Żuławy Cedyńskie
52°53′49″N 14°10′47″E/52,896944 14,179722 Wał przeciwpowodziowy oddzielający Żuławy (po lewej) od koryta Odry (po prawej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Powierzchnia |
25 km² |
Położenie na mapie gminy Cedynia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 52°53′49″N 14°10′47″E/52,896944 14,179722
| |
Żuławy Cedyńskie (niem. Zehdener Bruch) – obniżenie terenu powstałe w wyniku przesunięcia koryta rzeki Odry podczas prac regulacyjnych w połowie XIX wieku i osuszenia dolinnego rozlewiska tej rzeki. Stanowią część Cedyńskiego Parku Krajobrazowego[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Żuławy Cedyńskie są położone w zachodniej części Pojezierza Myśliborskiego, pomiędzy wzniesieniami Karpat Cedyńskich i rzeką Odrą, na zachód od miasta Cedynia. Tworzą trójkąt o powierzchni 25 km², od Bielinka na północy do Osinowa Dolnego na południu[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1820 rozpoczęto prace związane z regulacją głównego koryta rzeki Odry, plany tego przedsięwzięcia powstały w połowie XVIII wieku pod kierunkiem samego króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego, prace rozpoczęto od osuszenia bagien nadodrzańskich i melioracji tych terenów[2]. Powstały rozległe poldery umożliwiające uprawy rolnicze, a bieg rzeki został wyprostowany i przez to skrócony. Koryto rzeki zostało wówczas przesunięte o 2–3 km na zachód, co stworzyło obszar depresyjny w stosunku do poziomu Odry, charakteryzujący się żyzną glebą. Do 1858 przeprowadzono osuszenie bagien, budowę rowów melioracyjnych, przepompowni i budowli hydrologicznych[3]. Bieg Odry został przesunięty o 3 km od Cedyni, co spowodowało upadek rybołówstwa. W 1945 wycofujące się wojska niemieckie zniszczyły urządzenia melioracyjne, przez co wody Odry zalały teren Żuław. Kolejny raz tereny te zostały zatopione podczas likwidacji skutków wielkiej powodzi w marcu 1947, w następnych latach gruntownie naprawiono wszystkie urządzenia i ponownie osuszono teren przeznaczając go pod uprawy i łąki[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Czesław Piskorski „Pomorze Zachodnie, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 318–319 ISBN 83-217-2292-X.
- ↑ a b Piotr Skurzyński „Pomorze” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2007 ISBN 978-83-7495-133-3, s. 36.
- ↑ Małgorzata i Tomasz Dudowie „Dolina Dolnej Odry” Wyd. Region Gdynia 2008 s. 11 ISBN 978-83-759-1024-7.