Stanisław Szopiński
Stanisław Szopiński | |
pułkownik (1974) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1920–1944 |
Siły zbrojne |
Wojsko Polskie |
Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
Odznaczenia | |
|
Stanisław Jan Szopiński ps. Abradt, Abrat, Słomka (ur. 27 marca 1903 w Warszawie, zm. 16 grudnia 1976 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, działacz PPS, żołnierz ZWZ i AK, działacz społeczny. Dwukrotny kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Józefa (zm. 1943), urzędnika PKP, i Anny z domu Weifurter. Miał m.in. braci Tadeusza i Wacława oraz siostrę, Antoninę. Od 1917 w Pogotowiu Bojowym PPS i Polskiej Organizacji Wojskowej[1].
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 jako żołnierz 19 pułku piechoty i 6 pułku piechoty Legionów. W III powstaniu śląskim walczył w grupie „Wawelberga”[1]. Po zakończeniu działań wojennych ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Komorowie (1923), Państwową Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie, Wydział Budowy Maszyn uzyskując tytuł – inżyniera mechanika (1928). Pracował jako oficer mechanik w marynarce handlowej oraz w kolejnictwie. Współpracował z sekcją niemiecką polskiego wywiadu wojskowego. Był w stopniu kapitana rezerwy[1]. W 1939 roku współorganizował Korpus Zaolziański. Walczył w kampanii wrześniowej.
Podczas okupacji budował konspiracyjny Związek Powstańców Niepodległościowych[2], który po kilku transformacjach wszedł w 1943 roku w skład Organizacji Wojskowej – Kadra Bezpieczeństwa. Członek Żegoty. Był również odpowiedzialny za pomoc zbrojną udzielaną przez OW KB i otrzymywaną przez Żydowski Związek Wojskowy podczas powstania w Getcie Warszawskim[3]. Niezależnie od działalności w formacjach wojskowych, był szefem Referatu Informacyjnego Wydziału Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj na miasto Warszawę.
W powstaniu warszawskim walczył w składzie OW KB. W połowie sierpnia 1944 r. na rozkaz KG OW KB opuścił Warszawę i przedarł się do Lublina do Ludowego Wojska Polskiego. Służył w 2 batalionie KBW. Został aresztowany w listopadzie 1944 r. następnie w styczniu 1945 r. uwolniono go, aby w kwietniu ponownie aresztować i skazać 7 lipca 1947 wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na 6 lat więzienia oraz na degradację z podpułkownika na szeregowego.
Następnie, w 1950 roku, w związku ze sprawą K. Gąsiorowskiego postawiono mu nowe zarzuty. Sąd Najwyższy wyrokiem z 11 maja 1953 roku zamienił wyrok kary śmierci[4] na dożywotnie więzienie oraz utratę praw publicznych i honorowych na zawsze.
Został zwolniony przedterminowo z więzienia we Wronkach 19 sierpnia 1956 roku. 1 kwietnia 1957 roku wraz z oskarżonymi w jego procesie L. Iwickim, K. Gnatowskim, R Stępkowskim i A. Sobczykiem został uniewinniony i rehabilitowany przez Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy[5]. Został w 1957 przeniesiony do rezerwy.
W roku 1974 uzyskał stopień pułkownika.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Virtuti Militari (IV i V klasy)
- Krzyż Niepodległości (1938)
- Order Odrodzenia Polski (V klasy)
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi (II stopnia – 1927)
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Gwiazda Górnośląska
- Krzyż Wołynia (II stopnia – 1932)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c l, Stanisław Szopiński [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-04-08] (pol.).
- ↑ Józefa Radzymińska, Zawsze niepodlegli, s.22.
- ↑ Tadeusz Bednarczyk , Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r., Warszawa: Ojczyzna, 1997, ISBN 83-86449-10-1, OCLC 83291371 .
- ↑ Tadeusz Bednarczyk, Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r. ISBN 83-86449-10-1 9788386449101,d 114 informacje o źródle
- ↑ Janusz Marszalec , Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982 .
- ↑ Szopiński Stanisław, pseud.: Mały, Abrat, Abradt, Sędzia, Słomka, Stamski (1903–1976). [w:] Polski Słownik Biograficzny T. XLVIII/2012-2013. [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-07-30].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Marszalec , Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982 .
- Julian Grzesik, Zagłada Żydów (1939 -1945)
- Tadeusz Bednarczyk, Walka i pomoc. OW-KB a organizacja ruchu oporu w getcie warszawskim, Warszawa 1968
- Marian Apfelbaum , Two flags: Return to the Warsaw Ghetto, Jerusalem: Gefen Publishing House, 2007, ISBN 978-965-229-356-5, OCLC 891177249 .
- Członkowie Delegatury Rządu na Kraj
- Członkowie Rady Pomocy Żydom
- Odznaczeni Gwiazdą Górnośląską
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Uczestnicy III powstania śląskiego
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1903
- Zmarli w 1976
- Ludzie urodzeni w Warszawie