Alush Lleshanaku
| |
| major | |
| Data i miejsce urodzenia |
sierpień 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1942–1950 |
| Główne wojny i bitwy | |
.svg){kind=small}
| |
Alush Lleshanaku (ur. w sierpniu 1913 we wsi Bradasesh k. Elbasanu, zm. 24 grudnia 1950 w Elbasanie[1]) – albański nauczyciel, żołnierz antykomunistycznego ruchu oporu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczył się w szkole pedagogicznej w Elbasanie, a następnie w Rzymie, gdzie w 1932 uzyskał dyplom nauczyciela fizyki[2]. Po powrocie do kraju pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Szkodrze. W kwietniu 1939 brał udział w demonstracji antywłoskiej w Szkodrze. Po agresji włoskiej na Albanię stracił pracę i powrócił do Elbasanu[1]. W 1939 był związany z Albańską Narodową Partią Faszystowską[2]. 4 maja 1941 podjął pracę w urzędzie spraw wewnętrznych w Elbasanie. Pod koniec 1941 nawiązał kontakty z organizacją nacjonalistyczną i utworzył własny oddział zbrojny, działający w rejonie Bradashesh-Labinot-Peqin. Współpracował w tym czasie z oddziałami Hamita Matjaniego i Isy Manastirliu[1].
We wrześniu 1943 zorganizował zasadzkę na niemiecką kolumnę wyjeżdżającą z Elbasanu. Po sformowaniu proniemieckiego gabinetu w listopadzie 1943, Lleshanaku został mianowany komendantem żandarmerii w Elbasanie, w randze majora[1]. Po przejęciu władzy przez komunistów w listopadzie 1944 wspólnie z Markiem Gjonmarkajem i Halilem Alinë prowadził walkę z oddziałami komunistycznymi. 16 grudnia 1946 opuścił terytorium Albanii i przedostał się do Grecji[1]. 12 stycznia 1947 dotarł do Aten i rozpoczął współpracę ze środowiskiem uchodźców albańskich w Pireusie.
22 lutego 1950 powrócił do Albanii, zrzucony na spadochronie w grupie pięciu osób z samolotu włoskiego, z zadaniem zebrania informacji o sytuacji w Albanii i przeprowadzenia reorganizacji oddziałów nacjonalistycznych w północnej części kraju[3]. Wkrótce po wylądowaniu dwóch towarzyszy Lleshanaku zostało zabitych, a trzeci został ujęty[4]. Lleshanaku wspólnie z Xhevdetem Blloshmim przeszedł z północnej Albanii do Elbasanu, gdzie nadal działały oddziały nacjonalistyczne[1]. Stamtąd wysyłał raporty do Rzymu, gdzie działała organizacja Shqipnia e Lirë (Wolna Albania), z którą się bezpośrednio kontaktował.
Okoliczności śmierci[edytuj | edytuj kod]
Od początku swojej misji w Albanii Lleshanaku był rozpracowywany przez Sigurimi[5]. W jego otoczeniu działało kilku agentów, wśród nich kluczową rolę odegrali dwaj o pseudonimach „Magneti” i „Orizonti”. 24 grudnia 1950, kiedy udał się do kafejki, aby wypić kawę został zdemaskowany przez agenta „Orizonti”. Obecna na miejscu grupa specjalna Sigurimi próbowała ująć Lleshanaku, ale w trakcie operacji, jeden z funkcjonariuszy, Ilo Stojko go zastrzelił[5]. Ciało Lleshanaku wystawiono przez kilka dni na widok publiczny, a następnie pochowano w nieznanym miejscu[5]. Osoby, które pomagały Lleshanaku w czasie jego pobytu w Elbasanie stanęły przed sądem, a trzy z nich skazano na karę śmierci[4]. Ostatni z grupy Lleshanaku, Rexhep Kasa zginął w walce z oddziałem Sigurimi w rejonie Godolesh.
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
Imię Alusha Lleshanaku nosi jedna z ulic w Elbasanie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5.. Tirana: 2016, s. 139-140. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- ↑ a b Alush Lleshanaku (1913 – 1950). = 2022-12-12 [online], adsh.al (alb.).
- ↑ Nicholas Bethell: The Albanian Operation of the CIA and MI6, 1949–1953: Conversations with Participants in a Venture Betrayed. McFarland: 2016, s. 67. ISBN 978-14766-238-18. (ang.).
- ↑ a b Kastriot Dervishi, 24 dhjetor 1950: Vrasja e luftëtarit të qëndresës antikomuniste. = 2018-05-28 [online], observatorikujteses.al, 24 grudnia 2017 (alb.).
- ↑ a b c Kujtim Boriçi, Misteret e vrasjes së Alush Lleshanakut nga Sigurimi i Shtetit më 24 dhjetor të vitit 1950 në Elbasan. = 2018-05-27 [online], gazetadita.al, 3 marca 2013 (alb.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5.. Tirana: 2016, s. 139-140. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- Alush Lleshanaku (1913-1950). = 2018-05-27 [online], elbasaniad.org, 7 grudnia 2017 (alb.).