Przejdź do zawartości

Portal:Nauki ścisłe i przyrodnicze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nauki ścisłe i przyrodnicze w polskojęzycznej Wikipedii

Portal
Portal

Ta strona to portal dla osób zainteresowanych naukami ścisłymi i przyrodniczymi,
umożliwiający łatwiejszy dostęp do zagadnień związanych z tymi gałęziami nauki w polskojęzycznej Wikipedii.

Po prawej stronie znajdują się kategorie poszczególnych dziedzin wiedzy. Zaprezentowane zostały też wyróżnione, głównie ze względu na jakość, artykuły. Jeżeli uważasz, że brakuje jakiejś dziedziny wiedzy, albo chciałbyś pomóc w opiece nad którymś z portali, zapraszamy na stronę dyskusji.

Będziemy wdzięczni za Twoją pomoc, szanowny czytelniku, w rozwijaniu haseł związanych z poniżej przedstawionymi naukami. Przy każdej z nich zamieściliśmy odpowiednie strony odnoszące się do współpracy. Zapraszamy także do wikiprojektów.

Matematyka[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł
Animacja własności korelacji rangowej.

Korelacja rang Spearmana (lub: korelacja rangowa Spearmana, rho Spearmana) – w statystyce jedna z nieparametrycznych miar monotonicznej zależności statystycznej między zmiennymi losowymi.

Pierwotny pomysł korelowania rang był już znany wcześniej i pochodził od Bineta i Henriego, jednak współczynnik ten został solidnie opisany i rozpropagowany dopiero w 1904 roku przez angielskiego psychologa Charlesa Spearmana. Zauważył on, że w wielu badaniach nie da się zastosować klasycznego współczynnika korelacji lub daje on nieistotne wyniki ze względu na nadmiar obserwacji odstających.

Spearman zdefiniował swój współczynnik jako zwykły współczynnik korelacji Pearsona, liczony dla rang zmiennych (stąd nazwa współczynnik korelacji rang). Obecnie stosowanych jest kilka jego wersji, nieznacznie różniących się od siebie. Ich wartości są identyczne w przypadku, gdy obserwacje każdej zmiennej w próbie nie powtarzają się.

Korelacja rangowa przyjmuje zawsze wartości z przedziału [-1,+1]. Ich interpretacja jest podobna do klasycznego współczynnika korelacji Pearsona, z jednym zastrzeżeniem: w odróżnieniu od współczynnika Pearsona, który mierzy liniową zależność między zmiennymi, a wszelkie inne związki traktuje jak zaburzone zależności liniowe, korelacja rangowa pokazuje dowolną monotoniczną zależność (także nieliniową).

Najnowsze artykuły


Astronomia[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł
Obiekty transneptunowe o orbitach sięgających dalej niż 100 j.a.: należące do dysku rozproszonego (szare) i odłączone (białe)

Obiekty odłączone – planetoidy krążące w zewnętrznych rejonach Układu Słonecznego, które nigdy nie zbliżają się do Słońca na tyle, aby wpływ grawitacyjny planet (w szczególności Neptuna) mógł zaburzyć ich orbitę. Z tego powodu uważa się je za "odłączone" od reszty Układu Słonecznego.

Obiekty te wyróżnia się spośród innych obiektów transneptunowych, które, zgodnie z modelami powstania Układu Słonecznego, znalazły się na swoich aktualnych orbitach w wyniku perturbacji wywołanych przez gazowe olbrzymy, głównie Neptuna. Obiekty odłączone mają peryhelia w zbyt dużej odległości, żeby wpływ Neptuna był znaczący kiedykolwiek w historii Układu.

W literaturze obiekty odłączone nazywane są również obiektami rozszerzonego dysku rozproszonego (E-SDO), odległymi obiektami odłączonymi (DDO) lub obiektami rozproszonymi–rozszerzonymi, według klasyfikacji Deep Ecliptic Survey.


przeczytaj cały artykuł | poprzednie miesiące...

Polecamy artykuły

Najnowsze artykuły


Biologia[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł

Sosna limba (Pinus cembra L.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych. Występuje w górach centralnej Europy na obszarze Alp i Karpat (Tatry, Karpaty Wschodnie i Południowe). Rośnie w borach z udziałem modrzewia europejskiego najczęściej na wysokościach w przedziale 1400–2500 m n.p.m. Jest to drzewo wolno rosnące i długowieczne, bardzo odporne na niskie temperatury, wiatry i szkodniki. Drewno limby było dawniej wszechstronnie użytkowane, nasiona zaś, zwane orzeszkami, były wykorzystywane jako jadalne i lecznicze. Z pędów i żywicy destylowano olej limbowy. Ze względu na intensywną wycinkę drzew, zasięg gatunku uległ w przeszłości znacznemu zmniejszeniu. W niektórych krajach limba podlega prawnej ochronie gatunkowej (m.in. w Polsce), a jej siedliska chronione są w parkach narodowych i obszarach Natura 2000. Limba należy do gatunków raczej rzadko uprawianych poza naturalnym zasięgiem, głównie z powodu trudności ze zdobyciem nasion oraz wolnego wzrostu. Ciąg dalszy...

Polecamy artykuły

Medalowe artykuły:

Botanika:

Zoologia:

Paleozoologia:

Kryptozoologia:

Dobre Artykuły:

Genetyka:

Anatomia:

Mikrobiologia:

Mykologia:

Botanika:

Rośliny:

Zoologia:

Batrachologia i herpetologia:

Entomologia:

Ichtiologia:

Ornitologia:

Teriologia:

Paleozoologia:

Kryptozoologia:

Najnowsze artykuły


Chemia[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł
Jeziora węglowodorowe na Tytanie

Węglowodory to organiczne związki chemiczne zawierające w swojej strukturze tylko atomy węgla i wodoru. Wszystkie one składają się z podstawowego szkieletu węglowego (powiązanych z sobą atomów węgla) i przyłączonych do tego szkieletu atomów wodoru.

Węglowodory są podstawowym składnikiem ropy naftowej, która stanowi ich podstawowe źródło w przemyśle. Innym źródłem węglowodorów są procesy tzw. suchej destylacji drewna i zgazowywania węgla. Oprócz tego węglowodory o złożonej budowie pełnią rozmaite role w organizmach żywych (np. karotenoidy).


Najnowsze artykuły


Fizyka[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł
Tęcza we mgle wodnej powstałej przy wodospadzie Takakkaw Falls w Kanadzie

Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne, występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce oświetla krople wody w atmosferze ziemskiej. Tęcza powstaje w wyniku rozszczepienia światła, załamującego się i odbijającego wewnątrz kropli wody (np. deszczu) o kształcie zbliżonym do kulistego.

Rozszczepienie światła jest wynikiem zjawiska dyspersji, powodującego różnice w kącie załamania światła o różnej długości fali przy przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza.

Światło widzialne jest postrzegalną wzrokiem częścią widma promieniowania elektromagnetycznego i w zależności od długości fali postrzegane jest w różnych barwach. Kiedy światło słoneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza światło białe (mieszaninę fal o różnych długościach) na składowe o różnych długościach fal (różnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy łuk.

Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku), pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygowy i fioletowy (wewnątrz łuku).

Najnowsze artykuły


Medycyna[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniony artykuł
Sepsa, posocznica (łac. sepsis) - stosowany w medycynie termin odnoszący się do specyficznej reakcji organizmu na zakażenie. Sepsa nie jest samodzielną jednostką chorobową, a obecnie definiuje się ją jako zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) wywołanej zakażeniem. W ujęciu historycznym utożsamiana była z zakażeniem krwi - bakteriemią. Aktualnie do rozpoznania sepsy nie jest niezbędne stwierdzenie obecności drobnoustrojów we krwi, aczkolwiek w większości przypadków dochodzi do rozsiewu drobnoustrojów drogą układu krwionośnego. Sepsa stanowi poważny problem epidemiologiczno-terapeutyczny, zwłaszcza na Oddziałach Intensywnej Terapii, ale występuje także w warunkach pozaszpitalnych. Najczęściej przyczyną sepsy są infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i infekcje układu moczowego, lecz u osób predysponowanych może ją wywołać każde inne zakażenie. Z bakteriologicznego punktu widzenia przyczyną sepsy może być każdy drobnoustrój, stosunkowo rzadko są to pasożyty, wirusy i bakterie atypowe (np. prątek gruźlicy). W warunkach szpitalnych sepsę wywołują najczęściej patogeny, które w normalnych warunkach nie są groźne (tzw. potencjalnie chorobotwórcze). W warunkach pozaszpitalnych bakterią najczęściej kojarzoną z piorunującymi postaciami ciężkiej sepsy jest dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis).
Polecamy artykuły

Medalowe artykuły

Choroby:

Diagnostyka:

Leczenie:

Historia medycyny:

Farmacja:

Dobre Artykuły

Choroby:

Diagnostyka:

Leczenie:

Farmacja:

Pozostałe:

Najnowsze artykuły


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Nauki_ścisłe_i_przyrodnicze&oldid=73770581”