Antoni Lendzion

Antoni Lendzion

Data i miejsce urodzenia	10 lipca 1888 Sampława, Cesarstwo Niemieckie (ob. Polska)
Data i miejsce śmierci	22 marca 1940 KL Stutthof
poseł do Volkstagu
Okres	od 1928 do 1933
poseł do Volkstagu
Okres	od 1935 do 1939

Sztutowo, miejsce egzekucji Antoniego Lendziona

Antoni Lendzion (ur. 10 lipca 1888 w Sampławie koło Lubawy, zm. 22 marca 1940 w Stutthofie) – polski działacz polityczny w Wolnym Mieście Gdańsku, poseł do Volkstagu (1928–1933 i 1935–1939), wiceprezes Gminy Polskiej i zarządu głównego Gminy Polskiej Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku (1928–1939). Ojciec Leona Lendziona.

Życiorys

Urodził się jako syn flisaka Józefa i Marii z Laskowskich. Po śmierci ojca znalazł się w Toruniu pod opieką stryja, który wyuczył go zawodu krawca. Od 1908 zamieszkał w Gdańsku i założył własny zakład krawiecki. Jednocześnie włączył się w działalność polskich organizacji w tym mieście. Od 1906 był członkiem, a od 1911 prezesem gdańskiego oddziału Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP), którym pozostawał przez cały okres międzywojenny. W sierpniu 1913 ożenił się z Bertą Wikland. W czasie I wojny światowej w armii niemieckiej, od listopada 1918 działał w Radzie Żołnierzy Polaków w Gdańsku. Był założycielem, a następnie działaczem Związku Byłych Żołnierzy Polaków.

Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska był jednym z przywódców Polonii w Gdańsku i gorliwym obrońcą praw miejscowych Polaków. W latach 1928–1933 i 1935–1939 zasiadał jako poseł w Volkstagu III, IV i VI kadencji. Współautor memoriału tragiczna przyszłość Polonii gdańskiej, ogłoszonego w 10 rocznicę podpisania traktatu wersalskiego.

Od 1928 do 1937 sprawował funkcję wiceprezesa Gminy Polskiej, w latach 1937–1939 wiceprezesa zarządu głównego Gminy Polskiej Związku Polaków, a od 1938 do 1939 prezesa zarządu Zjednoczenia Zawodowego Polskiego Zrzeszenia Pracy. W latach 1925–1932 pełnił obowiązki redaktora organu ZZP "Związkowiec".

Cmentarz na Zaspie

W 1937 wraz z Bronisławem Budzyńskim trzykrotnie spotkał się z odmową przyjęcia przez prezydenta Senatu Greisera, któremu chcieli złożyć protest przeciwko bezprawnemu przenoszeniu polskich dzieci ze szkół powszechnych Macierzy Szkolnej do szkół senackich. W marcu 1938 wziął udział w zjeździe Polaków w Berlinie.

W sierpniu 1939 wobec narastającego napięcia w Gdańsku proponowano mu wyjazd do Polski, ale nie skorzystał z tej możliwości. Aresztowany 1 września, został osadzony w Victoriaschule, gdzie bito go i katowano. Następnie został wywieziony do Stutthofu. Rozstrzelano go w Wielki Piątek w 1940 wraz z grupą innych polskich działaczy w Wolnym Mieście Gdańsku. Zwłoki ekshumowano w 1947 i przeniesiono na cmentarz w Gdańsku-Zaspie.

Jest patronem ulicy w Gdańsku-Wrzeszczu. Jego pamięci dedykowany jest jeden z dzwonów carillonu kościoła św. Katarzyny w Gdańsku (g3).

Bibliografia

• MarekM. Andrzejewski MarekM., Ludzie Wolnego Miasta Gdańska (1920–1939), Gdańsk: „Marpress”, 1997, ISBN 83-87291-27-7, OCLC 830552971 .brak strony (książka)