Agim Ramadani

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Agim H. Ramadani
Katana
Ilustracja
Pomnik Agima Ramadaniego nieopodal szkoły w Gnjilanem (2014)
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1963
Žegra

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1999
Košare

Przebieg służby
Lata służby

198X–1991, 1998–1999

Siły zbrojne

Jugosłowiańska Armia Ludowa (198X–1991)
Armia Wyzwolenia Kosowa (1998–1999)

Jednostki

138. Brygada (1998–1999)

Stanowiska

szef sztabu grupy operacyjnej GO3 (1998–1999)

Główne wojny i bitwy

Wojna w Kosowie

Odznaczenia
Bohater Kosowa

Agim H. Ramadani, ps. Katana (ur. 3 maja 1963 w Žegrze, zm. 11 kwietnia 1999 w Košare) – jugosłowiański i kosowski artysta, żołnierz Jugosłowiańskiej Armii Ludowej oraz Armii Wyzwolenia Kosowa, bohater Kosowa[1][2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył szkołę podstawową w rodzinnej Žegrze oraz szkołę średnią w Gnjilanem; w trakcie nauki w szkole średniej w 1981 roku wziął udział w ogólnokrajowym proteście, przez co został wydalony ze szkoły i skazany na dwa miesiące pozbawienia wolności[1][3]. Po wyjściu na wolność zezwolono mu na ukończenie szkoły, następnie zapisał się do Akademii Wojskowej w Zagrzebiu[4][5], a po jej ukończeniu uzyskał tytuł inżyniera ruchu lądowego[1][3]. Należał następnie do Jugosłowiańskiej Armii Ludowej, gdzie został oficerem[5]. Na początku wojny w Chorwacji w 1991 roku zdezerterował z armii[1][5][3].

Pod koniec grudnia 1992 roku wyjechał wraz z rodziną do Szwajcarii, gdzie prowadził działalność artystyczną pod pseudonimem Katana jako poeta i malarz, następnie został dyrektorem Albańskiego Centrum Kultury w Zurychu[1][6][3]. Ugruntował wówczas swoje poglądy wobec niepodległości Kosowa; według niego kraj powinien ją uzyskać poprzez drogę zbrojną[1][3]. W 1998 roku został honorowym członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych[5], w sierpniu tegoż roku napisał poezję pod tytułem Diçka e nemur para bjeshkëve (1998)[1][3].

24 czerwca 1998 roku powrócił na teren Kosowa, dołączając do UÇK[1][3]. Początkowo był odpowiedzialny za rozminowywanie terenów przygranicznych z Albanią w celu możliwości bezpiecznego przekroczenia granicy przez albańską ludność cywilną z Kosowa[1][3]. Został następnie dowódcą 138. Brygady[4][1][3]. 13 lipca tegoż roku z jego inicjatywy powstała grupa interwencyjna Kobra[1][3], która była zaangażowana w następujące działania[6]:

  • 18 lipca wieś Jasić była ostrzeliwana przez wojska jugosłowiańskie, jednak dzięki przygotowaniom ze strony mieszkańców miejscowości nie było ofiar po stronie kosowskiej,
  • 25 lipca wojska jugosłowiańskie zaatakowały miejscowość Junik, do której Ramadani przybył następnego dnia w celu wzmocnienia obrony miasta; atak został odparty, po stronie kosowskiej zginęło trzech żołnierzy (Avdyl Jasiqi, Arif Gjoci, Shkelzen Gacaferri), a po jugosłowiańskiej straty wynosiły 9 żołnierzy, w tym major, przy którym znaleziono plan działania i mapę topograficzną,
  • 4 sierpnia w jednej z wiosek przeprowadzono atak na wojska jugosłowańskie; w wyniku ofensywy zginęło 13 jugosłowiańskich żołnierzy oraz zniszczono 110 ciężarówek przy braku strat po kosowskiej stronie,
  • 14 sierpnia ewakuowano albańską ludność cywilną z regionu Junika oraz rozminowano drogi mogące służyć do ewakuacji,
  • Pomnik Agima Ramadaniego w Gnjilanem
    15 sierpnia podjęto akcję pod kryptonimem Shqiponja, w ramach której 8 żołnierzy UÇK zaatakowało jeden z jugosłowiańskich komisariatów policji,
  • 30 września zorganizowano operację Feniks wymierzoną przeciwko jugosłowiańskim funkcjonariuszom oraz siłom paramilitarnym. Operacja ta miała miejsce w Górach Junik i trwała od godziny 11 do 14; zniszczono wówczas dwa samochody oraz jedną kompanię dowodzenia, ponadto skonfiskowano dużą ilość broni i sprzętu wojennego oraz dokumentację przedstawiającą zbrodnie wojenne na albańskiej ludności cywilnej. Po stronie kosowskiej nie było żadnych strat.

9 listopada 1998 roku został szefem sztabu grupy operacyjnej GO3, powstałej z trzech jednostek wojskowych; dowódcą formacji został Rrustem Berisha[6]. Zginął 11 kwietnia 1999 roku w trakcie bitwy o Košare[4][7][6].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Agima Ramadaniego nazwano jego imieniem dowodzoną przez niego 138. Brygadę Armii Wyzwolenia Kosowa[4][8]. Na jego cześć wzniesiono pomniki w rodzinnej Žegrze i w Gnjilanem[1][3]. Został także uhonorowany tytułem bohatera Kosowa[7].

Jego imieniem nazwano wiele placów, ulic oraz instytucji w Kosowie[1][3], między innymi na jego cześć nazwano jedną z ulic w Prisztinie[9].

W 2008 roku powstały dwa utwory literackie poświęcone Agimowi Ramadaniemu: Nesër është ditë lindjeje Sabita Rrustemiego oraz Pran Agimit Islama Sadikiego[4].

W listopadzie 2012 roku na terenie Uniwersytetu Sztuk w Tiranie otworzono wystawę obrazów Agima Ramadaniego[10].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Shukri, z którą miał troje dzieci: Jetona, Edona i Lorinę[1][5][3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m n Agim Hysni Ramadani (3.5.1963 – 11.4.1999). radiokosovaelire.com, 2024-04-11. (alb.).
  2. Prime Minister Thaçi: By honoring the life, contribution and sacrifice of the National Hero Agim Ramadani – we honor all the martyrs and fighters of Brigade 138. kryeministri-ks.net, 2017-12-01. [dostęp 2017-12-01]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l m Veprimtaria Kombëtare e Heroit të Kosovës Agim Ramadanit- Katana. gazetainfokus.com, 2020-04-09. (alb.).
  4. a b c d e Milazim Maraj: Kujtimet që më kanë mbetur për Komandantin Agim Ramadani. kosharja99.info, 2005-04-11. [dostęp 2010-08-21]. (alb.).
  5. a b c d e Would Agim Ramadani honor?. lajmeonline.net, 2014-04-11. [dostęp 2015-04-02]. (ang.).
  6. a b c d Milazim Maraj: Veprimtaria Kombëtare e Heroit të Kosovës Agim Ramadanit- Katana. botasot.info, 2017-04-12. (alb.).
  7. a b Milazim Maraj: Veprimtaria Kombëtare e Salih Çekaj-Veterani. kosharja99.info. [dostęp 2010-09-21]. (alb.).
  8. Petrit Çollaku, Ivana Nikolić: Kosovo Ex-Guerrillas Await Yugoslav Army Ambush Verdict. balkaninsight.com, 2016-02-16. (ang.).
  9. Të premten mbyllet pjesërisht për qarkullim rruga “Agim Ramadani” - 25 shtator 2013. kk.rks-gov.net, 2013-09-25. [dostęp 2016-02-22]. (alb.).
  10. The exhibit of a hero, Berisha: Agim Ramadani, an eminent patriot. news.albanianscreen.tv, 2012-11-14. [dostęp 2013-11-10]. (ang.).