodowaniem ze swych praw w Bielowie na rzecz klasztoru,
• 1442 – własność jak Baszowice,
• 1444 – szlachcic Mikołaj z Bielowa,
• 1446 – Niemierza z Bostowa w połowie darowuje, w drugiej połowie sprzedaje za 23 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu łąki między potokiem Dębnica i dziedzictwem bielowskim,
• 1450 – Jarosław z Bostowa w połowie darowuje, w drugiej połowie sprzedaje za 12 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu zarośla koło stawu bielowsko-mirocickiego,
• 1470-80 – własność klasztoru świętokrzyskiego, który otrzymał go z nadania bezdzietnego Bartłomieja Bostowskiego herbu Bielawa lub Bielów 5 łanów kmiecych, 1 zagroda z rolą, 4 stawy: „Nalanszny”, „Orzeszny”, „Forzstkonis” oraz młyn klasztorny ze stawem i rolą. Kmiecie płacą po 1 wiardunek czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty oraz sep: po 2 korce żyta i 3 korce owsa, pracują po 1 dniu tygodniu własnym wozem lub pługiem, odrabiają powabę wiosenną i zimową. Młynarz płaci z roli 4 grzywny czynszu oraz miele zboże klasztorne (Długosz L.B. III 233 II 463, 490),
• 1495 – Jakub Drozdowski z Wilewa odstępuje Janowi synowi Abrahama część Wilewa, którą otrzymał od Katarzyny, córki Pawła Pachnickiego z Wilewa, in dorso „in Bielow”,
• 1504 – pobór z 2,5 łana i od 1 zagrodników, podobnie w roku 1506,
• 1510 – pobór z 2 łana,
• 1529 – należy do stołu konwentu, daje 1 grzywnę czynszu,
• 1529 – własność klasztoru świętokrzyskiego, pobór z 2,5 łana i karczmy,
• 1530-2 pobór z 2 łanów i karczmy,
• 1553 – pobór płacono jak w Baszowicach,
• 1564-5 własność klasztoru,
• 1569, 1571 – własność opata, pobór z 2,5 łana i od 1 zagrodnika z ogrodem, karczma nie płaci poboru,
• 1577 – własność opata, pobór od 5 kmieci na 2,5 łanach, 1 zagrodnik z ogrodem, karczma opustoszała
• 1578 – własność konwentu, pobór od 5 kmieci na 2,5 łanach i 1 zagrodnika z rolą,
• 1629 – własność konwentu, pobór od 6 kmieci na 2,5 łanach i 1 zagrodnika z rolą,
• 1650 – konwent świętokrzyski daje pobór z 8 domów, od 6 kmieci na 2,5 ł. i 1 zagrodnika z rolą,
• 1651 – należy do stołu konwentu, 5 kmieci 3 zagrodników, 2 chałupników, 1 tkacz. Powinności poddanych tak jak w Baszowicach. Tkacz płacił 10 florenów i 2 grosze czynszu, pomocne z innymi, teraz przyjął rolę, z której odrabia 1 dzień tygodniowo,
• 1662 – własność konwentu, pogłówne od 59 mieszkańców,
• 1673 – pogłówne od 51 mieszkańców,
• 1674 – pogłówne od 46 mieszkańców,
• 1691-1692 – płacone jak w Baszowicach,
• 1787 – Bielów liczył 58 mieszkańców (Spis I 399 118),
• 1819 – należy do stołu konwentu,
• 1827 – posiadał 10 domów i 91 mieszkańców (Tabela I 23).

Kościół, dziesięciny

Dziesięcina należy do plebana w Świętomarzy.

• 1470-80 – z całej wsi dziesięcina snopowa i konopna wartości do 5 grzywien dowożą plebanowi ze Świętomarzy (Długosz L.B. II 463, 490 III 233)
• 1529 – dziesięcina snopowa wartości 4 grzywien należy do plebana ze Świętomarzy
• 1533 – pleban ze Świętomarzy bezskutecznie domaga się od klasztoru świętokrzyskiego 4 garnców wina rocznie za dziesięcinę z gruntów młynarskich w Bielowie
• 1540 – dziesięcina należy do plebana Świętomarzy
• 1822 – dziesięcina snopowa należy do tegoż plebana

Bibliografia

• Bielów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2014-04-29] .
• Archiwum Skarbu Koronnego, dział w Archiwum Główne, „Archiwa Państwowe” .
• Lustracja województwa sandomierskiego 1564-1565, wyd. W. Ochmański, Wr. 1963 .
• Archiwum Główne Akt Dawnych w W.; jeśli nie zaznaczono inaczej, cyfra arabska oznacza numer dokumentu ze zbioru dokumentów pergaminowych, „Archiwa Państwowe” .
• A.A. Pawiński A.A., Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym. Małopolska, t. III-IV, „Źródła dziejowe” (14-15), Warszawa 1886 .
• Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968, „Liber retaxationum” .
• Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. I-V/l, wyd. T. Wierzbowski, W. 1905-1919; t. V/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska, W. 1961, „Poloniae Summaria” .
• Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński, „Poloniae Summaria” .
• E.E. Wiśniowski E.E., Prepozytura wiślicka do schyłku XVII w., Lublin: Preopozytura wiślicka, 1976 .
• J.J. Wiśniewski J.J., Dekanat Iłżecki, Radom 1909–1911 (Historyczny opis kościołów) .
• Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. Kuraś, t. I-II, Lublin 1965-1973 I 138, „Diecezja krakowska” .
• Szepiński, Notata quedam ex variis libris et manuscriptis per R.P. Bonifacium Szepiński..., przekład J. Gacki, „Pamiętnik Religijno-Moralny” ser. 2, 7, 1861, s. 136-151, 257-273, „Notata quedam ex variis libris” .
• Lefebvre, Spicilegium sive Collectio veterum aliquot scriptorum qui in Poloniae bibliothecis delituerant..., t. I-VII, Rajhrad 1802, rps Brno, Statni Oblastni Archiv, Kloster Rajhrad, „Scriptorum qui in Poloniae libris” .
• J.J. Jonston J.J., Annales Archicoenobii Calvo-Montani..., t. I-III, „Annales Archicoenobii Calvo-Montani” .
• J.J. Gacki J.J., Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze .
• Zbiór dokumentów Małopolskich, wyd. S. Kuraś i I. Sułkowska-Kurasiowa, t. I-VIII, Kr.-Wr. 1962-1975 .
• Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński (Mon.MAe., 3, 9, 10, 17), Kr. 1876-1905. T. V, rps w Pracowni Słownika historyczno-geograficznego Małopolski w średniowieczu, Kr .
• FranciszekF. Nieckuła FranciszekF., Nazwy miejscowe z sufiksem -ov-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wrocław 1971 .
• DanutaD. Kopertowska DanutaD., Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy części miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mieszkaniowych, Warszawa-Kraków 1984 .
• Nazwy miejscowe Polski. Historia - pochodzenie - zmiany, red. K. Rymut, t. I, A-B; t. II, C-D, Kr. 1996-1997 .
• R.R. Hube R.R., Prawo polskie w 14. wieku. Sądy, ich praktyka i stosunki prawne społeczeństwa w Polsce ku schyłkowi 14. wieku ze źródeł współczesnych..., W. 1886, Dodatek .
• Liber formularum ad ius Polonicum necnon canonicum spectantium in codice Regimontano asservatarum, wyd. B. Ulanowski, Kr. 1895, s. 169-256 .
• Archiwum Komisji Historycznej, poniżej dane bibliograficzne pozycji wydanych w tej serii i wykorzystanych w Materiałach , (skrót: Archiwum skarbu).
• Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456 .
• Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kr , (skrót: BPAN).
• Acta officialatus Cracoviensis, rps w AMetr .
• Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG, „Archiwa Państwowe” , (skrót: Archiwum skarbu).
• RS 1629 - Z. Guldon, L. Stępkowski, Z. Trawicka, Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z roku 1629, „Teki Archiwalne” 21, 1989, s. 17-108, wyd. Teki Archiwalne, Kraków , (skrót: Rejestr poborowy).