Katastrofa lotu TAM Linhas Aéreas 3054
Miejsce katastrofy | |
Państwo | |
---|---|
Stan | |
Miejsce | |
Data | |
Godzina |
18:50 czasu lokalnego |
Rodzaj |
Wypadnięcie samolotu z pasa startowego |
Przyczyna |
Błąd pilota[1] |
Ofiary śmiertelne |
199 osób |
Ranni |
13 osób |
Statek powietrzny | |
Typ | |
Użytkownik | |
Numer |
PR-MBK |
Start | |
Cel lotu | |
Numer lotu |
3054 |
Liczba pasażerów |
181 osób |
Liczba załogi |
6 osób |
Położenie na mapie São Paulo | |
Położenie na mapie Brazylii | |
Położenie na mapie São Paulo | |
23°37′11″S 46°39′44″W/-23,619722 -46,662222 |
Katastrofa lotu TAM Linhas Aéreas 3054 – katastrofa lotnicza z 17 lipca 2007, z udziałem samolotu Airbus A320-233 (rejs JJ 3054, numer rejestracji PR-MBK) brazylijskiej linii lotniczej TAM Linhas Aéreas ze 187[2][3][4] osobami na pokładzie (181 pasażerów, w tym 19 pracowników TAM-u, i 6 członków załogi)[5], która miała miejsce naprzeciw portu lotniczego São Paulo-Congonhas w centrum São Paulo przy lądowaniu samolotu w czasie deszczu.
Lotniskowy zapis wideo lądującego samolotu pokazuje nieskuteczny dobieg na mokrej drodze startowej z większą prędkością niż wcześniejsze maszyny. Samolot, zbaczając w lewo przy końcu drogi startowej, przetoczył się przez trawę z dużą prędkością poza krawędź pola wzlotów, które leży na płaskowyżu o stromych skarpach względem otoczenia – gęstej zabudowy miasta. Następnie, samolot pokonał na ziemi niskie 38-centymetrowe murowane obrzeżenie pola wzlotów[6], a potem, w powietrzu, leżące 30 metrów poniżej ogrodzenie lotniska i ważną arterię drogową w godzinach szczytu, po czym uderzył z impetem w biurowiec i magazyn TAM Express, ulokowane przy stacji benzynowej[7]. W wyniku zderzenia nastąpiła eksplozja i pożar. 199 osób zginęło w wypadku, w tym wszyscy na pokładzie i 12 osób na ziemi[8].
Jest to dotychczas największa katastrofa lotnicza w historii Brazylii, która doświadczyła podobnie tragicznej katastrofy samolotu Boeing 737-800 SP linii lotniczej Gol Transportes Aéreos (katastrofa lotu Gol Transportes Aéreos 1907) wskutek kolizji powietrznej nad Amazonią w 2006 ze stratą wszystkich 154 osób na pokładzie. Po katastrofie lotu 3054 w Brazylii ogłoszono trzydniową żałobę narodową[9][10].
Chronologia lotu[edytuj | edytuj kod]
Samolot odleciał z portu lotniczego Porto Alegre-Salgado Filho w Porto Alegre o 17:16 czasu miejscowego (19:16 UTC). Rozbił się lądując w porcie lotniczym São Paulo-Congonhas w São Paulo o 18:50 czasu miejscowego (21:50 UTC).
Szczególne okoliczności[edytuj | edytuj kod]
Do szczególnych okoliczności należy zaliczyć start maszyny z niesprawnym odwracaczem ciągu silnika nr 2 (prawy silnik samolotu). Załoga o tej niesprawności wiedziała, procedury dopuszczały wykonanie lotu z niesprawnym jednym odwracaczem ciągu[11].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Istniało domniemanie, że pilot przerwał lądowanie i bezskutecznie usiłował poderwać samolot ponownie w powietrze. Droga startowa portu Congonhas na kierunku 35L ma 1939 metrów długości[12]. Jej nawierzchnia została wymieniona kilka tygodni przed wypadkiem, jednak prace nad jej rowkowaniem w celu skuteczniejszego odprowadzania wody deszczowej zostały odłożone na późniejszy termin[13]. Linia lotnicza TAM Linhas Aéreas ujawniła, że samolot lądował z zablokowanym odwracaczem ciągu w prawym silniku, który uległ awarii kilka dni wcześniej. Jednocześnie zgodnie z zapewnieniami TAM, eksploatacja z jednym nieczynnym odwracaczem ciągu jest dozwolona do 10 dni przez producenta samolotu, a jego brak nie ma większego wpływu na poprawne hamowanie. Niemniej, przekraczając limit drogi startowej, nadal przetaczając się z dużą prędkością, samolot zboczył w lewo, to jest w kierunku działającego odwracacza ciągu.
Zarówno cyfrowa czarna skrzynka (ang.: DFDR, Digital Flight Data Recorder) i rejestrator rozmów w kokpicie (ang.: CVR, Voice Cockpit Recorder) zostały odnalezione i poddane badaniu 20 lipca i 23 lipca 2007. W wyniku wstępnych ustaleń zawartości czarnej skrzynki, za zezwoleniem władz brazylijskich, w których gestii leży publikacja tych danych, firma Airbus wydała komunikat pouczający pilotów co do prawidłowych ustawień dźwigni ciągu podczas lądowania z jednym odwracaczem ciągu nieczynnym – ustawić wszystkie dźwignie na bieg jałowy (idle). To podstawowe pouczenie wywołało spekulacje w środowisku pilotów o zastosowaniu nieprawidłowych procedur przez pilota podczas lądowania lotu TAM Linhas Aéreas 3054[14].
Transkrypcja nagrania rejestratora rozmów w kokpicie (CVR) została ujawniona 1 sierpnia 2007[15]. Wykazuje, że piloci byli świadomi mokrej i śliskiej drogi startowej i wyłączonego prawego odwracacza ciągu[16]. Wypowiedzi pilotów sugerują, że spojlery się nie uniosły, i że nie byli w stanie zwolnić samolotu podczas dobiegu[16][17].
Przyczyny[edytuj | edytuj kod]
Po zbadaniu zapisów z rejestratorów za przyczynę wypadku uznano nieprawidłowe działanie załogi, która po przyziemieniu nie cofnęła do minimum dźwigni ciągu silników, a zamiast włączenia rewersu w lewym (sprawnym) silniku załoga dała pomyłkowo pełny ciąg silnika prawego "do przodu". Z tego względu samolot nie mógł wytracić energii i prędkości na mokrym pasie, a duża asymetria sił od silników spowodowała zboczenie maszyny w lewo od osi pasa i jego rozbicie[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A320 РАЗБИЛСЯ В БРАЗИЛИИ ПО ВИНЕ ПИЛОТОВ. aviaport.ru, 2007-07-29. [dostęp 2013-07-28]. (ros.).
- ↑ "TAM potwierdza 187. osobę na pokładzie lotu 3054" (przekład tytułu portugalskiego), Globo, 20 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (port.)
- ↑ "Brazil president vows thorough probe of crash: Da Silva unveils new safety steps after latest aviation disaster killed 191", wiadomość Associated Press, umieszczona w serwisie MSNBC.com, 21 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ "Toll in Brazil plane crash could climb past 189: Runway length appears to be at issue in country’s latest aviation disaster", wiadomość Associated Press, umieszczona w serwisie MSNBC.com, 18 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ 17 July 2007 – TAM 3054. tailstrike.com. [dostęp 2013-07-28]. (ang.).
- ↑ Professional Pilots Rumour and News network (PPRuNe) forum, post #283, thread: TAM A320 crash at Congonhas 1745 local, PPRuNe.org, 20 lipca 2007 (ang.)
- ↑ Marina Lemutkina: Аэробус сжег свой офис. gazeta.ru, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28]. (ros.).
- ↑ Lista ofiar (wyszczególnionych osobno jako: pasażerowie, pracownicy obecni na pokładzie, załoga, pracownicy na ziemi) autorstwa TAM-u wydana przez CNN (ang.)
- ↑ Катастрофа самолета А-320: в Бразилии объявлен трехдневный траур. korrespondent.net, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28]. (ros.).
- ↑ ТРАУР ПО ПОГИБШИМ ОБЪЯВЛЕН В БРАЗИЛИИ. aviaport.ru, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28]. (ros.).
- ↑ a b Katastrofa w przestworzach. National Geographic Channel.
- ↑ TAM A320-233 PR-MBK. airdisaster.com. [dostęp 2013-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-11)]. (ang.).
- ↑ "Pilot in Brazilian crash tried to abort landing, official says". cnn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-11)]., CNN.com, 18 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ "Airbus cleared to release TAM accident flight recorder information"; Based from the preliminary analysis of the DFDR, and in agreement with the Brazilian investigation authorities, Airbus reminds all operators to strictly comply with the following procedures: During the flare at thrust reduction select ALL thrust levers to IDLE.. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-30)]., Flightglobal.com, 25 lipca 2007, link sprawdzony 26 lipca 2007 (ang.)
- ↑ Michael Targett: "TAM A320 crash – full transcript from cockpit voice recorder", Flight International, 2 sierpnia 2007, link sprawdzony 2 sierpnia 2007 (ang.)
- ↑ a b David Kaminksi-Morrow: "Full cockpit-voice transcript of TAM A320 reveals clues to crash", Flight International, 2 sierpnia 2007, link sprawdzony 2 sierpnia 2007 (ang.)
- ↑ Авиакатастрофа А-320 в Бразилии: обнародованы последние радиопереговоры пилотов. newsru.com, 2007-08-01. [dostęp 2013-07-28]. (ros.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Informacja o wypadku w bazie danych Aviation Safety Network (ang.)
- Przedwypadkowe zdjęcia samolotu w serwisie Airliners.net (ang.)
- Przedwypadkowe zdjęcia samolotu w serwisie JetPhotos.net (ang.)
- Zdjęcie dzienne końca drogi startowej 35L (progu drogi startowej 17R) i okolic, na 3 miesiące przed wypadkiem. Widoczny jest podobny samolot A320 TAM-u na drodze kołowania, a na krawędzi kadru po lewej, część biurowca i magazynu TAM Express i dach stacji benzynowej Shell (w okolicy rusztowań 3 afiszów reklamowych widzianych od tyłu). Samolot opuścił pole wzlotów szybko tocząc się na lewo od napisu "INFRAERO" widocznego na skarpie. (Z PPRuNE.com forum, post #450, [1])