Zeugophora turneri
| Zeugophora turneri | |||
| Power, 1863 | |||
_Figures_1%E2%80%936.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Zeugophora s.str. | ||
| Gatunek |
Zeugophora (Zeugophora) turneri | ||
| Synonimy | |||
| |||
Zeugophora turneri – gatunek chrząszcza z rodziny Megalopodidae i podrodziny Zeugophorinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1863 roku przez Johna Arthura Powera[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 3[2] do 3,6 mm[3].
Głowa jest żółtawobrązowa[2] do czerwonawożółtej[4][3] z czarnymi oczami[3] i wierzchołkami żuwaczek. Oczy są wyłupiaste i płytko wykrojone występami policzków. Czoło i boki ciemienia są grubo punktowane i owłosione, środek ciemienia niepunktowany i łysy, a przewężona potylica gęsto punktowana i owłosiona. Trapezowaty nadustek ma punkty i włoski na przedniej krawędzi i bokach. Warga górna jest prostokątna, trzykrotnie dłuższa niż szeroka. Żółtobrązowe czułki są krótkie, sięgając ku tyłowi do barków, i cechują się rozdętym członem pierwszym, nieco od niego krótszymi członami drugim i od piątego do jedenastego, tak długimi jak pierwszy członami trzecim i czwartym oraz członem ostatnim zaostrzonym na szczycie[2].
_Figures_7%E2%80%9311.jpg)
Przedplecze jest żółtawobrązowe[2] do czerwonożółtego[4][3], od 1,3 do 1,5 raza szersze niż dłuższe, na powierzchni grubo punktowane i owłosione, o przednim brzegu lekko spłaszczonym, tylnym brzegu niemal tak szerokim jak przedni i pośrodku ku tyłowi uwypuklonym, a brzegach bocznych pośrodku wyciągniętych w wydatne, stępione guzki. Żółtawobrązowa lub czerwonożółta, trójkątna z lekkim wykrojeniem wierzchołkowej krawędzi tarczka jest delikatnie punktowana i owłosiona[2]. Żółtawobrązowe lub czerwonawożółte pokrywy[3][2] mają lekko wystające barki, płytkie bruzdy barkowe, lekko wypukłą, grubo punktowaną i owłosioną powierzchnię z pojedynczym szeregiem punktów wzdłuż szwu. Zarys pokryw rozszerza się ku tyłowi największoą szerokość osiągając za środkiem długości, a wierzchołki są zaokrąglone. Wąskie epipleury mają po dwa szeregi punktów na przedzie i po jednym w tyle[2]. Spód tułowia cechują żółtobrązowe do czerwonożółtego przedpiersie oraz czarne śródpiersie i zapiersie[3][2]. Odnóża mają przysadziste uda i żółtawobrązowe ubarwienie[2].
Odwłok jest na spodzie czarny[3][2], owłosiony i rzadko punktowany. Ostatni z jego sternitów ma tylny brzeg lekko uwydatniony u samca i lekko wklęsły u samicy. Genitalia samca mają edeagus o płacie środkowym smukłym, w widoku bocznym zakrzywionym, silnie zesklerotyzowanym z środkowo-grzbietową częścią błoniastą i opatrzoną języczkowatym sklerytem; wierzchołek płata jest węższy od nasady, języczkowaty, zaostrzony i ku górze odgięty. Tegmen ma Y-kształtną część nasadową, a obręcz szeroką u podstawy i zwężającą się ku szczytowi. Prawie kwadratowa paramera ma gęste szczecinki na wierzchołkowej krawędzi. W błoniastym endofallusie obecna jest para zesklerotyzowanych, ziarenkowanych poletek. Genitalia samicy mają prawie trójkątne pokładełko o szerokiej podstawie i nieco zwężonym szczycie podzielonym na dwa głaszczki waginalne, z których każdy ma dwa baculi[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla skraje lasów, zadrzewienia, nasadzenia przydrożne i parki[5]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi[6] fitofagami żerującymi na topolach[7][3], zwłaszcza na osice[2][6]. Larwy są endofoliofagami minującymi liście rośliny żywicielskiej[7][3], przy czym miny Z. turneri nie zostały opisane[6]. Wyrośnięte larwy opuszczają liście jesienią i przepoczwarczają się w glebie. Stadium zimującym jest poczwarka lub owad dorosły[7].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Białorusi, [1] oraz rosyjskiej Karelii[7]. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, Mongolii[1] i północnych Chin[2]. W Polsce stwierdzono go na nielicznych stanowiskach, a większość doniesień pochodzi sprzed XX wieku[7]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 334-335, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Kai-Qin Li, Hong-Bin Liang. Four new species and two new records of genus Zeugophora (Coleoptera, Megalopodidae, Zeugophorinae) from China. „ZooKeys”. 975, s. 51-78, 2020. DOI: 10.3897/zookeys.975.53472.
- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 48-50.
- ↑ a b Gattung Zeugophora Kunze. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ Zeugophora turneri – Natopolka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-13].
- ↑ a b c W.N. Ellis: Zeugophora turneri Power, 1863. [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.