Mieczysław Słowikowski
podpułkownik dyplomowany piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
26 lutego 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
20 lipca 1989 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1917–1947 |
Siły zbrojne |
Armia Cesarstwa Niemieckiego |
Jednostki |
36 Pułk Piechoty |
Stanowiska |
dowódca kompanii piechoty |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
szlifierz |
Odznaczenia | |
Mieczysław Zygfryd Słowikowski, właśc. Mieczysław Zygfryd Słowik, ps. „Rygor” (ur. 26 lutego[a] 1896 w Jazgarzewie, zm. 20 lipca[2] 1989 w Londynie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Polskich Sił Zbrojnych. W 1972 przez władze emigracyjne awansowany na generała brygady.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studiował handel w Warszawie. W okresie od lipca 1915 do października 1917 roku działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1 października 1917 roku do 18 lipca 1918 roku był uczniem Klasy „C” w Szkole Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej[3]. Po ukończeniu szkoły został dowódcą kompanii i organizatorem batalionu w Dąbrowie Górniczej.
W grudniu 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany dowódcą plutonu w I Warszawskim batalionie garnizonowym, później przemianowanym na VI Warszawski batalion strzelców. 14 marca 1919 został mianowany podporucznikiem piechoty[4]. W maju 1919 roku rozpoczął służbę w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, gdzie dowodził kompanią, a następnie batalionem. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 2335. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. Od września 1923 do października 1925 roku słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej, a po jej ukończeniu do kwietnia 1926 roku pracownik Oddziału IV Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Następnie pełnił służbę w Referacie Mobilizacyjnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. 19 marca 1928 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 211. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. 24 lipca 1928 roku został przeniesiony służbowo do Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[7][b]. Z dniem 1 kwietnia 1930 roku został przeniesiony na stanowisko oficera do zleceń Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych[9][10]. W grudniu 1932 roku został przeniesiony do 20 pułku piechoty w Krakowie[c]. W czerwcu 1934 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i wyznaczony na stanowisko szefa sztabu Brygady KOP „Wilno”[13]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 90. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14]. W kwietniu 1937 roku objął kierownictwo sztabu Brygady KOP „Grodno”.
W 1937 roku rozpoczął służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego, zajmującym się wywiadem i kontrwywiadem. W grudniu 1937 został wysłany do konsulatu generalnego RP w Kijowie, jako dyplomata i kierownik placówki Oddziału II[15]. Tu zastała go agresja III Rzeszy na Polskę. Po agresji ZSRR na Polskę wydalony razem z polskim personelem dyplomatycznym poza granice ZSRR po interwencji dziekana korpusu dyplomatycznego w Moskwie ambasadora Niemiec Friedricha von Schulenburga u władz sowieckich, które 17 września odmówiły statusu dyplomatycznego dyplomatom polskim i próbowały zatrzymać ich wraz z rodzinami na terytorium ZSRR. Od października do grudnia 1939 roku przebywał w Stacji Zbornej Oficerów w Paryżu, gdzie wstąpił do Armii Polskiej we Francji. Do lutego 1940 roku był zastępcą dowódcy 6 pułku strzelców pieszych we Francji. Następnie służył ponownie w Oddziale II Sztabu Naczelnego Wodza.
Po upadku Francji zajął się przerzutem polskich żołnierzy do Wielkiej Brytanii. Na początek wykorzystano możliwość legalnego wyjazdu z Francji do Hiszpanii na podstawie sfałszowanych dokumentów. Równoległe rozwiązanie zakładało przejście przez zieloną granicę francusko-hiszpańską i dalej całą Hiszpanię. Po wyczerpaniu tych możliwości uruchomiono ewakuację drogą morską (od października 1940) z portu w Marsylii do portów afrykańskich. Przewiezienie żołnierza statkiem handlowym kosztowało 100 - 300 franków[16].
- Osobny artykuł:
Po sukcesach Afrika Korps w walkach w Libii i Egipcie, Słowikowski otrzymał polecenie udania się do Algierii, będącej kolonią Francji Vichy, w celu zorganizowania siatki wywiadowczej. W celu organizacji działalności agenturalnej założył fabrykę produkującą płatki owsiane, która okazała się dużym sukcesem komercyjnym i objęła zasięgiem działania całą północną Afrykę, a środki pozyskane z przedsięwzięcia pozwoliły finansować działalność wywiadowczą. Do siatki Słowikowskiego zwerbowanych zostało kilka tysięcy ludzi, których informacje pozwoliły na kontrolę większości dziedzin życia kolonii. Ważną rolę w działalności Słowikowskiego odgrywała także jego żona Maria, która m.in. odbierała meldunki ze skrzynek kontaktowych, ukrywała kompromitujące materiały w wypadku kontroli i przekupywała urzędników[17].
Słowikowski kierował organizacją do września 1944 roku, dzięki jego działaniom Aliantom udało się bez większych strat przeprowadzić lądowanie w północno-zachodniej Afryce i zająć pozycje wyjściowe do ataku na operujące w Libii jednostki Afrika Korps.
Następnie do października 1946 roku służył w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Szkocji, zdemobilizowany w 1947 roku. Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski awansował go na pułkownika ze starszeństwem z 15 sierpnia 1964 roku w korpusie oficerów piechoty. Od 3 czerwca 1971 roku do 14 lipca 1972 roku minister informacji i dokumentacji w emigracyjnym rządzie Zygmunta Muchniewskiego. W 1972 roku awansował na generała brygady. W PRL uznany za zdrajcę i przez rządzącą partię komunistyczną z przyczyn politycznych pozbawiony został obywatelstwa polskiego. Osiadł w Londynie, gdzie pracował jako szlifierz. Tam też zmarł[17]. Pochowany na South London Cemetery (Streatham Park Cemetery, sq. 7c, gr. 65 916)[18].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
17 listopada 1923 w Warszawie ożenił się z Zofią Marią Świacką.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 11 listopada 2009)[19]
- Krzyż Niepodległości (16 marca 1933)[20]
- Krzyż Walecznych (pięciokrotnie, po raz drugi w 1921[21])
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)[22]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[23]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[23]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
- Odznaka za Rany i Kontuzje (dwukrotnie)[24]
- Legia Zasługi (USA)
- Order Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W styczniu 1934 sprostowano datę urodzenia kpt. dypl. Mieczysława Zygfryda Słowikowskiego z „25 lutego 1896” na „26 lutego 1896”[1].
- ↑ Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski podali, że w okresie od września 1928 roku do marca 1930 roku pełnił służbę w Referacie Organizacyjno-Mobilizacyjnym Ministerstwa Spraw Wojskowych, Biuro Ścisłej Rady Wojennej[8]. Jest to ewidentna pomyłka, ponieważ Biuro Ścisłej Rady Wojennej zostało zlikwidowane w 1926 roku.
- ↑ W grudniu 1932 ogłoszono przeniesienie kpt. dypl. Mieczysława Zygfryda Słowikowskiego do III batalionu 3 Pułku Strzelców Podhalańskich detaszowanego w Krakowie. W kwietniu 1933 sprostowano, że przeniesienie miało miejsce do 20 Pułku Piechoty w Krakowie[11][12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 35.
- ↑ South London Cemetery [online], www.polishheritage.co.uk [dostęp 2023-03-17] , pozycja 854.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 432.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 32 z 22 marca 1919, poz. 1058.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 112.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 53.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 227.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 166.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 104.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 66, 420.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 416.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 106.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 277.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 208.
- ↑ Słowikowski Mieczysław, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-07-02] .
- ↑ Monika Bielak. OBEP IPN Warszawa, Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii i Afryki Północnej w latach 1940–1941, s. 17–18.
- ↑ a b Paweł Kudzia , Rygor i Opatrzność. Polska siatka szpiegowska w Afryce [online], kultura.gazetaprawna.pl, 9 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-09] .
- ↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-06-23] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Aktualności / Rok 2009 / Nominacje generalskie i odznaczenia państwowe w Narodowe Święto Niepodległości [online], prezydent.pl, 11 listopada 2009 [dostęp 2021-04-09] .
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1836 z 12 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1209) „za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387 „za zasługi na polu organizacji i administracji wojska”.
- ↑ a b Na podstawie fotografii
- ↑ Biogramy Postaci Historycznych: Mieczysław Słowikowski [online], Biogramy Postaci Historycznych [dostęp 2022-06-07] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Major General Rygor Slowikowski, In the secret service – The lightning of the Torch, The Windrush Press, London 1988, s. 285
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- „W tajnej służbie. Mieczysław Z. Rygor Słowikowski”, Rebis, 2011, ISBN 978-83-7510-621-3.
- Filip Gańczak , Pseudonim Rygor [online], Onet.pl, 21 lutego 2011 [dostęp 2011-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2011-02-25] .
- Mateusz Biskup , Człowiek z Algieru [online], blog.onet.pl, 11 kwietnia 2011 [dostęp 2011-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-05] (pol.).
- Członkowie IV Rady Rzeczypospolitej Polskiej
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Generałowie brygady mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (pięciokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Odznaką Pamiątkową Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Odznaką za Rany i Kontuzje
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Oficerowie 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej
- Oficerowie 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej
- Oficerowie dowództwa Brygady KOP „Grodno”
- Oficerowie dowództwa Brygady KOP „Wilno”
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza
- Oficerowie wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Polacy odznaczeni Legią Zasługi
- Polacy odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Polscy robotnicy
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1989
- Żołnierze Polnische Wehrmacht
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Pochowani na South London Cemetery