Władysław Zamoyski (generał)
generał | |
Data i miejsce urodzenia |
1803 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 stycznia 1868 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
oficer wojsk polskich, belgijskich, tureckich i brytyjskich |
Stanowiska |
1824 oficer armii Królestwa Polskiego, |
Główne wojny i bitwy |
Powstanie listopadowe (1830–1831) |
Późniejsza praca |
Członek władz Związku Jedności Narodowej, członek Towarzystwa Monarchicznego 3 Maja, od 1843 r. prezes Tow. Monarch. 3 Maja, w latach powstania 1863-1864 oficjalny przedstawiciel Rządu Narodowego w Londynie |
Odznaczenia | |
Władysław Zamoyski herbu Jelita (ur. w 1803 w Paryżu[1], zm. 11 stycznia 1868 tamże) – pułkownik wojsk polskich w powstaniu listopadowym, generał dywizji wojsk tureckich, generał brytyjski, hrabia.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Stanisława Kostki Zamoyskiego i Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, brat hrabiego Andrzeja Zamoyskiego. Ojciec Władysława, fundatora Zakładów Kórnickich.
Karierę rozpoczął w armii Królestwa Polskiego. Od 1824 oficer armii Królestwa Polskiego. Pełnił w niej funkcje sztabowe. W 1828 został adiutantem wielkiego księcia Konstantego. Bliski współpracownik, krewny i zaufany księcia A.J. Czartoryskiego. Pośredniczył w rokowaniach, prowadzonych przez Radę Administracyjną Królestwa Polskiego z wielkim księciem Konstantym. Potem zameldował mu swoje odejście do powstania.
W czasie powstania listopadowego był adiutantem gen. Jana Skrzyneckiego, 6 kwietnia 1831 awansowany na podpułkownika. W ostatniej fazie powstania szef sztabu Korpusu gen. Girolamo Ramorino w stopniu pułkownika. Odegrał dwuznaczną rolę w jego zdradzieckiej rejteradzie i kapitulacji w Galicji. W marcu 1831 odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari[2]. Po klęsce powstania udał się na emigrację do Francji. Był jednym z najbliższych współpracowników księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i z jego ramienia kierował polityką zagraniczną Hotelu Lambert. Członek władz Związku Jedności Narodowej[3]. Członek Towarzystwa Monarchicznego Trzeciego Maja.
Od września 1832 do 24 czerwca 1839 był oficerem nowo powstałej armii belgijskiej. Od 1843 prezes Towarzystwa Monarchicznego. W czasie Wiosny Ludów, organizował w latach 1848-1849 polskie oddziały we Włoszech, przy boku armii królestwa Sardynii razem z gen. W. Chrzanowskim, z gen. J. Bemem w Portugalii, gen. H. Dembińskim w Hiszpanii.
W 1835 roku został skazany przez władze rosyjskie na konfiskatę dóbr za udział w powstaniu listopadowym[4].
Tworzył także sam oddziały w Turcji i Wielkiej Brytanii. W Turcji w 1853 rozpoczął ożywioną działalność wojskową rywalizując z Sadykiem Paszą. W czasie wojny krymskiej został generałem brygady armii tureckiej, u boku której formował pozostający na żołdzie brytyjskim II Pułk Kozaków Sułtańskich (16 września 1855-31 lipca 1856). Generał z nominacji Wielkiej Brytanii. Żadnej roli na froncie nie odegrał, podtrzymywał jedynie niechlubne tradycje rozgrywek i waśni między Polakami na obczyźnie. W czasie powstania styczniowego był kierownikiem dyplomatycznej Agencji Angielskiej w Londynie[5]. Usiłował nakłonić Wielką Brytanię do wsparcia powstania w Polsce, jednak bez rezultatu.
Od 1852 był mężem własnej siostrzenicy Jadwigi z Działyńskich, z którą miał synów Władysława i Witolda oraz dwie córki: przedwcześnie zmarłą w Anglii Marię (1857-1858)[6] i drugą także Marię (1860-1937).
Po śmierci został pochowany na polskim cmentarzu Les Champeaux w Montmorency.
Był autorem „Pamiętników”.
Pisma[edytuj | edytuj kod]
Jego pamiętniki i korespondencja ukazały się w sześciotomowym zbiorze Generał Zamoyski (1910-1930).
Rodzeństwo[edytuj | edytuj kod]
Konstanty, Andrzej Artur, Jan, Celina, Jadwiga, Zdzisław, August, Eliza, Stanisław.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Joanna Nowak, Władysław Zamoyski. O sprawę polską w Europie (1848-1868), Poznań 2002, s. 18.
- ↑ Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 107.
- ↑ Joanna Nowak, Władysław Zamoyski. O sprawę polską w Europie (1848-1868), Poznań 2002, s. 32-33.
- ↑ Tygodnik Petersburski, 1835, nr 79, s. 455.
- ↑ Historia dyplomacji polskiej, t. III, Warszawa 1982, s. 507.
- ↑ CD L3 - Maria Zamoyska. Friends Of Hastings Cemetery. [dostęp 2017-08-31].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- H.P. Kosk, Generalicja polska, t. 2, Ofic. Wyd. „Ajaks”, Pruszków 2001.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Władysława Zamoyskiego w bibliotece Polona
- Władysław Zamoyski – bibliografia osobowa w LitDok Bibliografia Historii Europy Środkowowschodniej, Herder-Institut (Marburg)
- Zdigitalizowane pisma gen. Wł. Zamoyskiego udostępnione w zasobach Feder. Bibl. Cyfr.
- Brytyjscy generałowie
- Członkowie stronnictwa białych
- Członkowie Towarzystwa Monarchicznego Trzeciego Maja
- Członkowie Związku Jedności Narodowej
- Dyplomaci powstania styczniowego
- Hrabiowie Królestwa Kongresowego
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (powstanie listopadowe)
- Pochowani na cmentarzu w Montmorency
- Polacy – generałowie armii tureckiej
- Polacy – wojskowi armii belgijskiej
- Polacy w Imperium Osmańskim 1795–1918
- Polacy w Wiośnie Ludów
- Polscy autorzy pamiętników i dzienników
- Polscy hrabiowie Imperium Rosyjskiego
- Polscy hrabiowie Świętego Cesarstwa Rzymskiego
- Polscy politycy konserwatywni
- Polscy uczestnicy wojny krymskiej 1853–1859 (strona turecka)
- Polscy wolnomularze
- Pułkownicy powstania listopadowego
- Skazani na konfiskatę dóbr za udział w powstaniu listopadowym
- Zamoyscy herbu Jelita
- Żołnierze Dywizji Kozaków Sułtańskich
- Urodzeni w 1803
- Zmarli w 1868
- Ludzie urodzeni w Paryżu