Aleksander Żytkiewicz

Aleksander Żytkiewicz
Jastrzębski, Morawski, Albin Morawski
	porucznik
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1903 ; Boguchwała
Data i miejsce śmierci	26 marca 1978 ; Olsztyn
	Przebieg służby
Lata służby	1921–1925, 1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Tajna Armia Polska; Armia Krajowa
Jednostki	8. Pszczyński Pułk Piechoty, Korpus Kadetów Nr 1, 28 Pułk Artylerii Lekkiej, "Wachlarz"
Stanowiska	Dowódca Oddziału V "Wachlarza"
Główne wojny i bitwy	III powstanie śląskie, II wojna światowa, kampania wrześniowa
	Odznaczenia

Aleksander Żytkiewicz ps. Jastrzębski, Morawski, Albin Morawski (ur. 30 stycznia 1903 w Boguchwale, zm. 26 marca 1978 w Olsztynie) – oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej, członek ruchu oporu podczas II wojny światowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jak ochotnik walczył w III powstaniu śląskim w szeregach 8. Pszczyńskiego Pułku Piechoty pod dowództwem kpt. Franciszka Rataja. Następnie był wychowankiem Korpusu Kadetów Nr 1, gdzie w 1923 roku zdał maturę. Od 1925 roku został przeniesiony do rezerwy jako oficer łączności z przydziałem mobilizacyjnym do 28 Pułku Artylerii Lekkiej. Podjął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie pracował następnie jako urzędnik administracji aż do 1939 roku.
Został zmobilizowany w dniu 24 września 1939 roku. Służył w szeregach 28. PAL w randze dowódcy dywizjonu, a następnie pułku, uczestnicząc m.in. w obronie Twierdzy Modlin. Został wzięty do niewoli niemieckiej, trafiając do obozu jenieckiego w Działdowie, skąd zbiegł. Powrócił do Warszawy i przeszedł do konspiracji, wstępując w szeregi Tajnej Armii Polskiej, gdzie pełnił m.in. funkcje komendanta powiatu II Okręgu. Po scaleniu TAP z Związkiem Walki Zbrojnej, a następnie Armią Krajową wszedł w skład "Wachlarza", gdzie wraz z ppor. Jerzym Czelejem kierował Oddziałem V Łącznościowym (1942). Wskutek zagrożenia aresztowaniem został w grudniu 1942 roku urlopowany i upuścił stolicę, pozostają bez przydziału organizacyjnego. Przywołany do służby rozkazem ppłk. Adama Remigiusza Grocholskiego, powrócił do Warszawy, gdzie został aresztowany w dniu 7 kwietnia 1943 roku podczas mszy w kościele św. Michała Archanioła i św. Floriana na Pradze. Po miesięcznym pobycie na Pawiaku został przewieziony do KL Auschwitz-Birkenau (nr obozowy 121678). W obozie, pracując w różnych komandach (m.in. w Zimmereikommando i SS-Unterkunftskammer), brał udział w obozowej konspiracji, kierowanej przez płk. Władysława Smereczyńskiego. W październiku 1944 roku został przeniesiony do KL Groß-Rosen, skąd trafił do KL Flossenbürg-Leitmeritz, gdzie doczekał wyzwolenia w dniu 9 maja 1945 roku.
Po wojnie mieszkał w Olsztynie.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Debski: Aleksander Żytkiewicz - kadet ochotnik III Powstania Śląskiego. dzieje.pl, 2016-06-14. [dostęp 2021-02-15]. (pol.).
Zdzisław Zaborski: Żytkiewicz, Aleksander. [w:] "Noty biograficzne", Przegląd Pruszkowski nr 2, 99-115 [on-line]. mazowsze.hist.pl, 1998. [dostęp 2021-02-15]. (pol.).
Historia Związku Odwetu i "Wachlarza". sww.w.szu.pl. [dostęp 2021-02-15]. (pol.).