August Kraus
 August Kraus, rysunek Heinricha Zille | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarz |
| Narodowość |
niemiecka |
August Kraus (ur. 9 lipca 1868 w dzielnicy Ruhrort, dzisiaj Duisburg, zm. 8 lutego 1934 w Berlinie) – niemiecki rzeźbiarz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Kraus był synem woźnicy. Dzieciństwo spędził w Ruhrort, zanim rodzina nie przeprowadziła się do Baden-Baden. Tam pobierał w 1882 naukę rzeźby w kamieniu u kamieniarza. W 1883 po przeprowadzce rodziny do Strasburga, kontynuował naukę u Johanna Riegera i równolegle uczył się do 1887 w państwowej szkole rzemiosła artystycznego. Od 1887 do 1891 studiował w berlińskiej Akademii Sztuki, gdzie był w ostatnim semestrze uczniem Ernsta Hertera, a następnie w atelier Reinholda Begasa, "z cienia którego nie wyszedł do 1900"[1].
Jednym z pierwszych dużych zamówień, które Kraus dostał, był projekt pomnika dla cesarskiej floty. Pomnik miał upamiętnić kanonierkę SMS Iltis, która zatonęła podczas tajfunu w pobliżu Szanghaju (Kap Shandong). Spośród 85 członków załogi uratowano jedynie 14. Monument odsłonięto w obecności Henryka Pruskiego 21 listopada 1898. Zburzono go w czasie I wojny światowej[2].
Otrzymana w roku 1900 Nagroda Państwowa Pruskiej Akademii Sztuki dała artyście materialną i artystyczną niezależność. Pięcioletnie stypendium i pobyt w Rzymie przyczyniły się do rozwoju własnego stylu i przyłączenia się do nurtu neoklasycystycznego takich artystów jak Adolf von Hildebrand, Louis Tuaillon czy August Gaul, którzy torowali drogę nowoczesnej sztuce[3]. W 1906 Kraus wrócił do Berlina.
W roku 1908 stworzył Kraus Männeken pis, której to rzeźby mieszkańcy Duisburga nie chcieli zaakceptować „ze względów obyczajowych”. Dopiero w 1952, po wielu zmianach lokalizacji, znalazło się miejsce dla tej 90-centymetrowej rzeźby z brązu w Mercatorhalle. Według relacji córki artysty, nie jest to kopia oryginału z Brukseli, lecz rzeźba z natury, do której pozował syn rzeźbiarza[4].
Odcinając się od swojej neobarokowej wczesnej twórczości i szkoły swojego mistrza Reinholda Begasa, zmierzał Kraus konsekwentnie ku secesji. W latach 1911–1913 był przewodniczącym tego ruchu (Secesja Berlinska)[3][5] Następnie razem z przyjacielem Heinrichem Zille, skierowali się ku Wolnej Wecesji (Freie Secession). Między 1914 i 1920 Kraus był dyrektorem Rauch-Museum, a związek rzeźbiarzy wybrał go swoim pierwszym przewodniczącym.
Po dojściu Hitlera do władzy, został w listopadzie 1933 radcą prezydialnym Ministerstwa Kultury Rzeszy[6]. W tym samym roku został też przewodniczącym Wydziału Sztuk Pięknych "oczyszczonej" Akademii Nauk, której przewodniczącym był już od jakiegoś czasu. Piastując te funkcje 3 listopada 1933 podpisał deklarację lojalności wobec Adolfa Hitlera[6].
August Kraus zmarł w lutym 1934 i został pochowany na cmentarzu Friedhof-Heerstrasse w okręgu Charlottenburg-Wilmersdorf w Berlinie. Za zasługi otrzymał nagrobek honorowy.
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
- W 1895 i 1897 współpraca przy zniszczonym pomniku Kaiser-Wilhelm-Nationaldenkmal, m.in. grupa saksońska, koń i dwie grupy orłów – razem z August Augustem Gaulem
- Dwie grupy lwów również z Augustem Gaulem[7] od 1963 w Tierpark Friedrichsfelde[8]
- 1898 – pomnik SMS Iltis dla Szanghaju
- 1898 – statuetka Heinricha Zille
Prace w berlińskiej Alei Zwycięstwa
- 1900 – grupa figur m.in. Henryk II jako dziecko
- 1901 – grupa pomnikowa (prawdopodobnie postać środkowa Kaiser WilhelmII)
- do 1901 współpraca przy pomniku Bismarka oraz pomniku Bernharda Moltke
- 1901 – Zawiązująca sandał rzeźba w brązie – ogród miejski w Düsseldorfie od 1932 w parku nadreńskim (Rheinpark), od 1961 w parku Schwanenspiegel w pobliżu Graf-Adolf-Platz
- 1903 – rzymski pasterz, brąz w Kunsthale w Bremie
- 1904 – rzymski gracz w boccia[9]
- 1908 – wewnętrzna wykładzina marmurowa sarkofagu w grobowcu rodzinnym przemysłowca Heinricha Lanza w Mannheim[10][11]
- 1908 – ustawiony dopiero w 1952 Manneken pis, brąz w Duisburgu
- 1910 – Postać stojąca Heinricha Lanza na terenie fabryki w Mannheim-Lindenhof[10]
- 1910 – popiersie Heinricha Lanza szpitalu diakoniss w Mannheim[10]
- po 1918 – dwa pomniki wojenne dla Treuenbrietzen i Saarbrücken
- 1921 – figura górnika na grobowcu rodziny Poensgen – południowo-zachodni cmentarz w Stahnsdorf
- 1922 – popiersie Carla Reuthera (przemysłowiec z Mannheim) – wł. prywatna
- 1923 – popiersie dr Ericha Kunheima, Fabryka chemiczna Kuhnheima w Berlinie dzisiaj Kali-Werke – wł. prywatna
- 1926-1928 – chłopiec z kozą, brąz (ponowny odlew w 1955)[12]
- 1929 – nagrobek Heinricha Zille
Studnie i fontanny:
- Stary zamek w Allenstein
- Augustaplatz Baden-Baden
- Marbach nad Jeziorem Bodeńskim
Prace medalierskie
- 1916 brązowy odlew medalu, 79,5 mm: Alfons Mumm von Schwarzenstein (1859–1924), (dyplomata członek der dynastie szampanskiej w Reims oraz we Frankfurcie)
W nieznanych miejscach znajdują się m.in.:
- popiersie Wilhelma II
- popiersie admirała Karla Rudolfa Brommy'ego
- popiersie Eduarda von Knorra
- popiersie generała Alexandra von Klucka[13]
- popiersie ambasadora Mumma von Schwarzensteina[13]
Wystawy i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- 1896 – Cesarska Nagroda za uzupełnianie Antyków (Kaiserpreis zur Ergänzung der Antiken) – Pierwsza nagroda
- 1899 – reprezentowany na pierwszej i następnych wystawach berlińskiej secesji
- 1900 – Wielka Nagroda Państwowa (pięcioletnie stypendium w Rzymie) m.in. za grupę rzeźb w Alei Zwycięstwa w Berlinie
- 1900 – na Wystawie Światowej w Paryżu wystawiono odlew gipsowy jego rzeźby Henryka II z Alei Zwycięstwa
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Augustowi Kraus została zadedykowana jedna z ulic na Ruhrorcie – Krausstraße.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ethos und Pathos. Die Berliner Bildhauerschule 1786-1914, katalog, Hrsg. von Peter Bloch, Sibylle Einholz und Jutta von Simson. Berlin 1990
- Uta Lehnert: Der Kaiser und die Siegesallee. Réclame Royale, Dietrich Reimer Verlag, Berlin 1998, ISBN 3-496-01189-0.
- Otto Nagel: H. Zille. Veröffentlichung der Deutschen Akademie der Künste. Henschelverlag Berlin, 1970.
- Peter Paret: Die Berliner Secession. Moderne Kunst und ihre Feinde im Kaiserlichen Deutschland, Ullstein, Frankfurt/M. 1983 (Ullstein-Buch; Bd. 36074) ISBN 3-548-36074-2
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Uta Lehnert: Der Kaiser und die ..., S. 374
- ↑ Einweihung des Denkmals für das untergegangene Kanonenboot Iltis, Shanghai, am 21. November 1898. dhm.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-19)]. Deutsches Historisches Museum
- ↑ a b Uta Lehnert: Der Kaiser und die ..., S. 375
- ↑ Webseite Duisburg, Progesundheit, Nr. 58 Juni 2003 PDF, Seite 9
- ↑ ; die Darstellung der Edition Luisenstadt, nach der Kraus in der Nachfolge Max Liebermanns Präsident der Berliner Secession wurde, ist sehr wahrscheinlich falsch
- ↑ a b Ernst Klee: Das Kulturlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945. S. Fischer, Frankfurt am Main 2007, S. 334.
- ↑ Bildhauerei in Berlin - Katalog [online], bildhauerei-in-berlin.de [dostęp 2024-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-08].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2015-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-08)].
- ↑ von Zezschwitz - August [online], kunstmarkt.com [dostęp 2024-04-22].
- ↑ a b c Friedhöfe Mannheim, siehe Eintragungen unter Lanz, Heinrich und Lanz, Julia
- ↑ friedhof-mannheim.de
- ↑ Knabe mit Ziege, 1926-28/1955. bildhauerei-in-berlin.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-08)].
- ↑ a b Sfdd. In: Ulrich Thieme, Felix Becker u. a.: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. Band 21, E. A. Seemann, Leipzig 1927, S. 444.