Budynek przy ul. Świętego Ducha 4 w Szczecinie
 nr rej. A-1034 z 10 czerwca 1984 r.
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Św. Ducha 4, 70-205, Szczecin |
| Typ budynku | |
| Architekt |
Georg Vallentin |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1911 |
| Ukończenie budowy |
1913 |
| Ważniejsze przebudowy |
2011-2013 |
Położenie na mapie Starego Miasta w Szczecinie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie Szczecina  | |
 53°25′21,50″N 14°33′24,37″E/53,422640 14,556770
| |
| Strona internetowa | |
Budynek przy ul. Świętego Ducha 4 (przed 1945 r. niem. Umformerwerk Heiligegeiststraße, 1945–1970 rozdzielnia energii elektrycznej „Krzysztofa”) – zabytkowy budynek dawnej stacji transformatorowej, zlokalizowany przy ulicy Świętego Ducha 4, na obszarze szczecińskiego osiedla Stare Miasto, w dzielnicy Śródmieście. Od 2013 r. siedziba centrum sztuki współczesnej „Trafostacja Sztuki”[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]
W końcu XIX wieku w Szczecinie trwał proces budowy sieci elektroenergetycznej prądu stałego. Właściciel najstarszej szczecińskiej elektrowni, Ernst Kuhlo, zakupił od miasta w 1889 r. działkę nr 46 przy Rosengarten (obecnie ul. Podgórna)[2]. 21 października 1911 r. w ramach rozbudowy sieci rozdzielczej prądu stałego, na sąsiedniej działce nr 45 na narożniku z Heiligegeiststraße (obecnie ul. Świętego Ducha) rozpoczęto wyburzanie Domu Poprawy (Zuchthaus) i wznoszenie nowego budynku na potrzeby transformatorów i przetwornic mających przekształcać napięcie prądu przemiennego na napięcie prądu stałego, niezbędne do zasilania m.in. tramwajów. Prace zakończono w 1913 r.[2][3]
Lata 1945–2008[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej stacja transformatorowa zachowała swoją funkcję i otrzymała nową nazwę Rozdzielnia energii elektrycznej „Krzysztofa” (nazwa Krzysztofa od pierwotnego miana dzisiejszej ulicy Świętego Ducha)[2]. Obiekt wyłączono z eksploatacji w 1970 r. i przekazano w zarząd spółdzielni inwalidów „Selsin”. Budynek zaczął popadać w ruinę wskutek braku remontów i bieżącego utrzymania. W 1976 r. rozważane było jego zburzenie, lecz w 1984 r. został on wpisany do rejestru zabytków[4]. Mimo to obiekt nie przeszedł żadnych modernizacji. W 1987 r. stacja ponownie przeszła na własność miasta. Po nieudanej adaptacji na potrzeby kulturalne, budynek stał się własnością prywatną. Nowy właściciel nie wykonał jednak w budynku żadnych remontów. W 2008 r. sąd zdecydował o powrocie nieruchomości do zarządu miasta[2].
Po 2008 r.[edytuj | edytuj kod]
W 2011 r. rozpoczęły się prace mające na celu przystosowanie zrujnowanego budynku do potrzeb nowej instytucji kulturalnej[5]. Projekt remontu przygotowało Studio A4, a na wykonawcę wybrano firmę Erbud[6]. Wycięto samosiejki porastające dach, usunięto pozostałości starych okien, oczyszczono cegły i uzupełniono ich spoiny, odtworzono zniszczone detale elewacji, wymieniono tynki, wstawiono nową stolarkę okienną, położono nowe pokrycie dachu. Koszt wszystkich prac, zakończonych w 2013 r., wyniósł 16 milionów złotych. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska kwotą 6 milionów złotych[4]. W budynku urządzono przestrzeń wystawową, sale konferencyjne i wystawowe, a także kawiarnię i pomieszczenia biurowe[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Budynek Domu poprawy wyburzony pod budowę stacji -
Stacja transformatorowa przed II wojną światową -
Stan budynku w 2010 r. -
Początek prac remontowych, 2012 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ O Trafo — TRAFO | TRAFOSTACJA SZTUKI [online], trafo.art [dostęp 2020-12-17] (pol.).
- ↑ a b c d Elektrownia przy ulicy Świętego Ducha – Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [online], encyklopedia.szczecin.pl [dostęp 2020-12-17].
- ↑ Szlakiem niedocenianych zabytków. Spacer ulicą św. Ducha [ZDJĘCIA] Trafostacja [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-17].
- ↑ a b Budynek przy ul. św. Ducha z wyróżnieniem Zabytku Zadbanego [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-17].
- ↑ a b Tadeusz Białecki, Encyklopedia Szczecina : wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1109, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684 [dostęp 2020-12-17].
- ↑ Rusza przebudowa budynku starej transformatorowni • Szczecin, wydarzenia, opinie, forum [online], Szczecin, wydarzenia, opinie, forum, 4 czerwca 2011 [dostęp 2020-12-17] (pol.).