Świnia bojowa
Świnia bojowa – zwierzę bitewne, wykorzystywane w starożytności podczas wojny w walce przeciwko słoniom bojowym.
W I wieku p.n.e. rzymski poeta i filozof Lukrecjusz zauważył, że próbowano wypuszczać na wroga lwy[1] lub inne dzikie zwierzęta, ale nie było to skuteczne, ze względu na brak kontroli nad nimi. W 272 roku p.n.e. odnotowano, że Rzymianie używali dzików w walce ze słoniami bojowymi Tarentu w czasie wojny Rzymu z Tarentem i Pyrrusem[2].
Anonimowe dzieło Romans o Aleksandrze[3] Pseudo-Kallistenesa zawiera opowieść, która wskazuje, że Aleksander Macedoński dowiedział się o nieznanym mu wcześniej sposobie walki ze słoniami bojowymi od władcy indyjskiego Porosa, który po klęsce nad Hydaspesem w 326 p.n.e. stał się jego sojusznikiem. Wypuszczenie kwiczących świń pędzonych przy dźwięku trąbek, na stado zbliżających się do obozu słoni bojowych, zakończyło się powodzeniem[4][5]. Temat ten poruszył także rzymski erudyta Pliniusz Starszy, który stwierdził, że „słonie boją się najmniejszego kwiku świni”[6].
Informacje znajdujące się w tekście Eliana (De natura animalium I, 38) potwierdzają, że Rzymianie wykorzystywali świnie bojowe podczas wojny toczonej w latach 280-275 p.n.e. z królem Epiru Pyrrusem, gdy na jego dwanaście ocalałych słoni w celu ich wystraszenia wypuszczono nie tylko kwiczące świnie, ale także stado baranów[4].
W VI wieku n.e. historyk bizantyjski Prokopiusz z Cezarei w Historii wojen[7] odnotował, że obrońcy Edessy zawiesili kwiczącą świnię na murach obronnych dla odstraszenia słonia bojowego władcy Persji Chosrowa Anoszirwana.
W źródłach historycznych zachowały się również relacje rzymskich autorów Poliajnosa i Eliana opisujące płonące świnie wykorzystane podczas oblężenia Megary przez króla Macedonii Antygona II Gonatasa w 266 roku p.n.e. Zostało ono przerwane, gdy Megarejczycy oblali niektóre świnie olejem lub smołą, podpalili je i popędzili w kierunku słoni bojowych wroga. Mocno wystraszone słonie uciekały w popłochu, często tratując na śmierć własnych żołnierzy[8].
Próbowano wprowadzać też działania zaradcze. Jedna z relacji opisuje, że król Antygon nakazał swym kornakom trzymać wśród słoni świnie, by oswoiły się z ich obecnością[9]. Fakt ten utrwalono na brązowej monecie italskiej z jego czasów, gdzie z jednej strony przedstawiono słonia, a z drugiej świnię[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ De rerum natura V, 1298-1349.
- ↑ Alves, Romulo; Albuquerque, Ulysses (2017). Ethnozoology: Animals in Our Lives. London: Academic Press. p. 329. ISBN 978-0-12-809913-1.
- ↑ Krzysztof Nawotka, Logos egipski w Romansie o Aleksandrze [online], orcid.org, 2018 [dostęp 2024-05-30] (pol.).
- ↑ a b Adrienne Mayor: Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i biologiczna w świecie starożytnym. Warszawa: Amber, 2006, s. 152.
- ↑ J. Kistler: War Elephants. Lincoln: University of Nebraska Press, 2007.
- ↑ Historia naturalis VIII 9, 27.
- ↑ Nossov, Konstantin (2012). War Elephants. Oxford: Osprey Publishing. p. 43. ISBN 978-1-84603-803-7.
- ↑ Harden, A. (2013). Animals in the Classical World: Ethical Perspectives from Greek and Roman Texts (ang.)
- ↑ Mayor, Adrienne (2014). The Oxford Handbook of Animals in Classical Thought and Life (ang.)
- ↑ Kistler, John (2007). War Elephants (ang.)