Simon Heinrich Sack

Simon Heinrich Sack (urodzony 27 czerwca 1723 w Hecklingen, zmarł 2 grudnia 1791 w Glogau, obecnie Głogów) był niemieckim prawnikiem oraz radcą Królewsko-Pruskiej Komisji Nadwornej i Sądowej w Głogowie. Był także założycielem fundacji rodzinnej Hofrat Simon Heinrich Sack’sche Familienstiftung.

Życie i praca

Rodzina

Simon Heinrich Sack był niemieckim prawnikiem oraz radcą Królewsko-Pruskiej Komisji Nadwornej i Sądowej w Głogowie. Był także założycielem fundacji rodzinnej Hofrat Simon Heinrich Sack’sche Familienstiftung.

Simon Heinrich Sack nie miał legalnych potomków, gdyż nie był żonaty. Miał jednak domniemaną nieślubną córkę ze swoją gospodynią, Anną Marią Biesler (1735–1799), Louise Ernestine (1757–1831). Wychował ją jako przybraną córkę i adoptował w roku 1774. W 1776 roku Louise Ernestine wyszła za mąż za Carla Christopha Cramera, poborcę podatkowego i późniejszego radcę dworskiego z Głogowa, przyjmując jego nazwisko „Cramer”..

Kariera

Sack zapisał się na Uniwersytet w Halle, aby studiować prawo wraz ze swoim bratem Carlem Augustem Sackiem (1721-1810) w 1740 r. i ukończył studia we Frankfurcie nad Odrą. Po przyłączeniu Śląska do Brandenburgii-Prus w 1742 r. sądownictwo na Śląsku zostało zreorganizowane, a poprzednie jurysdykcje zostały zastąpione przez wyższe rządy okręgowe w Głogowie i Wrocławiu. Można przypuszczać, że generalny radca fiskalny Johann Heinrich Lucanus pomógł swojemu bratankowi Sackowi zatrudnić się jako aplikant adwokacki w Oberamtsregierung w Głogowie. W wieku 25 lat był już adwokatem, a w 1750 r., w wieku 27 lat, został mianowany radcą Komisji Sądowej i Sądowniczej przy Naczelnym Rządzie Administracyjnym w Głogowie. Jego działalność nie ograniczała się do reprezentowania klientów w sądzie przy Oberamtsregierung. Podjął się również obowiązków powierniczych, w tym zarządzania finansami barona Gustava von Schlabrendorfa, który przebywał za granicą. Kiedy austriackie majątki państwowe i prywatne przechodziły na własność Prus, Sack nie tylko sporządzał akty notarialne, ale także sam kupował zaniedbane posiadłości, remontował je i sprzedawał z zyskiem.

Sack początkowo prowadził kancelarię wraz ze swoim bratem Wilhelmem Sackiem (1726-1800), który został zatrudniony we Wrocławiu w 1752 r., a od 1756 r. był prawnikiem we Wrocławiu z tytułem radcy sądowego i karnego.

Od początku 1752 r. Sack wynajmował mieszkanie na rynku w Głogowie. W następnych latach nabył posiadłość Lauersitz (Luboszyce Małe) po drugiej stronie Odry, która leżała pomiędzy posiadłościami Herrnlauersitz (Luboszyce) i Irsingen (Irządze), które należały do jego wuja Lucanusa. Stracił dom na rynku podczas wielkiego pożaru w Głogowie w 1758 roku.

W październiku 1759 roku, Wojna Siedmioletnia dotarła do majątku Lauersitz. W obliczu zagrożenia ze strony wojsk rosyjskich, Sack wraz z bratem Johannem Adolphem Sackiem (1726-1800), również mieszkańcem Głogowa, schronili się na swojej posiadłości w poszukiwaniu bezpieczeństwa. W tym samym czasie ich najmłodszy brat, Philipp Wilhelm Sack (1734-1813), który odniósł rany jako porucznik w bitwie pod Lutynią w 1757 roku, leczył się na majątku. Po rekonwalescencji, od 1758 roku, edukował się w dziedzinie rolnictwa na dobrach brata, co później zaowocowało stanowiskiem radcy sądowego w Izbie Wojennej i Domen w Kleve oraz generalnego dzierżawcy urzędu Hausberge od roku 1774. W listopadzie 1759 roku, Kozacy pod wodzą generała Gottloba Curta Heinricha von Tottlebena (1715-1773) zajęli majątek i zamek, rabując i niszcząc posiadłość. Podczas próby ucieczki przez Odrę, Philipp Sack został pojmany i deportowany do Poznania. Udało mu się odzyskać wolność dopiero rok później dzięki staraniom i pieniądzom brata. Następnie Philipp Sack zarządzał majątkiem aż do jego sprzedaży w roku 1774.

W 1767 roku Sack otrzymał obywatelstwo Głogowa, a w roku następnym zakupił od spadkobierców zmarłego burmistrza Karla Andreae dom numer 30 przy ulicy Topfgasse (później Mohrengasse), który następnie znacząco rozbudował.

W 1781 r. Fryderyk Wielki ustanowił państwowy monopol na kawę dla Prus w oparciu o model francuski, który został zniesiony dopiero w 1787 r. po jego śmierci. Oprócz importu i handlu, państwo regulowało również palenie kawy. Prywatne palenie było zabronione pod surowymi karami i odbywało się wyłącznie w państwowej palarni w Berlinie. Tylko królewskie magazyny celne i kilka licencjonowanych sklepów spożywczych mogło sprzedawać paloną kawę. Sack był początkowo odpowiedzialny za Generalny Skład Kawy na Śląsku w latach 1780/1781. Następnie przekazał to zadanie swojemu zięciowi Cramerowi.

Jako prawnik cieszył się wysoką reputacją dzięki swojej uczciwości i bezstronności w trudnych transferach majątkowych po pierwszych wojnach śląskich i po wojnie siedmioletniej. W rezultacie zdobył duży majątek. Majątek ten przekazał Fundacji Rodziny Hofrat Simon Heinrich Sack (Hofrat Simon Heinrich Sack’sche Familienstiftung), która istnieje do dziś, mimo że aktywa fundacji zostały znacznie uszczuplone przez wydarzenia wojenne i inflację.

Sack zakończył karierę zawodową po reformie sądownictwa przeprowadzonej przez jego przyjaciela ze studiów Johanna Heinricha von Carmera (1720-1801). Od 1751 r. był on dyrektorem, a od 1763 r. prezydentem rządu regionalnego we Wrocławiu, od 1768 r. głównym prezydentem wszystkich rządów regionalnych na Śląsku, a od 1779 r. pruskim Wielkim Kanclerzem. Kontynuował reformę sądownictwa rozpoczętą przez barona Samuela von Cocceji (1679-1755). Sack i von Carmer często spotykali się na Śląsku. Kilka dni przed publikacją Corpus Iuris Fridericianum w kwietniu 1780 r. odbyła się rozmowa, w której Wielki Kanclerz próbował przekonać Sacka do porzucenia planu rezygnacji z urzędu komisarza sprawiedliwości, argumentując, że nic się nie zmieni w jego dotychczasowych sprawach. Kiedy jednak ustawa została opublikowana, Sack zdał sobie sprawę, że stwierdzenie Wielkiego Kanclerza było nieprawdą, ponieważ adwokaci, którzy wcześniej pracowali jako niezależni prawnicy, zostali zastąpieni przez urzędników służby cywilnej. Sack zrezygnował z członkostwa w komisji sądowej i sądownictwie.

Sack zmarł w 1791 r. i zgodnie z prośbą został pochowany w krypcie kościoła Schifflein Christi w Głogowie.

Literatura

• Mark Pockrandt: Biografia i teologia berlińskich kaznodziejów dworskich Augusta Friedricha Wilhelma Sacka (1703–1786) i Friedricha Samuela Gottfrieda Sacka (1738–1817). Walter de Gruyter, Berlin 2003. s. 14 i nast. (podgląd lub online w Google Books)
• Brigitte v.d. Osten-Sacken: Simon Heinrich Sack listy i dokumenty (1751–1791) Marburg/Lahn 1996, ISBN 3-00-001022-X.
• Hans Joachim Jörs: Badania rodziny Cramerów, Die Taube: Gazeta rodzinna dla członków Fundacji Hofrat Sack’schen, nr 139 (1968) 1500–1501 (płytę CD z magazynem Die Taube można nabyć w fundacji w Internecie: [1])
• Hans Sack: Stare i nowe o założycielu Simonie Heinrichu Sacku, The Pigeon: Gazeta rodzinna dla członków Fundacji Hofrat Sack’schen, nr 131 (1964) 1425–1427

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Fundacji Rodziny Hofrat Simon Heinrich Sack’sche w Niemczech
• Strona fundacji rodziny Hofrat Simon Heinrich Sack w USA
• Strona internetowa Preussen-Museum NRW, gdzie znajduje się archiwum fundacji
• Strona genealogiczna Rambow

<nowiki>