Arszad al-Umari
 Arszad al-Umari | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Premier Iraku | |
| Okres |
od 1946 |
| Premier Iraku | |
| Okres |
od 1954 |
Arszad al-Umari (ur. 1888 w Mosulu, zm. 1978) – iracki polityk, dwukrotny premier Iraku w 1946 oraz w 1954.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z zamożnego arabskiego rodu z Mosulu. Ukończył szkołę inżynierską w Stambule. W latach 1931–1933 i 1936-1944 był burmistrzem Bagdadu[1]. W 1944 pierwszy raz objął stanowisko ministerialne, wchodząc do rządu Hamdiego al-Badżahdżiego jako minister obrony[2]. W latach 1944–1945 był ponadto ministrem spraw zagranicznych, a w 1944 ministrem zaopatrzenia[1].
Premier Iraku[edytuj | edytuj kod]
W maju 1946 regent Iraku Abd al-Ilah powierzył mu misję utworzenia rządu, uznając, że gabinet Taufika as-Suwajdiego stracił kontrolę nad sytuacją w kraju i dopuścił do zbytniego wzrostu wpływów Irackiej Partii Komunistycznej. Al-Umari zerwał z bardziej liberalnym kursem rządów poprzednika i rozpoczął represjonowanie opozycji[3]. Usunął ze stanowisk ministrów związanych z poprzednim premierem, zastępując je własnymi protegowanymi, chociaż niektórzy z nich nie cieszyli się dobrą reputacją[4].
W lipcu 1946 nakazał stłumienie przez wojsko strajku robotniczego na polach naftowych w okolicy Kirkuku[3]. Podczas walk ulicznych, do których w rezultacie doszło, padło 18 zabitych i kilkudziesięciu rannych[5]. Gdy wydarzenia te zostały zrelacjonowane w prasie, premier dokonał kolejnych aresztowań opozycjonistów i nakazał zamykać gazety[3]. Doszło wówczas do kolejnych strajków robotniczych[3], organizowanych przez działaczy Irackiej Partii Komunistycznej, która niezwykle szeroko nagłośniła wydarzenia z lipca[6]. Zwalczając komunistów, al-Umari negatywnie odnosił się również do organizacji sympatyzujących ze Stanami Zjednoczonymi[7]. Ostatecznie zażądał od regenta wprowadzenia stanu wojennego, ten jednak odmówił, uznając, że premier nie sprawdził się na stanowisku. Zaufanie do al-Umariego stracili również Brytyjczycy, toteż w listopadzie 1946 jego rząd został zdymisjonowany. Nowy gabinet utworzył Nuri as-Sa’id[3]. Według innego źródła ogólna ocena działalności al-Umariego nie była negatywna, jednak jego działania wymierzone w organizacje komunistyczne uznano za niewystarczającego[7]. Odchodząc ze stanowiska, al-Umari jednoznacznie postrzegany był jako zwolennik brytyjskiej dominacji w Iraku[8].
Po raz drugi al-Umari stanął na czele rządu 30 kwietnia 1954. Jego rząd był gabinetem przejściowym. Ponownie miał dokonać korekty polityki zagranicznej i wewnętrznej, rezygnując z proamerykańskiego i reformatorskiego programu poprzedniego premiera Fadila al-Dżamalego[9], i przygotować powrót Nuriego as-Sa’ida na stanowisko szefa rządu[8]. Al-Umari pozostał premierem do lipca 1954, gdy zgodnie z założeniami króla Fajsala II ponownie stanowisko to objął Nuri as-Sa’id[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ghareeb i Dougherty 2004 ↓, s. 635.
- ↑ Ghareeb i Dougherty 2004 ↓, s. 694.
- ↑ a b c d e Tripp 2009 ↓, s. 149.
- ↑ Kwiatkiewicz 2005 ↓, s. 25.
- ↑ Kwiatkiewicz 2005 ↓, s. 26.
- ↑ Kwiatkiewicz 2005 ↓, s. 26–27.
- ↑ a b Kwiatkiewicz 2005 ↓, s. 28.
- ↑ a b c Kwiatkiewicz 2005 ↓, s. 111.
- ↑ Tripp 2009 ↓, s. 169–171.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Kwiatkiewicz: Mocarstwa wobec Iraku w latach 1945–1967. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-178-3.
- E. Ghareeb, B. Dougherty: Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press, 2004. ISBN 978-0-8108-6568-6.
- Ch. Tripp: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009. ISBN 978-83-05-13567-2.
