Aleksiej Szyrinkin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksiej Szyrinkin
Алексей Ширинкин
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 marca 1897
Nytwa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

8 lutego 1938
Moskwa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Carskie Siły Powietrzne
Wojskowe Siły Powietrzne

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
wojna domowa w Rosji

Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru
Carskie:
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego I stopnia (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego II stopnia (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego III stopnia (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie)

Aleksiej Dmitrijewicz Szyrinkin (ros. Алексей Дмитриевич Ширинкин, ur. 24 lutego?/8 marca 1897[1] w Nytwie, zm. 8 lutego 1938 w Moskwie) – rosyjski lotnik wojskowy i pilot doświadczalny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie kowala. Skończył szkołę podstawową, a od jesieni 1912 uczył się w szkole realnej, której jednak nie ukończył. Jesienią 1914 udał się do Piotrogrodu, gdzie mieszkał jego starszy brat, po czym wstąpił do szkoły lotnictwa wojskowego, którą wiosną 1915 ukończył z wyróżnieniem i został skierowany na front I wojny światowej jako pilot myśliwski. Służył w I oddziale myśliwskim na Froncie Południowo-Zachodnim jako starszy podoficer. W maju 1916 w rejonie Mińska stoczył walkę z sześcioma myśliwcami wroga, z których jeden zestrzelił. 10 i 13 września 1917 odniósł swoje kolejne zwycięstwa w walkach powietrznych. Za zasługi bojowe w I wojnie światowej otrzymał Krzyż Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego wszystkich czterech klas, Order Świętego Włodzimierza IV klasy z Mieczami i Order Świętej Anny I klasy.

Po zdobyciu w Rosji władzy przez bolszewików wstąpił do Armii Czerwonej i w 1919 został dowódcą 1 eskadry lotniczej stacjonującej pod Borysowem. Walczył w wojnie domowej w Rosji, zestrzeliwując 5 samolotów wroga. Za zasługi bojowe w wojnie domowej był odznaczony dwoma Orderami Czerwonego Sztandaru, złotym zegarkiem imiennym i nagrodą pieniężną w wysokości 15 000 rubli. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył między innymi z lotnikami 14 eskadry wywiadowczej[2]. 4 maja 1920 polska załoga w składzie: sierż. pil. Władysław Bartkowiak i pchor. obs. Józef Klicze w trakcie próby zestrzelenia balonu obserwacyjnego na uwięzi (dokonywania fotografii lotniska[3]) została zestrzelona przez trzy myśliwce bolszewickie. Obaj lotnicy ponieśli śmierć i zostali z honorami wojskowymi pochowani przez sowieckich lotników[4][a].

Po wojnie Szyrinkin kontynuował służbę w lotnictwie, został m.in. dowódcą 4 Dywizjonu Lotniczego i 7 Eskadry Wojskowych Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Na polecenie Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR utworzył na terytorium Ukraińskiej SRR 2 Eskadrę Lotniczą. Zajmował się szkoleniem młodych lotników. Później został pilotem doświadczalnym, testując w latach 1928–1929 seryjne myśliwce I-3, a w 1930 myśliwiec I-6, później również różne typy samolotów Tupolewa i Iljuszyna. Testował również nowe modele bombowców. W połowie lat 30. przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Moskwie.

14 grudnia 1937 podczas wielkiego terroru został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i przygotowywania aktu terrorystycznego, po czym 7 lutego 1938 skazany na śmierć przez Wojskowe Kolegium Sądu Najwyższego ZSRR i następnego dnia rozstrzelany. 17 stycznia 1963 pośmiertnie go zrehabilitowano. Jego imieniem nazwano szkołę i ulicę w Nytwie.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Hoff 2005 ↓, s. 35 polemizuje z oceną tego faktu publikowaną przez Tarkowskiego: „zachowanie się przeciwników po tym ich sukcesie świadczyło w pewnym sensie o zachowaniu przez bolszewików przynajmniej części rycerskich zwyczajów lotniczych. Lotnicy z dywizjonu Szyrinkina zgotowali bowiem poległym Polakom uroczysty pogrzeb z honorami wojskowymi, orkiestrą i mową pogrzebową; trumny lotników tonęły w kwiatach, a sam sprawca uroczystości, Szyrinkin podczas pogrzebu wykonał nad cmentarzem wiązankę akrobacji. Zdjęcia z tej uroczystości zrzucono potem w Zodzinie”. Czy wykonywane ewolucje były uczczeniem pokonanych, czy też swoistym tańcem zwycięstwa?

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ширинкин Алексей Дмитриевич » Испытатели [online], testpilot.ru [dostęp 2019-12-29] (ros.).
  2. Tarkowski 1991 ↓, s. 66.
  3. Pawlak 1989 ↓, s. 173.
  4. Hoff 2005 ↓, s. 35.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]